در پنجمین کنگره باشگاه نفت و نیرو مطرح شد
تحلیل زنگنه از جغرافیای جدید نفت
یک خروج دوستانه از فاز ۱۱
با محدود شدن حضور ۲۰ساله توتال و سی‌ان‌پی‌سی‌آی چین در پروژه توسعه آخرین فاز باقی مانده از پارس‌جنوبی به حدود یک سال؛ حالا شرکت پتروپارس تنها شرکت باقی مانده از کنسرسیومی است که قرار بود علاوه‌بر توسعه فاز ۱۱، برای نخستین بار پروژه فشارافزایی در پارس‌جنوبی را اجرایی کنند. زنگنه در رابطه با چرایی حضور شرکای خارجی در پروژه توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی گفت: ما می‌خواستیم این کار را به‌دلیل استفاده از فناوری فشارافزایی در دریا با شرکت فرانسوی توتال انجام دهیم که متاسفانه در نتیجه اعمال تحریم‌ها، هم توتال و هم شرکت سی‌ان‌پی‌سی‌آی چین کنار رفتند. حرفشان هم دوستانه بود و ما هیچ بحث و دعوایی با یکدیگر نداشتیم. شرایط تحریم به گونه‌ای بود که آنها نمی‌توانستند و نمی‌خواستند؛ فکر می‌کردند نمی‌توانند کار کنند و به هر حال کنار رفتند. توتال و سی‌ان‌پی‌سی‌آی در حالی زیر فشار تحریم‌ها رفتن را به ماندن در پارس‌جنوبی ترجیح دادند که طبق گفته‌های زنگنه قرار بود در زمینه انتقال دانش فنی در زمینه احداث تجیهزات فشارافزایی نقش‌آفرینی کنند. در این میان نمی‌توان از نقش ویژه توتال به‌عنوان یکی از غول‌های نفتی مطرح دنیا که تکنولوژی و مدیریت پروژه را در دست داشت، چشم‌پوشی کرد.
روز گذشته و همزمان با سخنان زنگنه از برنامه‌هایی که ایران برای دریافت فناوری فشارافزایی از توتال داشت، بلومبرگ خبری را منتشر کرد مبنی‌بر تلاش قطر برای جذب غول‌های نفتی به‌منظور افزایش تولید از میدان مشترک پارس‌جنوبی که در سمت قطر با عنوان «گنبد شمالی» شناخته می‌شود. قطر با معضل تحریم‌های غرب مواجه نیست و به گفته وزیر انرژی این کشور، از شرکت‌های اکسون موبیل، کونوکو فیلیپس، توتال، رویال داچ شل و سایر «بازیگران بزرگ صنعت نفت و گاز» دعوت شده تا پیشنهاد‌های خود را برای توسعه برداشت از بزرگترین میدان گازی جهان ارائه دهند. سعد الکعبی روز گذشته در مصاحبه‌ای با بلومبرگ گفت: تا پایان امسال قراردادهایی برای کار در میادین فراساحلی گاز در قطر منعقد می‌شود. قطر به‌عنوان بزرگترین صادرکننده گاز مایع طبیعی در دنیا، قصد دارد برداشت گاز از گنبد شمالی را تا سال ۲۰۲۴، از ۷۷ میلیون در سال (که حالا جریان دارد) به ۱۱۰ میلیون تن در سال برساند.
اثر تحریم‌ها بر صنعت نفت ایران
به گفته زنگنه «هر چند سال یک بار ضربات کشنده‌ای به صنعت نفت ایران وارد می‌شود. تاکنون سعی کرده‌ایم از این ضربات زنده بیرون بیاییم و این مشکل را حل کنیم. به هر حال تحریم‌ها بزرگترین ضربات را به صنعت نفت وارد می‌کنند و جایگاه جهانی ما را کاهش می‌دهند؛ گرچه ما مقاومت می‌کنیم.» با وجود اشاره به اثرات تحریم‌های یکجانبه غرب بر صنعت نفت و گاز ایران، وزیر نفت درباره شرکت‌های E&P ایرانی گفت: وزارت نفت اسامی ۱۵، ۱۶ شرکت را برای فعالیت در حوزه‌های اکتشاف و تولید اعلام کرده است. این شرکت‌ها می‌توانند نقش بسزایی در آینده کسب‌وکار صنعت نفت داشته باشند. حتی در شرایط کنونی تحریم نیز این شرکت‌ها می‌توانند فعالیت خوبی داشته باشند. «دنیای‌اقتصاد» پیش از این در گفت‌وگویی با ایمان ناصری، مدیر بخش خاورمیانه شرکت مشاوره نفت و گاز FGE با عنوان «چالش‌های نفت در عصر تحریم» با اشاره به چشم‌انداز صنعت نفت ایران با توجه به تحریم‌ها نوشته بود: ونزوئلا زمانی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در اوپک بود و پیش از ورود به دوره نزول در شرکت ملی نفت این کشور صحبت از این بود که تولید روزانه نفت خام به پنج میلیون بشکه در روز برسد. اگر صنعت نفت یک کشور دچار مشکل شود، ممکن است برای ۱۰ سال وارد سراشیبی تولید شود و قدرت خروج از آن را نداشته باشد. در چنین شرایطی تنها کاری که می‌توان انجام داد این است که سطح تولید را در همان میزان اندکی که هست، حفظ کرد؛ اما چنین صنعت نفتی روبه‌رشد نخواهد بود یا حداقل سال‌ها زمان می‌برد تا به مسیر رشد بازگردد.
نقش بخش خصوصی و صندوق توسعه در نفت
به عقیده زنگنه، حضور بخش خصوصی در این صنعت به سه عامل «توانمندی و ساختار مدیریتی مناسب»، «توانمندی فناوری و تعامل» و «سرمایه کافی و توانمندی برای تجهیز منابع مالی از بازارهای پولی و سرمایه» نیاز دارد. وزیر نفت با اشاره به اینکه «تامین منابع و سرمایه در مقیاس‌های بزرگ یکی از نیازهای بخش خصوصی ما برای حضور جدی در بخش بالادستی نفت و بازرگانی نفت است»، اظهار کرد: تاکنون همه برای تامین مالی دنبال صندوق توسعه بودند که این دیگر جواب نمی‌دهد. ما باید فکر کنیم چطور می‌توانیم منابع را تامین کنیم و کمتر به این موضوع فکر شده است. ما مقداری در نحوه پرداخت به پیمانکاران در طرح‌های EPC/ EPD تغییر ایجاد کردیم، حتی بعضی از پیمانکاران بزرگ ما قادر نیستند خود را با این رویه هماهنگ کنند. به گفته زنگنه «به هر حال نمی‌توان برای تامین مالی فقط به دولت اتکا کرد و وزارت نفت در صورتی در تامین مالی به پیمانکاران کمک می‌کند که خودشان نیز مقداری آورده داشته باشند. باید درباره ایجاد راهکارهای ابتکاری برای بزرگ کردن اندازه شرکت‌ها یا متشکل کردن آنها یا همکاری آنها با یکدیگر و تجهیز منابع آنها و استفاده از پول‌هایی که در جامعه است بیشتر تفکر شود.»
زندگی در شرایط سخت
فروش نفت در دوران تحریم، از دیگر بحث‌های مورد اشاره از سوی زنگنه بود. وزیر نفت اگرچه عقیده دارد «در حال حاضر فضایی باز برای صادرات فرآورده‌های نفتی مانند نفت گاز، بنزین، نفت و کوره و... حتی نفت خام و میعانات گازی وجود دارد»، اما در عین حال با اشاره به «رقم‌های بالا در قراردادهای فروش نفت» تاکید دارد: قیمت فروش کوچک‌ترین محموله نفتی حداقل ۵۰ میلیون دلار است و وزارت نفت نمی‌تواند به‌راحتی به کسی اعتماد کند. من بابک زنجانی‌سنج ندارم، در نتیجه باید در فروش محموله‌های نفتی احتیاط کنیم.
جغرافیای جدید دنیای نفت
زنگنه در بخش دیگری از سخنان خود به تغییراتی که در ۱۰ سال گذشته در جغرافیای نفت رخ داده است، اشاره کرد و گفت: کسی نمی‌توانست پیش‌بینی کند آمریکا به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شود. کشوری که بزرگترین واردکننده بود، اکنون نه‌تنها بزرگترین تولیدکننده نفت جهان شده، بلکه صادرات نفت، گاز و میعانات گازی را آغاز کرده است. به گفته وزیر نفت، با وجود همه اینها، همچنان ظرفیت‌های بسیار مهم و فوق‌العاده‌ای در حوزه کشورهای خلیج فارس و تولیدکنندگان سنتی برای توسعه و تحرک وجود دارد و نفت کماکان با آن معنای واقعی‌اش می‌تواند محرک و پیشران اقتصاد ایران باشد.
ارسال نظر