شماره روزنامه
۴۵۵۰
|
کودتای ۲۸ مرداد
-
خیابان از دانشگاه جلو افتاد
اشاره: آنچه می‌خوانید بخشی از گفت‌وگوی روزنامه اطلاعات با دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، محقق و مورخ و مترجم درباره انقلاب ۵۷ است. -
ساواک؛ مولود کودتای ۲۸ مرداد
نفیسه باقری / پژوهشگر تاریختولد ساواک از درون ارگانی موسوم به فرمانداری نظامی بود. مستشاران آمریکایی که در ایجاد فرمانداری نظامی نقش داشتند در تاسیس ساواک نیز همراه شدند و ساواک به‌عنوان نخستین دستگاه رسمی امنیتی کشور در سال ۱۳۳۵ با انحلال فرمانداری نظامی کار خود را آغاز کرد. مهم‌ترین نگرانی و دغدغه در این مقطع زمانی بقای رژیم و جلوگیری از نفوذ اندیشه‌های چپ‌گرایانه و کمونیستی در کشور بود که ایجاد سازمان اطلاعاتی و امنیتی قدرتمندی را ضرورت می‌بخشید. -
اعدام فاطمی، سحرگاه خونین
حسین فاطمی، سیاستمدار و روزنامه‌نگار ایرانی و وزیر امورخارجه ایران در دولت دکتر محمد مصدق ۱۹ آبان ماه ۱۳۳۳ در تهران اعدام شد. حسین فاطمی پس از کودتای ۲۸ مرداد در منزل دوستانش مخفی شده بود. تا آنکه ۶ اسفند همان سال بازداشت شد. -
فراز و فرود رابطه دو سیاستمدار
مصدق و تقی‌زاده در دوران حیات سیاسی، روابط و برخوردهایی باهم داشته‌اند که برای محققان جای دانستن دارد. -
کنسرسیوم؛ بازگشت به پیش از دولت مصدق
۲۹ مهر ۱۳۳۳ مجلس شورای ملی قرارداد نفت با کنسرسیوم را تصویب کرد. این قرارداد محصول کودتای ۲۸ مرداد بود که بین دولت ایران و کنسرسیومی از شرکت‌های نفتی بین‌المللی برای بهره‌برداری از منابع نفتی ایران بسته شد. -
انتقاد حجاریان از منتشر نشدن اسناد تاریخی کشور
شرق: سعید حجاریان بر لزوم انتشار اسناد و مدارک تاریخی، اداری، تصمیمات سیاسی و ... به منظور مستندسازی رخدادهای جامعه تاکید کرد. -
چاپ چهارم رمان «گود» در بازار کتاب
دنیای‌اقتصاد: چاپ چهارم رمان «گود» نوشته مهدی افشارنیک منتشر شد. داستان این رمان، درباره زندگی چند نسل است و می‌توان در آن، دختران چریک، پسران مدافع خرمشهر، مردان سنتی بازار تهران و یا زنانی را که تیمسارهای زمان شاه را نوک انگشت‌شان می‌چرخاندند، مشاهده کرد. -
زادروز عبدالحسین نوایی
عبدالحسین نوایی (۱۶ مهر ۱۳۰۲ ـ ۱۸ مرداد ۱۳۸۳) تاریخ‌نگار معاصر و از «چهره‌های ماندگار»، اصالتا از نوای‌لاریجان بود، او در تهران به دنیا آمد و در زمینه ادبیات و تاریخ تبحر و تسلط یافت و آثار تحقیقی تاریخی، به‌ویژه درباره دوره قاجار، از خود به یادگار گذاشت. ضمن آنکه چند متن تاریخی را نیز تصحیح کرد. یکی از کتاب‌های مهم استاد که انتشارات سمت آن را به چاپ رسانده است، «متون تاریخی به زبان فارسی» نام دارد که شامل معرفی کتب تاریخی به زبان فارسی از سده چهارم تا سیزدهم هجری به همراه نمونه‌ای از هر یک از آن متن‌هاست. -
ماجرای قتل منصور و اتهام حاجی‌بابا
اشک می‌ریزد وقتی روزهای پرتلاطمی را به یاد می‌آورد که همسرش ترسیده و مضطرب به شهربانی رفت تا با مذاکره ثابت کند او در ماجرای قتل حسنعلی منصور، نخست‌وزیر وقت، بی‌گناه است و نباید اعدام شود. علی‌اصغر حاجی‌بابا بعد از گذشت نیم قرن هنوز با یادآوری آنچه در آن روزها بر او رفته و شاید از یادآوری رنج و اضطراب همسر مرحومش بغض در گلو و اشک در چشم دارد. پسرش محسن حاجی‌بابا می‌گوید به همراه مادر در ناصرخسرو بوده که ناگهان روی میز روزنامه‌ها دیده در صفحه اول روزنامه «اطلاعات» عکس پدرش به‌عنوان یکی از پنج نفر اعدامی چاپ شده است. -
نویسنده ایرانی در جمع نامزدهای جایزه کتاب ملی آمریکا
ایبنا: نگار جوادی، نویسنده ایرانی ساکن فرانسه موفق شد با کتاب جدیدش تحت عنوان «از شرق بریده» در میان نامزدهای اولیه جایزه معتبر کتاب ملی آمریکا در بخش «ترجمه» قرار گیرد. -
دردسرهای شرکت واحد اتوبوسرانی
۱۳ شهریور ۱۳۴۶ شهردار تهران به دلایل مختلف از جمله زیان‌دهی شرکت واحد اتوبوسرانی از دولت خواست که مدیریت این شرکت را تحویل بگیرد. افزایش بهای بلیت باعث تظاهرات دانشجویان دانشگاه تهران شده و دولت آن را لغو کرده بود. اتوبوسرانی تهران تا سال ۱۳۳۶ توسط شرکت‌های غیردولتی ۲۳ گانه اداره می‌شد که این خطوط از نخستین روز سال ۱۳۳۷ یکی پس از دیگری دولتی شدند. نخستین رئیس شرکت واحد اتوبوسرانی تهران ژنرال علوی مقدم رئیس وقت شهربانی بود. -
جدال بر سر اصالت سند بی‌بی‌سی درباره آیت الله کاشانی
تاریخ ایرانی: فرزند آیت‌الله کاشانی می‌گوید «حتی یک بقّال سر گذر هم حساب دخل‌وخرج خود را روشن‌‌تر از صورت‌حساب ادعایی بی‌بی‌سی ثبت و ضبط میکند.» -
۸ محصول کودتا
دنیای اقتصاد: بحث در باب کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از زمان وقوع تاکنون در تاریخ ایران ادامه دارد. عوامل و گروه‌هایی که در این جریان دخیل بودند از یک‌سو و چگونگی روند کودتا از سوی دیگر همواره از مسائلی بوده است که افراد و گروه‌های مختلف بر مبنای درک و منافع خود در باب آن به اظهارنظر می‌پردازند. با این همه کمتر تلاش شده تا تاثیرات بلندمدت این رویداد در تاریخ ایران ارزیابی شود. آرشیو ملی روز بیست‌و‌هشت مردادماه نشستی را با عنوان «از کودتا تا انقلاب» برگزار کرد و در جریان آن تلاش شد تا خوانشی جدید از رویداد کودتای بیست‌و‌هشت مرداد صورت گیرد. در این نشست دکتر علیرضا ملایی‌توانی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم‌انسانی، هشت تحول در تاریخ ایران پس از کودتا را برشمرد و کوشید نشان دهد چگونه کودتا روندهای کلان سیاسی در ایران را دگرگون کرد. -
واکنش پسر آیت الله کاشانی به سند ادعایی بی بی سی درباره پولی که پدرش برای کودتا علیه مصدق گرفته بود
ایلنا: شبکه بی‌بی‌سی فارسی در هفته گذشته و همزمان با شصت‌وپنجمین سالگرد کودتای ۲۸ مردادماه در مطلبی با استناد به سندی که ظاهرا ارشیر زاهدی در اختیار موسسه هوور دانشگاه استنفور قرار داده، صورت‌حساب تازه‌ای از پرداخت به عوامل مختلف این کودتا منتشر کرده است که در کنار نام‌هایی مثل شعبان جعفری، اسامی آیت‌الله کاشانی و آیت‌الله بهبهانی نیز به چشم می‌خورد. -
گپی با ریچارد کاتم از طراحان اصلی کودتای ۲۸ مرداد
فرارو: کاتم هرچند برای ایرانیان به‌واسطه‌ی نقش‌اش در کودتای ۲۸ مرداد، بدنام است؛ لیکن، نمادی است از هوش و نظریه‌پردازی در عرصه‌ی سیاست و از این حیث چیزی از همتای خود برژینسکی کم نمی‌آورد. در شصت‌وپنجمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد رجوع به دریچه‌ی ذهنِ یکی از طرّاحان آن، عبرت‌آموز است. -
آیا آیت الله کاشانی برای کمک به سرنگونی مصدق از شاه پول گرفته بود؟
تاریخ ایرانی: سایت بی‌بی‌سی فارسی با انتشار دو برگه دست‌نویس مدعی است که یکی از صورت‌حساب‌های کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را از میان اسناد اهدایی اردشیر زاهدی - فرزند سرلشکر فضل‌الله زاهدی - به موسسه هوور دانشگاه استنفورد یافته که حکایت از آن دارد در جریان کودتا یا مدت کوتاهی پس از آن به روحانیون سرشناسی نظیر ابوالقاسم کاشانی، محمد بهبهانی و محمدتقی فلسفی مبالغ زیادی پول پرداخت شده است. -
مصدق از نگاه شایگان
سقوط مصدق و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که به کمک آمریکا انجام گرفت، در وجدان ایرانیان شکستگی‌های دردناکی به‌جا گذاشت که بسیاری از آنان هرگز از آن شفا نیافتند. این زخم باز، پیشداوری‌های بسیاری را نسبت به مشروعیت شاه به‌وجود آورد. اما واقعیت آن است که پس از انقلاب با گذشت زمان زخم‌ها جوش خورده‌اند و ایرانیان می‌توانند امروز به آینده بهتر بنگرند. به‌طوری‌که می‌توان نوعی بازسنجی وقایع تاریخی و فاصله‌گیری از آنها را نزد بسیاری از ایرانیان ملاحظه کرد. -
آملی لاریجانی: ۱۲۰ متهم مفاسد اقتصادی بازداشت هستند/ مردم به ما اعتماد کنند
ايسنا: رئیس قوه قضاییه گفت: قوه قضاییه به دور از فضاسازی‌های رسانه ای و جنجال‌های تبلیغاتی، قاطعانه و در عین حال قانونی و عادلانه به پرونده‌های اخیر مفاسد اقتصادی رسیدگی میکند تا هم مفسدان به اشد مجازات برسند و هم در حق کسی ظلم نشود. -
شاه، متزلزل و پرتردید
در اسنادی که پارسال وزارت‌خارجه آمریکا درباره کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ منتشر کرده است، مقام‌های آمریکایی هم در مکاتبات محرمانه بارها به شخصیت «ضعیف» و منفعل محمدرضا پهلوی اشاره می‌کنند که در مواقع بحران، مجری بی‌چون و چرای پیشنهادهایی است که حلقه‌های نزدیکانش طرح می‌کنند. در یک سند سیا که تاریخش مشخص نیست، بعد از اشاره به روابط خوب شاه با مقام‌های آمریکایی نوشته شده است: «به‌‌رغم تمامی این خصلت‌های قابل ستایش، شاه نشان داده که فردی متزلزل، پرتردید و غیرقاطع است. در بسیاری از موقعیت‌ها، وقتی که او در نهایت تصمیم گرفت در مسیری مثبت گام بردارد، در نهایت عمل نکرد و برنامه‌هایش را رها گذاشت.»
