بعد از اجرای فاز اول سیاست‌های ارزی در فروردین‌ماه امسال، از سوی دولت اعلام شد که فعالان اقتصادی می‌توانند برای ورود کالا به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ثبت‌سفارش انجام دهند، اما از سوی دیگر جزئیات و ضوابط آن مشخص نبود. در بخشنامه جدید که به تمامی سازمان‌های مناطق آزاد ابلاغ شده، ضمن پاسخ به ابهامات قبلی، مقرر شده است که تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران و شرکای خارجی می‌توانند از طریق سامانه ثبت‌سفارش مورد تایید دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نسبت به ورود ماشین‌آلات، تجهیزات، اقلام واسطه‌ای و سایر امکانات موردنیاز در طرح‌های تولیدی اقدام کنند. همچنین در این ابلاغیه تاکید شده است که با توجه به استقرار گمرک در مبادی ورودی و خروجی مناطق آزاد، ورود کالا از خارج از کشور به محدوده این مناطق بر مبنای قوانین و مقررات و رویه‌های متعارف قبلی صورت خواهد گرفت.

پیش‌ از این در فروردین‌ماه امسال، جلسه‌ هماهنگی میان بانک مرکزی و دبیرخانه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مورد تامین ارز واردات به مناطق آزاد برگزار شد و در آن جلسه تصمیم گرفته شد که براساس تصویب هیات وزیران، تمامی واردات کالا و خدمات در مناطق آزاد با ثبت‌سفارش انجام شود. همچنین در خرداد سال‌جاری، گمرک ایران اعلام کرد که امکان ثبت‌سفارش برای واردات کالا به مناطق آزاد، «شامل ۷ منطقه کیش، قشم، چابهار، ارس، اروند، ماکو و انزلی» فراهم شده است. بعد از تعیین این مصوبه، مقرر شد که برای ثبت‌سفارش واردات کالا به مناطق آزاد، بارگذاری صلاحیت در سامانه جامع تجارت صورت بگیرد. در صورت وجود مجوز فعال، نقش «بازرگان حقیقی منطقه آزاد» به فهرست نقش‌های جاری کاربر افزوده خواهد شد. همچنین اگر کاربر، دارای مجوز فعالیت حقوقی از مناطق آزاد باشد، باید پس از ثبت‌نام مدیرعامل، با نقش پایه حقیقی اقدام به معرفی شرکت کند. در نهایت براساس گام آخر، واردکننده می‌تواند اقدام به ثبت‌سفارش و تعیین منشا ارز کند. با وجود اعلام این مراحل، همچنان نحوه ثبت‌سفارش و تخصیص ارز در مناطق آزاد با ابهاماتی روبه‌رو بود که ابلاغیه جدید جزئیات این موضوع را تشریح کرده است.

براساس جدیدترین تصمیمات اتخاذ شده برای ثبت‌سفارش کالا و چگونگی تخصیص ارز در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، ورود کالا از خارج از کشور به مناطق آزاد منعی ندارد؛ بر این اساس مقرر شده است، با توجه به استقرار گمرک در مبادی ورودی و خروجی این مناطق، ورود کالا از خارج از کشور به محدوده این مناطق بر مبنای قوانین و مقررات و رویه‌های متعارف قبلی صورت پذیرد و خروج کالا از این مناطق مطابق با رویه‌های حاکم بر مبادی گمرکی در سرزمین اصلی صورت پذیرد. از سوی دیگر، تعیین شده است که گمرک ایران در همکاری با مناطق آزاد کنترل‌های لازم را انجام دهد. همچنین در این ابلاغیه مقرر شده است که فعالان اقتصادی مستقر در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی براساس قوانین، مقررات و ضوابط حاکم بر این مناطق نسبت به ثبت‌سفارش خود در سامانه توسعه تجارت اقدام کنند. از سوی دیگر، تغییرات مورد نیاز در سامانه مذکور، براساس ضوابط حاکم بر این مناطق، همچنین اخذ استعلام‌های مورد نیاز، اعمال می‌شود. از سوی دیگر سامانه ثبت‌سفارش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، رویه‌هایی برای استعلام کارت بازرگانی و دیگر استعلامات مورد نیاز در نظر گرفته است تا شرایط استعلام برای فعالان اقتصادی در این مناطق تسهیل شود.

در بند دیگری از ابلاغیه نحوه ثبت‌سفارش در مناطق آزاد، تصریح شده است که هم‌‌راستا با سیاست‌های جدید ارزی که از سوی بانک مرکزی اعلام شده است، تخصیص ارز برای کالاهای غیر از گروه یک از طریق بازار دوم ارز انجام خواهد شد. همچنین براساس اعلام شورای‌عالی مناطق آزاد، سامانه ثبت‌سفارش در این مناطق سامانه‌ای مورد تایید دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و منطبق با قوانین، ضوابط و مقررات این مناطق خواهد بود. درنهایت تاکید شده است، تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران و شرکای خارجی می‌توانند بدون نیاز به ارز یا از محل فاینانس برای ورود ماشین‌آلات، تجهیزات، اقلام واسطه‌ای، سایر امکانات مورد نیاز در طرح‌های تولیدی و همچنین سرمایه‌گذاری در جریان، از طریق سامانه ثبت‌سفارش مورد تایید دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اقدام کنند.