یکی از نخستین اقدامات برای گسترش خدمات عمومی و محرومیت‌زدایی در همه‌جای جهان، راه‌سازی و جاده‌سازی است و این مهم در کشور ما ایران نیز همواره جز اولویت‌های برنامه‌های توسعه‌ای قرار داشته است. بر طرف نشدن نیاز قابلیت دسترسی به راه‌ها و جاده‌های مناسب یکی از مهمترین موانع در رسیدن به اهداف توسعه پایدار شهری و روستایی می‌باشد. بنا بر این قابلیت دسترسی به جاده‌های اصلی و فرعی، خطوط ریلی، آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه پایدار می‌تواند اثرات مستقیمی بر توسعه پایدار شهری و روستایی در کشور داشته باشد.

صندوق بازنشستگی کشوری با هدف حفظ و صیانت از ارزش ذخایر و دارایی بازنشستگان در پروژه هایی سرمایه گذاری می کند که ضمن ریسک حداقلی، بازدهی بلند مدتی نیز داشته باشند تا بازنشستگان در سراسر کشور بتوانند از سود حاصل از این پروژه ها منتفع شوند.از همین رو با بررسی پروژه های بزرگ ملی، صندوق بازنشستگی کشوری در طرح هایی ورود می کند که به گفته اکبر افتخاری‏، مدیر عامل این صندوق سه ویژگی «بازدهی مطلوب»، «نگاه بلندمدت» و «ریسک حداقلی» را داشته باشد. از این رو صندوق بازنشستگی کشوری با اولویت‏بندی پروژه‏ها، آزادراه شرق سپاهان را به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‏های بزرگراهی با همکاری وزارت راه و شهرسازی آغاز و به مرحله بهره برداری رسانده است. اکبر افتخاری، مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری در خصوص پروژه منحصر به فرد صندوق بازنشستگی کشوری می گوید: ما در صندوق بازنشستگی کشوری به واسطه تعهدات آتی برای بازنشستگان باید در دارایی‏های مختلفی سرمایه‏گذاری کنیم و با منابع موجود و ایجاد منافع، تعهدات خود را بجا می‏آوریم و آن را در قالب مستمری یا بازپرداخت‏ها به بازنشستگان برمی‏گردانیم. یکی از سرمایه‏گذاری‏های حیاتی صندوق نیز در این میان، احداث بزرگراه‏ها و آزادراه‏ها بوده که سعی شده بازدهی پروژه‏ها در قالب مستمری‏ها و دادن سایر پرداختی‏ها به بازنشستگان بازگردانده شود. بر مبنای همین رویکرد راه اندازی آزادراه شرق سپاهان با تفاهم میان صندوق بازنشستگی کشوری و وزارت راه و شهرسازی در سال ۹۵ کلید خورد.

یکی از نیازهای اصلی در توسعه ارتباط جاده‌ای کشور، توسعه شبکه آزاد راهی به عنوان شاهراه‌ ارتباطی است. شرکت ساخت و توسعه زیر بناهای حمل و نقل کشور به عنوان بازوی حاکمیتی در توسعه آزادراه ها برای افزایش مشارکت بخش خصوصی نقش ایفا می‌کند. بنا بر اعلام مدیر عامل این شرکت، در حال حاضر تنها ۲۴۰۰ کیلومتر آزاد راه در کل کشور داریم در حالی که نیاز کشور در این بخش در حال حاضر ۱۰ هزار کیلومتر بوده و با وجود اینکه اقدامات خوبی در توسعه جاده‌های اصلی، بزرگراه‌ها و توسعه راه‌های روستایی انجام شده ولی در خصوص شبکه آزاد راهی عقب هستیم.

پروژه آزادراه شرق سپاهان به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های آزادراهی کشور در حالی در مرحله بهره‌برداری قرار گرفته که هلدینگ سرمایه‌گذاری آتیه صبا در این مسیر پرپیچ‌وخم، تلاش وافری برای اتمام پروژه انجام داده است.

بر اساس مطالعات صورت گرفته به ۱۰ هزار کیلومتر آزاد راه در کشور به صورت ضروری نیاز داریم در حالی که هم اکنون حدود ۲۴۰۰ کیلومتر آزاد راه در کشور داریم و ۱۱۰۰ کیلومتر هم در دست احداث داریم. برای توسعه شرق کشور نیز به ۵ هزار کیلومتر آزاد راه نیاز داشته و برای تکمیل کریدور ترانزیتی به کشورهای همسایه ها به ۵ هزار کیلومتر آزاد راه نیاز داریم که در مجموع ۲۰ هزار کیلومتر یعنی تقریبا ۱۰ درصد کل راه های کشور است. این در حالی است که مجموع راه های کشور ۲۱۰ هزار کیلومتر بوده که تنها حدود ۲۴۰۰ کیلومتر آن آزاد راه است.

ایجاد و توسعه خطوط ارتباطی بین شهرها و کشورها از دیر باز مورد توجه انسانها بوده و نقش راه ها در توسعه اقتصادی نیز قابل انکار نیست از این رو با وجود سختی ها و هزینه های هنگفتی مورد نیاز کشور‌ها از صرف هزینه در این راه دریغ نمی کنند.

توسعه راه ها نقش بسزایی در توسعه اقتصادی کشورها دارد از این رو وزیر راه و شهرسازی نیز طی گفت و گویی در سال جاری اعلام کرد که با توجه به برنامه‌ریزی وزارت راه و شهرسازی در نظر دارد تا طی ۵ سال آتی ۲۵۰۰ کیلومتر پروژه آزادراهی در کشور احداث شود و با توجه به سرمایه‌گذاری پایدار و بازدهی مستمر این پروژه‌ها، شرکت سرمایه‌گذاری آتیه صبا با عنایت به تجارب موفقی که در گذشته نیز در این حوزه داشته قصد دارد، حضور پررنگی در پروژه‌های ملی آزادراهی داشته باشد و تاکنون نیز در ۳ پروژه آزاد راهی با وزارت راه مشارکت داشته است. هلدینگ آتیه صبا با بررسی های فنی در پروژه آزادراه کنار گذر شرق سپاهان نیز ورود کرده و با تغییر مدیریتی که در صندوق بازنشستگی اتفاق افتاد، تزریق منابع مالی طی ۶ ماه گذشته شتاب بیشتری به اجرای پروژه داد.

پروژه‌های آزادراهی یکی از طرح‌هایی است که بخش خصوصی به دلیل شفافیت در جریان نقدینگی و سهل الوصل بودن یا مشخص بودن منابع تأمین بازگشت مالی آن انگیزه بیشتری برای مشارکت در سرمایه‌گذاری با بخش دولتی دارد.

روشنایی و تامین برق پایدار به دلیل کمبود منابع و قهر سرمایه‌گذاری‌ها تهدید می‌شود. غیرواقعی بودن قیمت فروش برق و دستوری بودن مکانیزم‌های آن، عدم پرداخت مطالبات، فشار تحریم‌ها و عدم دسترسی به منابع مالی خارجی، نوسانات نرخ ارز و آسیب به مفاد قراردادها و شیوع ویروس کرونا، از لحاظ اقتصادی پروژه‌ها و فعالیت در این صنعت را غیربهینه و زیان‌ده کرده و همین امر به کاهش انگیزه بخش‌خصوصی برای مشارکت در سرمایه‌گذاری صنعت برق منجر شده است. تاخیر در تامین و جذب سرمایه مورد نیاز برای احداث یا تکمیل طرح‌ها، آژیر خطر خاموشی‌های گسترده از سال ۱۴۰۲ را به صدا درآورده است. حال این پرسش مطرح است که صنعت برق برای اینکه از لبه تاریکی فاصله بگیرد باید چه مسیرهایی را طی کند؟

برنامه توسعه صنعت برق می‌باید برگرفته و در راستای سیاست‌های کلان توسعه کشور تدوین شود و برنامه تامین سرمایه نیز می‌باید هم‌راستا با برنامه توسعه تدوین و به اجرا درآید. تامین سرمایه فرآیندی چند مولفه‌ای است که با همدلی و مشارکت موسسات مالی داخلی و خارجی و راهبری دولت تنظیم‌گر و تسهیل‌گر با استفاده از جذب سرمایه‌های کوچک و بزرگ داخلی و خارجی زیر سایه امنیت مالی انجام می‌شود. باید اذعان کنیم که صنعت برق ایران به عنوان صنعت مادر نقش مهمی در توسعه صنایع کشور دارد و وجود موانع برای سرمایه‌گذاری در این بخش عملا به تمام صنایع کشور آسیب وارد می‌کند. این سرمایه‌گذاری نه تنها در ساخت نیروگاه‌ها باید صورت گیرد بلکه از آن مهمتر در بازتوانی و نوسازی نیروگاه‌ها و همچنین در احداث و تکمیل پست، شبکه و خطوط انتقال نیز نیاز به تامین سرمایه است.

بورس انرژی ایران به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور در زمینه کشف قیمت‌های تعادلی حامل‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر حامل‌های انرژی، ماموریت سازمانی مشخص و معینی را برعهده دارد. این حوزه‌ها شامل: ایجاد بازاری شفاف، قانونمند و کارآ (با نقدشوندگی و رقابت‌پذیری بالا) به منظور استفاده بهینه از منابع انرژی و دستیابی به قیمت‌های تعادلی حامل‌های انرژی، تقویت فعالان حوزه انرژی از طریق فراهم نمودن امکان تامین مالی، مدیریت ریسک و هزینه عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی، تلاش در راستای فراهم آوردن امکان حضور سرمایه گذاران (فعالان) خارجی از طریق توسعه رینگ بین الملل معاملات بورس انرژی ایران و همچنین ارتقاء سطح دسترسی عرضه کنندگان و خریداران داخلی به بازارهای بین المللی، نوآوری در بهبود سازوکارهای معاملاتی همچنین مشارکت در طراحی ابزارهای مالی به منظور پاسخگویی به نیازهای مشتریان و تشویق در بکارگیری روش‌های شفاف و رقابتی برای ایفای مسوولیت‌های اجتماعی در راستای حفاظت از محیط زیست و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌شود.

در روزهای آغازین سال ۱۳۹۰ ظرفیت نامی نیروگاه‌های حرارتی حدود ۵۴ هزار مگاوات بود که این رقم در حال حاضر با افزایش ۲۵ درصدی از مرز ۶۸ هزار مگاوات عبور کرده است. همچنین در اوایل دهه ۹۰ حداکثر نیاز مصرف حدود ۴۲ هزار مگاوات بود که این رقم تابستان امسال به بیش از ۵۸ هزار مگاوات افزایش پیدا کرد.

آینده صنعت برق در ایران تحت تاثیر تغییرات جریان مالی برق است و این جریان دچار ناپایداری مالی شده است. تعرفه برق که به صورت تکلیفی با لایحه پیشنهادی دولت در چارچوب قانون بودجه و توسط مجلس شورای اسلامی تصویب می‌شود، نقش تعیین‌کننده‌ای در پایداری مالی این صنعت دارد. تعرفه‌ای که نسبت به قیمت تمام شده آن همواره فاصله معناداری داشته است و دولت یارانه‌هایی را بابت تامین برق به وزارت نیرو پرداخت می‌کرده است.

در ادبیات داستانی کشورمان روایت معروف پسر تنبلی نقل شده که مادرش به او پول می‌داد تا هر شب در مقابل سوال پدر بگوید کار کردم. پدر هر شب پول را در آتش می‌انداخت و در مقابل اعتراض همسر و پسرش سکوت می‌کرد تا اینکه پسر بالاخره یک روز تن به کار داد و وقتی پدر دوباره پولش را در آتش انداخت برای برداشتن پولش دست در آتش برد به این ترتیب پدر پی برد که پسر توان اداره زندگی خود را دارد.