صنعت فولاد در جهان در مسیر رشد قرار دارد. انجمن جهانی فولاد (World Steel Association) پیش‌بینی می‌کند که تقاضای فولاد در چین در سال ۲۰۲۰ معادل یک درصد رشد کند. چین بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در جهان است و بیش از ۵۴ درصد از فولاد خام جهان در این کشور تولید می‌شود. همچنین پیش‌بینی می‌شود که تقاضای فولاد در سایر کشورهای جهان در سال ۲۰۲۰ معادل ۵/ ۲ درصد افزایش یابد. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تقاضای کل فولاد در جهان در سال ۲۰۲۰، ۷/ ۱ درصد افزایش یابد و به ۱۸۰۵ میلیون تن برسد.

صنعت فولاد در ایران، از همان ابتدای مسیر توسعه و صنعتی شدن خوش درخشیده است؛ به‌خصوص در اقتصادی که اگرچه سایه سنگین نفت را سال‌هاست بالای سر خود دارد، اما بالغ بر یک سال و نیم است که نیم‌نگاهی هم به برخی داشته‌های صنعتی خود کرده است.

سیاست‌های اقتصادی هر کشوری برای توسعه شرایط خاصی دارد؛ اما عموم کشورها منظور از توسعه اقتصادی را عدم وابستگی به نفت توجیه کرده و تلاش کرده‌اند تا بتوانند بدون اتکا به ذخایری همچون نفت، امور توسعه‌ای خود را پایه‌ریزی کنند.

صنعت فولاد ایران جایگاه خود را به خوبی پیدا کرده است. صنعتی که راه رشد و توسعه را بیش از هر زمان دیگری طی سال‌های گذشته آن هم زیر سایه تحریم‌ها طی کرده و اکنون به جایگاهی رسیده که چشم‌اندازی بلندمدت را برای رسیدن به جایگاه هفتم دنیا در تولید فولاد در افق ۱۴۰۴ پیگیری می‌کند. قرار است ایران تولیدکننده ۵۵ میلیون تن فولاد شود تا یک گام بزرگ دیگر در مسیر تکمیل تکه‌های پازل صنعتی شدن بردارد.

صنعت فولاد ایران را این روزها به جرات می‌توان یک صنعت پیشران در عرصه رشد اقتصادی دانست. صنعتی که در شرایط سخت تحریم و به‌رغم تمامی محدودیت‌های بین‌المللی، تلاش کرده تا روی پای خود بایستد، نیاز داخلی را تامین کند، رشد تولید را ادامه دهد و در سبد ارزآوری کشور، نقش عمده‌ای داشته باشد.

اقتصاد ایران مقطع حساسی را از سر می‌گذراند. محدودیت‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های مختلف اقتصادی بیشتر شده و فهرست‌های تحریمی از سوی ایالات متحده آمریکا علیه بخش‌های مختلف اقتصادی ایران منتشر می‌شود. در این میان، اگرچه سختی‌های زیادی بر تولید و صنعت کشور گذشته است، اما هستند صنایعی که به‌رغم سایه سنگین تحریم، همچنان به تولید خود ادامه داده و متوقف نشده‌اند.

صنعت فولاد این روزها به یکی از صنایع بسیار حساس و استراتژیک در کشور تبدیل شده است. صنعتی سودآور و اشتغال‌زا که علاوه بر اینکه در شرایط کنونی کشور، بخشی از بار دولت در اشتغال‌زایی را به دوش می‌کشد، نقش تعیین‌کننده‌ای نیز در سبد ارزآوری کشور دارد و تلاش می‌کند در شرایط تنگنای ارزی کشور به لحاظ کاهش درآمدهای نفتی، بار عمده‌ای از تامین نیازهای ارزی کشور را به دوش کشد. بر این اساس برنامه‌ریزی‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت در کنار تلاش فولادسازان در کشور شرایطی را رقم زده است که ایران رفته‌رفته تبدیل به یکی از قدرت‌های فولادی دنیا شود و با تمرکز بر تولید بیشتر در کنار تامین مواد اولیه از طریق تولید داخلی و واردات، بتواند جایگاه مناسبی را در منطقه و دنیا به خود اختصاص دهد. جعفر سرقینی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت که این روزها بخش عمده‌ای از سیاستگذاری در حوزه معدن و صنایع معدنی را صورت داده و توانسته با مدیریت صادرات سنگ‌آهن، بخش عمده‌ای از نیاز داخلی فولادسازان به این محصول معدنی را مدیریت کرده و حتی رشد در زنجیره تولید فولاد را تضمین کند، از اهمیت صنعت فولاد ایران در شرایط کنونی می‌گوید و صحبت از نقش‌آفرینی این صنعت در حوزه اشتغال و ارزآوری به میان می‌آورد.

با سهمی نزدیک به ۳۶ درصد از کل تولید صنعت فولاد، نورد گرم هم‌اینک مهم‌ترین رقم از انبوه محصولاتی است که از هسته‌های مختلف این بخش خارج می‌شود. موضوعی که حالا ابعاد تازه‌ای به خود گرفته و با رشدی چشمگیر، تولید ایران در محصول نورد گرم را به مرز هفت میلیون دستگاه خواهد رساند. از آنجا که ورود به چرخه‌های بالاتر تولید صنعتی یکی از اهداف کلان اقتصاد ملی است، تولید نورد گرم را باید گامی دیگر در راستای پرهیز از خام‌فروشی دانست. موضوعی که سرلوحه کار شرکت فولاد مبارکه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صنعتگران کشور قرار گرفته و در اوج تحریم‌های همه‌جانبه آمریکا، چون نگینی در میانه اخبار ناخوشایند می‌درخشد. صنعت فولاد ایران که برای این اتفاق تلاش زیادی به عمل آورده، هم‌اینک قادر خواهد بود ضمن تامین بیشتر و بهتر صنایع داخلی اعم از خودروسازان، تولیدکنندگان لوله‌های آب، نفت و گاز و صنایع مشابه به افق‌های صادراتی هم بیش از پیش توجه کند.

کاملاً آشکار است که با چه اتفاق بزرگی روبه‌رو هستیم و وزارت صمت همگام با شرکت مبارکه خود را برای رسیدن به آن، متعهد به هدفی مشترک می‌داند. کشور در آستانه بی‌نیازی از واردات یکی از حلقه‌های مهم صنایع فولادی است، گامی که فواید و مزایای بسیاری داشته و حاصل دقت نظر دست‌اندرکاران آن در حرکت به سمت تکامل زنجیره‌ای از محصولات فولادی است. این طرح برای اقتصاد ایران فواید بسیاری دارد. به عنوان بزرگ‌ترین فولادساز کشور اجرای طرح نورد گرم ۲ بر روی تقویت صنایع بالادستی از جمله خودروسازی، لوله و پروفیل تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت. طرح مذکور گرچه هنوز چند قدم تا به ثمر نشستن فاصله دارد که مستقیماً به دلیل عملی نشدن برخی از قراردادها حادث شده، با این حال افتتاح طرح می‌تواند آثار متنوع و سودآوری برای صنایع کشور داشته باشد. فراوانی منابع وافری از انرژی‌های زیرزمینی در ایران که به نیاز گسترده صنعت نفت و لوله‌های انتقال انرژی به توسعه این بخش منجر شده، راه‌اندازی خط تولید نورد گرم ۲ را ضروری می‌سازد. باید در نظر داشت ذخایر خدادادی گاز ترش ایران که از گوگرد بالایی هم برخوردار است نیاز به تولید رول برای ساخت لوله‌ها با قطر بزرگ و ضخامت زیاد را گریزناپذیر کرده است.

یکی از مهم‌ترین طرح‌هایی که قرار است ظرف ماه‌های آینده در حوزه صنعت فولاد کشور به بهره‌برداری برسد، نورد گرم ۲ فولاد مبارکه است که گام‌های جدی را برای تامین نیازهای داخلی طیف گسترده‌ای از صنایع کشور برخواهد داشت. طرحی که با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۵۰۰ میلیون یورو، توان تولید داخلی را به‌کار خواهد گرفت تا صنایعی همچون خودروسازی، لوازم خانگی، نفت و گاز بتوانند بیش از ۹۰ درصد از نیازهای خود به ورق‌های فولادی را از داخل تامین کرده و نیاز و وابستگی به خارج از کشور نداشته باشند. این طرح اکنون به لحاظ فنی، به‌رغم همه دشواری‌ها و پیچیدگی‌ها در مراحل پایانی راه‌اندازی به سر می‌برد و قرار است با مجوزهایی که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی صادر می‌شود، رسماً وارد فاز اجرایی و عملیاتی شود. حمیدرضا عظیمیان، مدیرعامل فولاد مبارکه از جزئیات اجرای این پروژه می‌گوید.

طبق داده‌های انجمن جهانی فولاد، در سال ۲۰۱۸، معادل ۱۷۱۲ میلیون تن فولاد در جهان به مصرف رسیده است. این عدد در سال ۲۰۰۸ معادل ۱۲۳۰ میلیون تن بود. به عبارت دیگر طی ۱۰ سال گذشته، مصرف فولاد در جهان بیش از ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است. امروزه بسیاری از وسیله‌هایی که مردم در سراسر جهان خریداری می‌کنند، اثری از فولاد را در خود دارند. در ساخت خودروها از فولاد استفاده می‌شود، در ساختمان‌سازی از فولاد استفاده می‌شود، پروژه‌های عمرانی دولت‌ها و شهرداری‌ها بدون فولاد انجام‌شدنی نیست. به وسایل آشپزخانه خود نگاه کنید. حتماً اثراتی از فولاد را در آنها خواهید دید. از یخچال و ماشین لباسشویی و اجاق گاز گرفته تا وسایل کوچک‌تر. در ساخت اسلحه، موشک، تانک و جت‌های جنگی فولاد نقش بسزایی دارد. صنعت حمل‌ونقلی که امروزه داریم، شامل حل و نقل زمینی، دریایی و هوایی، مدیون فولاد است. حتماً می‌دانید که چین در رشد اقتصادی و تولید چه نقشی دارد. چینی‌ها بیش از ۵۰ درصد از فولاد خام جهان را تولید می‌کنند و بیش از ۴۸ درصد از فولاد جهان را مصرف می‌کنند (بر حسب مصرف آشکار فولاد یا apparent steel use یا به‌طور مخفف ASU. منظور از مصرف آشکار فولاد، تقاضای فولاد است که این‌گونه به دست می‌آید: تولید فولاد به علاوه خالص واردات فولاد منهای خالص صادرات فولاد).

در سال ۱۳۸۳ سکان هدایت شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در حالی در اختیار مهندس محمود نوریان قرار گرفت که این شرکت تنها با ۳ خط تولید در معدن چادرملو اقدام به تولید چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تن کنسانتره سنگ آهن می‌کرد. مدیریت جدید با نگرش توسعه بخشی در فعالیت های شرکت علاوه بر احداث و راه اندازی ۲ خط تولید جدید کنسانتره، راندمان تولید ۵ خط فرآوری را از ظرفیت اسمی هفت و نیم میلون تن به ۱۰ و نیم میلیون تن افزایش داد. در عین حال سنگ بنای مجتمع عظیم صنعتی چادرملو با ساخت و راه اندازی کارخانه گندله سازی چادرملو در ۲۵ کیلومتری اردکان یزد نیز گذاشته شد . با بهره برداری از این واحد فولادی بخشی از کنسانتره تولیدی شرکت برای تولید ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن گندله آهن به این واحد صنعتی منتقل می شود . همچنین با ترسیم چشم‌انداز روشن‌تر برای واحد های معدنی و صنعتی با هدف تکمیل زنجیره خطوط تا مرحله تولید فولاد، شرکت چادرملو با مشارکت در ۲ طرح فولادی اقدام به راه‌اندازی واحد آهن اسفنجی و کارخانه شمش فولادی شرکت آهن و فولاد ارفع هر یک با ظرفیت ۸۰۰ هزار تن در سال و واحد تولید آهن اسفنجی شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان با ظرفیت ۸۰۰ هزار تن در سال به توسعه طرح های خود در مجتمع صنعتی ادامه داد .

با توجه به کاهش ذخایر سنگ‌آهن مجتمع چادرملو تا چهار سال آینده، نیاز است تا ذخایر جدیدی را کشف کرده و کسری سنگ آهن مورد نیاز خود را تامین کنیم. سیدمحمد ابریشمی ،مدیر مجتمع معدنی چادرملو در پاسخ به چشم‌انداز آینده سنگ آهن این مجتمع گفت: با توجه به حجم پروژه‌های تعریف شده در مجتمع صنعتی و معدنی چادرملو و کاهش ذخایر سنگ‌آهن این مجتمع تا چهار سال آینده، نیاز است تا ذخایر جدیدی را کشف کرده و کسری سنگ آهن مورد نیاز خود را تامین کنیم. وی افزود: اولین راه برای تامین سنگ‌آهن مورد نیاز چادرملو خرید ماده معدنی از معادن کوچک و متوسط منطقه است که این کار علاوه بر کمک به احیا و فعال‌سازی این معادن سبب خواهد شد تا حدود ۲ میلیون تن سنگ‌آهن مورد نیاز چادرملو تامین شود.