استانداردها ما را به روشها و آیین کارهای اطمینان بخش و با چارچوبهای قابل اعتماد همکاری متصل میسازند. از طریق ارایه تفاسیر مشترک در باره طرفهای یک ارتباط یا معامله ،استانداردها درتجارت سودمند و بهرهگیری مناسب از منابع در تجارت بین المللی ضروری هستند. تعاملات اجتماعی برمجموعه ای از معیارها،مفاهیم یا معانی بنیادین مورد احترام عمومی تکیه دارد - استانداردهای بین المللی با مدون سازی این معیارها دسترسی همگانی به آنان را تضمین میکنند. محصول یا خدمت منطبق بر یک استاندارد بین المللی دارای نشانه کیفیت،ایمنی یا هماهنگی است. استانداردها در باره گوناگونیهای جهان همبسته ما صحبت میکنند و در جاهایی که اطمینان ازسخن گفتن با واژگان مشابه ضروری است ،یکنواختی را مطرح مینمایند.
همزمان با گستردگی تعاملات انسانی و رشد فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، همکاریهای اقتصادی و مبادلات تجاری میان کشورها در جهان امروز بیش از پیش گسترش یافته و در دوران پسا برجام، جمهوری اسلامی ایران در حوزههای تولید و خدمات خواستار سهم اصلی و واقعی خود در این ارتباطات جهانی است.
همزمان با گستردگی تعاملات انسانی و رشد فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، همکاریهای اقتصادی و مبادلات تجاری میان کشورها در جهان امروز بیش از پیش گسترش یافته و در دوران پسا برجام، جمهوری اسلامی ایران در حوزههای تولید و خدمات خواستار سهم اصلی و واقعی خود در این ارتباطات جهانی است.
در زنجیره تولید کالا وخدمات،تولید کنندگان درآغاز راه و مصرف کنندگان درانتهای جاده ی استاندارد و کیفیت دیده می شوند.آنچه که این زنجیره را ناگسستنی می کند وجود «اعتماد» بین عوامل تولید ومصرف کنندگان است.بدون «اعتماد» بازار خرید و فروش هم متزلزل وآسیب پذیر می شود و تولید کنندگان هم از تولید خود نه تنها بهره مند نمی شوند بلکه ممکن است متضرر نیز شوند.
در جهان امروز که فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی با سرعت فزاینده ای در حال گسترش هستند، استانداردها از ارتباطات میان شرکتهای تولیدی و ارایه کنندگان خدمات حمایت فراوان میکنند.
داشتن نظم و معیار، تعیین حد واندازه و مهم تر از آن رعایت حدود واندازهها برای حفظ کیفیت زندگی اجتماعی و حتی زندگی شخصی بسیار ضروری و مفید است. به این حد واندازهها در امور اجتماعی و اقتصادی و به ویژه در امور صنعتی استاندارد میگویند.به عبارت دیگر، آنچه طبق قرارداد،سنت یا قوانین نمونه ای برای سرمشق باشد و اجرای آن مقبولیت عام یابد و به عبارت ساده تر وضع قوانین و مقررات برای تعیین کیفیت و مشخصات مطلوب یک کالا یا خدمات را استاندارد میگویند. از این رو در دنیای امروز تقریباً تمامی کشورها برای خود یک استاندارد ملی دارند.
در ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی به نکات مهمی اشاره شده که اهمیت استانداردسازی تولیدات و تاثیر استاندارد برای تحقق آنها به وضوح مشهود است و میتوان نکات مهم ذیل را از آن استخراج کرد که توجه به آنها نقش محوری در موفقیت اقتصاد مقاومتی دارد:
در تعریف استانداردسازی مبتنی بر مفاهیم عمومی و تخصصی به عناصر تجربه، دانش و فناوری به عنوان پایههای زیرساختی آن اشاره میشود که این موضوع حاکی از نقش بنیادی دانش و پژوهش در امر استانداردسازی است. با بررسی استانداردهای مختلف و متنوع تدوین شده در حوزههای مختلف صنعتی و خدماتی، به اهمیت و سیر تکاملی پژوهش و نقش دانش و فناوری در بازههای مختلف زمانی به عنوان برجسته ترین بخش میتوان پی برد. در رویکرد جهانی استانداردسازی، به منظور تحقق عالی ترین وضعیت که پایداری و ثبات استانداردسازی است، بخش تحقیقات کاربردی به عنوان جزء لاینفک استانداردسازی در نظر گرفته شده است. این موضوع در کشور ما نیز از ابتدای پیدایش سازمان ملی استاندارد مورد توجه واقع شده و به عنوان یکی از ارکان نظام استانداردسازی از بدو شروع فعالیتهای سازمان در قالب معاونتهای تحقیقات فلزی و غیر فلزی و مدیریتهای تخصصی همراه سایر بخشهای اجرایی استانداردسازی مشاهده میشود و بر پایه همین ضرورت به صورت یکپارچه و هدفمند در سالهای اخیر منجر به تاسیس پژوهشگاه استاندارد شده که مهمترین اقدامات و فعالیتهای آن در حوزه و نظام هماهنگ و منسجم دانشی و پژوهشی در عرصه استانداردسازی است.
بحرانهای روزافزون در حوزههای اقتصادی، نظامی و اجتماعی در سطح جهان و منطقه، تغییرات ماهوی سازمانهای اثرگذار بین المللی، پیچیدگی بیش از پیش جنگهای اقتصادی از سوی استثمارگران و استعمارگران تاریخی جهان و...، شرایطی فراهم آورده که معادلات مربوط به بازی کشورها در فرمول سیاست و اقتصاد بین المللی کارایی لازم را نداشته و نیازمند تحولات عمیق و ضروری است که از آن جمله میتوان به توسعه یا احیای تشکلها و مجامع منطقه ای و جهانی جدید و قدیم از سوی اعضای آنها (مانند رفتار عدم تعهد و یا شکافهای رفتاری - سیاسی اعضای اتحادیه اروپا) و سعی کشورهای منفرد در تغییر ساختارهای قدرت خود اشاره کرد.
گرچه فعالیتهای استانداردسازی در قرون واعصار مختلف بخشی از زندگی بشر بوده است، ولی فعالیتهای مدرن استانداردسازی از قرن هجدهم با ایجاد سیستم بینالمللی یکاها آغاز شد. در قرن نوزدهم استانداردسازی نه توسط متخصصین بلکه توسط تجار ،شرکتها و انجمنهای حرفهای مستقل ایجاد شد و در قرن بیستم با ظهور نهادهای استانداردسازی ملی و بینالمللی و انجمنهای وابسته به آن به اوج شکوفایی رسید. دلایل اصلی ظهور استانداردسازی در جهان شامل موارد ذیل است:
اصلاح قانون و ساختار سازمان استاندارد باید برای تحقق اهداف بلندمدت سازمان باید صورت پذیرد.توسعه کشور وحضور فعال در عرصه بین المللی وتطبیق قوانین ومقررات با قوانین پیشرفته دنیا در استاندارد امری است که باید لزوما مورد پیگیری قرار گیرد.
انسانها در زندگی روزمره با درک این ضرورت که خورد و خوراک، پوشاک، سفر و حضر، خرید کالا و بهره مندی از خدمات، سلامت و امنیت خود را باید به عنوان یک اصل حیاتی در نظر بگیرند، انتظار دارند ساختمانی که در آن زندگی میکنند، اتومبیلی که سوار میشوند، غذا و نوشیدنیای که میخورند، لباسی که میپوشند و همه آنچه که با حیات و مماتشان سر و کار دارد، از حداقل قوانین تولید که برای همگان به ویژه متخصصان قابل قبول باشد، برخوردار باشند. این رعایت مقررات و قوانین در جوامع مدرن امروزی با عنوان " استاندارد" و با درج نشان آن برای ایجاد آرامش و اعتماد جامعه در سراسر جهان پذیرفته شده است.
در تجارت امروز افزایش تولید، ضامن کسب بازارهای جهانی نبوده و جامعه تولیدکنندگان در سراسر جهان ناگزیر از ایجاد اطمینانهای لازم در کیفیت کالا و خدمات به مصرف کنندگان هستند. ابزار این اطمینان از طریق فرایندهای پیچیده از جمله انجام بازرسی توسط شرکتهای بازرسی در مبدا یا مقصد یا حین حمل یا تولید و صدور گزارشهای بازرسی و نیز انجام آزمون در آزمایشگاهها و گواهی انطباق محصول توسط سازمانهای گواهی کننده محصول میسر خواهد بود.
اندازهشناسی شاخهای از علم است که به شناخت و بررسی روشهای مختلفاندازهگیری کمیتهای فیزیکی و استانداردسازی آنها میپردازد. طی چند سال گذشته نیاز بشر بهاندازهگیریهای درست و قابل اطمینان نه تنها در بخشهای تولیدی ملی و بین المللی بلکه در زمینههای سلامت و ایمنی، حفاظت از محیط زیست، ارتباطات و علوم مهندسی دو چندان شده است.
امروزه، نرم افزار به یکی از ارکان اصلی جامعه اطلاعاتی تبدیل شده و میتوان رد پای آن را در تمام محصولات و خدمات، از صنایع خودروسازی گرفته تا تجهیزات پزشکی، وسایل خانگی، اسباب بازیها و... مشاهده کرد. نرم افزارهای متن باز با ارائه مجموعه ای از ابزارها و منابع قابل استفاده مجدد و مقرون بصرفه، باعث تشویق اجتماع به سمت نوآوری و خلق دانش میشوند.
رهرو کیفیت طی طریق همیشگی سعی کرده حدود و معیاری (استانداردی) بیابد تا قدر و منزلت و جایگاه فعالیت خویش را بیابد، اما واقعیت این است که کیفیت بهاندازه انسانهای روی زمین میتواند متفاوت باشد؛ چراکه هر انسانی از منظر نگاه خویش به پدیدهها مینگرد و تنها ذات خداوند است که در نهایت کمال است. فلسفه کیفیت آفرینش محصولاتی است در کمال، چرا که خالق هستی مخلوقاتش را در کمال آفریده و تنها در این صورت است که میتوانیم قدردان نعمات الهی باشیم.
پنجمین کنفرانس بینالمللی مدیریت کیفیت و اولین دوره جایزه موفقیت پایدار، ۹ و ۱۰ آبان ماه امسال با هدف تحلیل ابعاد راهبرد ملی کیفیت برگزار میشود و طی آن مقالات علمی، ارائه تجربیات موفق و نشستهای تخصصی برگزار خواهد شد.
قرنها به زبانی مشترک که معیارهای کیفیت و ایمنی زندگی روزمره ما را به خصوص زمانی که بحث تجارت به میان میآید بیان کند، نیاز داشته ایم. به عنوان مثال،اندازه و نوع سیم کشی برق و خروجی سوکتها از جانب تولیدکنندگان مختلف این صنعت استاندارد شدهاند، به طوری که مردم به راحتی میتوانند آنها را تعمیر و تعویض کنند. همین طوراندازه رایج لباس،کفش و... استاندارد عمومی دارند.