برای «ایران» از همین فردا
1- انتخابات1403 ویژگی‌های منحصر به فردی داشت:
- انتخابات زودهنگام بود و با شهادت رئیس‌جمهور فقید و کاملا غیرمترقبه پیش آمد. گروه‌های سیاسی فرصتی برای آماده‌سازی خود و تدوین برنامه ویژه کارزارهای انتخاباتی نداشتند و هر چه به مردم ارائه کردند کاملا به قوت و قدرت خود نامزدها یا بیشتر به کارشناسان بی‌چشمداشتی مربوط بود که بنا به علقه خود به نامزدهای انتخابات یاری رساندند.
- توافق نانوشته‌ای که نقد عملکرد دولت سیزدهم را کمرنگ کرد، کمک کرد که سابقه و رویکردهای خود کاندیداها بیشتر در معرض آزمون باشد. این رخداد ناخواسته خوشایندی بود.
- البته هیچ‌کدام از موارد فوق جایگزین ارزیابی گفتمانی حزبی نیست که به‌صورتی مدرن باید در طول زمان و مستمرا درخصوص مسائل اصلی یک کشور و زیرنظامات کشورداری آن، رویکرد و راهکار مشخص ارائه کند و به نقد و رای مردم بگذارد.
- اجماع ملی به تمام معنا به وجود آمد که ایران در خطر است و باید برای آن کاری کرد.
- اکثر گروه‌های سیاسی و اعتقادی حول محور «ایران» و منافع ملی ایران به همگرایی و هماهنگی بی‌سابقه‌ای رسیدند و در برابر یک تفکر متضاد صف برافراشتند. این نخستین باری بود که مساله «ایران» به‌طور مستقیم در کانون اتحاد و اتفاق گروه‌های سیاسی تا این اندازه گوناگون قرار گرفت. این رخداد مبارکی است.
- سلامت و صداقت و حسن سابقه و مناعت طبع از سوی مردم ایران نمره بالایی گرفت. توجه به کارشناسان از طرف رئیس‌جمهور منتخب برجسته شد و وی در ندایی امیدبخش به رخ همگان کشید که همه چیز را همگانی دانند که از مادر نزاده‌اند. این نوید شایسته‌گزینی می‌دهد که از ژرفای باور وی ریشه گرفته و البته پس از چند دهه تکرار ایده‌های پرخطا در سپهر کشورداری ایران؛ روزگار آموزگار جباری است.
- با همه اوصاف، نیمی از مردم همچنان به صندوق رای بی‌مهری کردند و می‌توان چنین نتیجه گرفت که 80درصد مردم ایران از عملکرد موجود رضایتی ندارند. صدای آنها رسا و شیوا بود و اگر این صدای بلند و شیوا شنیده نشود، خسارات بزرگی متوجه همه ایران و فرزندان این مرزوبوم خواهد بود.
2- سرمایه اجتماعی بالایی ایجاد شده است که از فردای اعلام نتایج قطعی باید برای حل چالش‌های فراروی ایران به‌کارگرفته شود. در جامعه متکثر ایرانی با انبوهی از اقوام، فرهنگ‌ها، مذاهب و سنن گوناگون «مفهوم ایران» تنها محوری است که می‌تواند حبل‌المتین همبستگی همه برای رفع چالش‌های ایران باشد. لذا این سرمایه اجتماعی گرانقدر پیش از آنکه زمان بفرسایدش باید برای«ایران» و تغییر و اصلاح و توسعه هزینه شود.
3- چالش‌های فراوانی فراروی ایران است که قبلا به هزار زبان از طرف خبرگان دلسوز وطن گزارش شده است. صاحب این قلم با خوشه‌چینی از خبرگان موضوع، قبلا 32چالش بزرگ فراروی را احصا کرده و نشان داده است که این چالش‌ها چگونه به هم مرتبط هستند و همدیگر را بازتولید می‌کنند. در مصاحبه ششم تیر با «دنیای‌اقتصاد» به آنها اشاره شده و قبلا هم گزارش آن به مدیران ارشد از جمله مدیران ارشد دولت ارائه شده است (جدول الف). تکرار و هشدار درد، خوشامد طبع نازک سیاستگذار ایرانی نیست؛ اما باید یادآور شوم که آنها دردهای مزمن دشواری‌اند که جز به درمان‌های دشوار مداوا نمی‌شوند و همه می‌دانیم پزشکی که درمان دشواری را تجویز می‌کند، بیماران را در طول درمان خوش نمی‌آید؛ اما اجر او مشکور ایام نقاهت و سلامت خواهد بود. دکتر پزشکیان، ان‌شاءالله آن پزشکی خواهد بود که سلامت بیمار را بر عافیت خود مرجح می‌دارد.
4- این چالش‌های سترگ، ناشی از عملکرد بد انباشته در چند دهه گذشته است. تصور رفع چالش‌ها بدون اصلاح ساختار اقتصادی و تصحیح سیاست و توهم درمان ساده و سریع آنها بیهوده و گزافه است. لذا وقت آن است که خبرگان، نخبگان و کارشناسان در هرکدام از بیست زیرنظام کشورداری، به آسیب‌شناسی، ارزیابی عملکرد و تدوین گزینه‌های اصلاح بپردازند.
5- رویکردهای پیشنهادی به رئیس‌جمهور منتخب قبلا منبعث از سیاست‌های کلی نظام و مهم‌تر از آن خواسته جمهور مردم بزرگ ایران در هرکدام از زیرنظامات کشورداری عنوان شده و مورد اقبال مردم، نخبگان و خبرگان قرار گرفته است «جدول ب»، در اینجا و اکنون بعد از پیروزی در انتخابات به‌عنوان یک مطالبه کارشناسی در حوزه سیاست عمومی و کشورداری مطرح می‌شود. دولت آینده برای هرکدام از این زیرنظامات برنامه مشخص، مدون و موثری خواهد داشت. بدیهی است فرصت زیادی وجود ندارد و از همین فردا باید تفصیل و تطبیق برنامه‌های اجرایی را آغاز و با تشکیل دولت اجرا کرد.
6- و پایان سخن اینکه: اکنون وقت آن است که همه گروه‌ها با سلایق گوناگون، همه همت، دانش و تلاش خود را متمرکز حل چالش‌های فراروی ایران کنند و در جهت اصلاح نظامات کشورداری و تصحیح و تطبیق عملکردها با رویکرد مورد اقبال جمهور مردم به‌کار گیرند. البته در این کار باید دولت منتخب و دیوان‌سالاری آن پیشگام و ثابت‌قدم باشند.
* کارشناس سیاستگذاری اقتصادی
