تغییر نقش‌های جنسیتی در توریسم

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، با وجود برخی پیشرفت‌ها، شکاف مشارکت اقتصادی زنان در بخش‌های مختلف صنایع و به‌ویژه در امر نیروی کار همچنان عمیق است. برخی بررسی‌ها نشان داده‌اند که هیچ اقتصاد پیشرفته یا کشوری که درآمد متوسط دارد، نتوانسته شکاف جنسیتی را به کمتر از ۷ واحد درصد کاهش دهد. این رقابت ناعادلانه بین زنان و مردان، هزینه اقتصادی قابل توجهی به دنبال دارد؛ چراکه مانع افزایش بهره‌وری می‌شود و بر رشد اقتصادی سایه می‌اندازد. اما به گزارش «ایسنا»، نتایج نخستین گزارش جامعی که در حوزه «زنان در گردشگری» از سوی UNWTO در همکاری با شاخه زنان سازمان ملل تهیه و در حاشیه نمایشگاه گردشگری برلین به مناسبت روز زن منتشر شده است، نشان می‌دهد در سراسر بخش‌های خصوصی و دولتی، زنان در گردشگری پتانسیلی برای استقلال مالی، به چالش کشیدن کلیشه‌ها و راه‌اندازی کسب و کار برای خود دارند و از همین رو بیشترین نیروی کار گردشگری در سراسر جهان را زنان تشکیل داده‌اند.

در حقیقت صنعت گردشگری، فرصت‌های بیشتری را برای کارآفرینی زنان و دستیابی به اقتصادی وسیع‌تر فراهم می‌کند. جزئیات این گزارش البته در پاییز آینده منتشر خواهد شد اما نتایج اولیه آن تاکید می‌کند زنان در گردشگری بیشتر از سایر صنایع، کلیشه‌های جنسیتی را به چالش می‌کشند و سیاست‌های گردشگری به‌طور فزاینده‌ای به برابری جنسیتی می‌پردازند. UNWTO در این خصوص دو مثال از دو کشور نیز عنوان کرده است. براساس این تحقیقات، در مراکش زنان برای نخستین‌بار مجوز سفر صادر کرده‌اند و یک هواپیمایی در بریتانیا نیز تعداد خلبانان زن را دو برابر کرده‌است. امثال این نمونه‌ها که در سراسر جهان دیده می‌شوند، با روندی رو به رشد در حال افزایش هستند.  تحقیقات سازمان جهانی گردشگری در بخش اشتغال زنان نیز امیدوار‌کننده است.

طبق این مطالعات، نقش‌های جنسیتی در بخش گردشگری در حال تغییر است؛ به‌طوری که زنان بسیاری در این بخش کار می‌کنند و به خاطر افزایش دسترسی به فناوری‌های دیجیتال و کاربردهای آنها در گردشگری، روش‌های سنتی را کنار گذاشته و به‌صورتی مدرن وارد بازار کار گردشگری می‌شوند. علاوه بر این، تعدادی از کشورها به توانمندسازی زنان در گردشگری از طریق استراتژی‌ها و سیاست‌های برابری جنسیتی، تعهداتی جدی دارند. این موضوع نقطه قوت مهمی برای پیشرفت در گردشگری و خاتمه بحران آسیب‌پذیری زنان است. سیاست‌گذاران با توجه به اهمیت برابری جنسیتی در گردشگری، در حال بیدار شدن هستند تا اطمینان حاصل کنند که زنان به‌طور منصفانه منافع حاصل از گردشگری را به اشتراک می‌گذارند.

زنان شاخص صنعت گردشگری

در همین حال، چنان‌که اشاره شد سازمان جهانی گردشگری امسال نیز همانند سه سال گذشته، به مناسبت روز جهانی زن نام پنج زن شاخص گردشگری دنیا را اعلام کرد. رانیا المشات، وزیر گردشگری مصر به‌خاطر سیاست‌گذاری و رهبری هوشمندانه و نوآورانه در حوزه گردشگری برای رسیدن به صلح؛ النا کونتورا، وزیر گردشگری یونان به‌خاطر استراتژی‌های هوشمندانه و خلاقانه گردشگری برای دستیابی به تعامل و صلح جهانی؛ هلن مارانو، رئیس و بنیان‌گذار موسسه «چشم‌اندازهای مارانو» برای دستیابی به اتحاد جهانی و استفاده از گردشگری به‌عنوان یک نیروی قوی برای رسیدن به صلح پایدار؛ جین مادن، در مقام رهبری و مدیریت مشارکتی برای پایداری و ارتقای مسوولیت‌های اجتماعی حوزه گردشگری و مچتیلد مارِر، در مقام رهبری و مدیریت برای ارتقای مسوولیت اجتماعی در حوزه گردشگری، به‌عنوان ۵ زن شاخص صنعت گردشگری شناخته شدند.

خط مقدم تلاش برای برابری

در همین حال و براساس این گزارش، دبیر‌کل UNWTO گردشگری را مسوول توانمندسازی زنان در سراسر جهان دانسته است. به باور زوراب پولولیکاشویلی، سازمان جهانی گردشگری متعهد به دستیابی به اهداف توسعه پایدار است و توانمندسازی زنان تضمین این امر است که گردشگری در خط مقدم تلاش‌های برابری جنسیتی قرار دارد. او در حاشیه نمایشگاه گردشگری برلین تاکید کرده است: «در بسیاری از کشورها، زنان بخش اعظم نیروی کار و کارآفرینان گردشگری را تشکیل می‌دهند؛ اگرچه آنها به‌دلیل حقوق کمتر، آسیب‌پذیرتر از مردان هستند.» سازمان ملل متحد نیز با انتخاب شعار «برابر فکر کنیم، هوشمندانه بسازیم و خلاقانه نوآوری کنیم» تصمیم دارد برای یک دهه روی موضوع توانمندسازی زنان و برابری جنسیتی متمرکز شود.

به گفته دبیرکل سازمان ملل متحد، برای نخستین‌بار در گروه مدیریت ارشد سازمان ملل و در میان کسانی که تیم‌های مختلف این سازمان را رهبری می‌کنند، برابری جنسیتی محقق شده است. آنتونیو گوترش با تاکید بر اینکه بدون مشارکت زنان نمی‌توان به اهداف توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ دست یافت، تصریح کرده است: «زنان نیمی از جمعیت دنیا را تشکیل می‌دهند و باید تلاش کرد از راه تکنولوژی، نوآوری و سیستم‌های دیجیتالی آنها را وارد مشارکت در کارهای مرتبط با اجتماع کرد.» به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، زنان در گردشگری ایران نیز نقش‌ مهمی ایفا می‌کنند؛ از کارآفرینی در کسب‌وکارهای جدید گرفته تا مدیریت برخی شرکت‌های گردشگری. با این حال، آنها اغلب همچنان در مشاغل رده پایین گردشگری مشغول کارند.