پل پیلار در لوبلاگ تحلیل کرد
واقعیت‌های روابط ایران و عراق
واقعیت‌های تاریخی و جغرافیایی، عراق و ایران را به سوی روابط دوستانه سوق داده است و این برای دو کشور منطقی است و آمریکا نباید از این امر ناخشنود شود.» عراق و ایران دارای ۹۰۰ مایل مرز مشترک هستند و بارها شاهد چالش‌هایی در مرز از جمله مشکلات اقلیت کردها و اختلافات مرزی پیرامون آبراهه «شط‌العرب» (اروند رود) بوده‌اند. این همسایگی فرصت و مشکلات بسیاری برای دو کشور به‌وجود آورده است. تجربه دیگر میان دو کشور جنگ ویرانگر ایران و عراق بود که صدام حسین دیکتاتور عراق آغازگر آن بود. برای رهبران ایران، درس ماندگار این جنگ نیاز مبرم به رژیمی در بغداد بود که روابط خوبی با ایران داشته باشد. عراق هم که در نتیجه این جنگ آسیب‌های بسیاری متحمل شده بود، آموخت که داشتن روابط پایدار با ایران در راستای منافعش است. حالا تلاش دولت ترامپ برای انگیزه دادن به سایر کشورهای دنیا برای تنبیه و طرد ایران با این واقعیت‌های جغرافیایی و تاریخی مواجه است. عراقی‌ها از جریان‌های مختلف سیاسی شاهد فشار ایالات‌متحده برای کنار گذاشتن هرگونه رابطه با تهران هستند.
ترامپ حتی ماه گذشته به روشنی اعلام کرد که می‌خواهد پایگاه نظامی آمریکا در عراق را حفظ کند، زیرا از این راه می‌تواند بر فعالیت‌های ایران که به‌زعم وی یک مشکل واقعی است، نظارت داشته باشد. اما برهم صالح رئیس‌جمهوری عراق در پاسخ گفت: «عراق را به مسائل خود سوق ندهید، ما اینجا زندگی می‌کنیم.» آیت‌الله علی سیستانی، روحانی بزرگ شیعه عراقی نیز در پاسخ به این اظهارات ترامپ گفت: بودن عراق به‌عنوان پایگاهی برای هرگونه آسیب وارد کردن به کشور دیگر را رد می‌کند. علاوه بر دلایل امنیتی که هم عراق و هم ایران برای حفظ رابطه با ثبات بر آن تاکید دارند، دلایل اقتصادی هم وجود دارد. عراق و ایران نیاز به تجارت دو جانبه دارند. عراق به‌ویژه بر واردات گاز و برق ایران به منظور تامین نیازهای انرژی خود وابسته است. عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق، با اشاره به آسیب عراق از تحریم‌های ایالات‌متحده بر کشورش در دوران صدام حسین می‌گوید: «عراق جزو رژیم تحریم علیه ایران و هیچ شخصی قرار نمی گیرد.» با این حال عراق و ایران همچنان اختلاف‌ها و تفاوت‌های خود را دارند، اما عراقی‌ها آگاه هستند که مهم‌ترین کاری که ایران در سال‌های اخیر در عراق انجام داده، کمک به عراق برای آزاد‌سازی بخش بزرگی از این کشور از چنگ داعش بوده است. ایران مهم‌ترین منبع کمک خارجی در شکست داعش است. آگاهی از این کمک احتمالا یکی از دلایل استقبال گسترده از روحانی از سوی بخش‌های مختلف عراق است. فراموش نکنیم دیدار اخیر ترامپ از عراق بی سر و صدا و بدون هیچ نشستی با سران عراق بود. ناگفته نماند یکی از پیامدهای اصلی حمله ۱۶ سال پیش ایالات‌متحده به عراق، افزایش چشمگیر نفوذ ایران در عراق بوده است.
درحال‌حاضر دولت جدید ایالات‌متحده با نادیده گرفتن اشتباه‌های دولت جورج دبلیو بوش، واقعیت‌های منطقه‌ای و پیامدهای احتمالی جنگ دیگر در منطقه را نادیده می‌گیرد. سازندگان جنگ سال ۲۰۰۳ عراق، به‌طور قطع قصد افزایش نفوذ ایران در عراق را نداشتند. اما اکنون که این نفوذ وجود دارد، ارزش ندارد آرامش هر آمریکایی را برای آن برهم بزنند یا دست‌کم این سوال را از خود بپرسند نفوذ برای چیست؟ به‌ویژه آنکه دلیل اصلی حضور ایران در عراق همان چیزی است که واشنگتن به دنبال آن است؛ شکست داعش. ایالات‌متحده همچنان علاقه‌مند به ایجاد عراقی پس از صدام است که با ثبات، مرفه و صلح‌آمیز باشد. بنابراین، فشار بر عراق برای شرکت در جنگ اقتصادی علیه ایران، به خود عراق آسیب می‌زند. این امر همچنین علیه منافع ایالات‌متحده است که به عراق فشار آورد تا خلاف قانون‌اساسی خود که به کمک ایالات‌متحده نوشته شد، عمل کند. یکی از اصول اساسی که در قانون‌اساسی عراق آمده،ماده ۸ آن است که مقرر می‌دارد: «عراق باید اصول همسایگی را رعایت کند، به اصل عدم دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر پایبند باشد، در‌صدد حل اختلاف صلح‌آمیز، ایجاد روابط مبتنی بر منافع مشترک و احترام متقابل به تعهدات بین‌المللی باشد.»
ارسال نظر