چشم‌انتظار ثمره تفاهم‌نامه‌های ایجاد اشتغال
جزئیات اتحاد سه‌گانه برای اشتغال‌زایی گردشگری
اجرای ۸ هزار و ۶۳ پروژه اشتغال‌زایی در حوزه‌های مختلف میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری که ۵ هزار و ۳۳۹ پروژه در مناطق شهری و ۲۰ هزار و ۷۲۴ پروژه در مناطق روستایی کشور را شامل خواهد شد، از جمله اهداف این تفاهم‌نامه عنوان شده است. همچنین اجرای ۱۹۰ هزار و ۹۲۹ فرصت شغلی مستقیم جدید در سه حوزه سازمان که به تفکیک ۱۲۲ هزار و ۴۰۵ فرصت شغلی در مناطق شهری و ۶۸ هزار و ۵۲۴ فرصت شغلی در مناطق روستایی کشور را در بر می‌گیرد، از دیگر اهداف این تفاهم‌نامه است. در همین حال، منابع تامین مالی مفاد این تفاهم‌نامه از طریق یارانه سود تسهیلات، کمک‌های فنی و اعتباری و کمک‌های بلاعوض از محل منابع بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۹۷ کشور متناسب با پیشرفت پروژه‌ها توسط سازمان سازمان برنامه و بودجه کشور به سازمان میراث‌فرهنگی تخصیص داده خواهد شد. همچنین تسهیلات موردنیاز برای پروژه‌های واقع در مناطق روستایی کشور از محل اعتبارات پیش‌بینی شده در قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر این، تامین منابع مالی از طریق پروژه‌های واقع در مناطق شهری کشور از محل ترکیب تسهیلات صندوق توسعه ملی با تسهیلات نظام بانکی لحاظ شده‌است.
تعهدات سه‌جانبه
براساس این تفاهم‌نامه، هر سه سازمان تعهداتی خواهند داشت. در این میان، سازمان برنامه و بودجه کشور موظف به تامین منابع مالی و تخصیص اعتبار موردنیاز یارانه سود تسهیلات، کمک‌های فنی و اعتباری و کمک‌های بلاعوض پیش‌بینی شده به میزان ۶۵۷ میلیارد ریال برای اجرای پروژه‌های برنامه تولید و اشتغال در حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری براساس آیین‌نامه اجرایی بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۹۷ کل کشور متناسب با تعداد شغل ایجادشده، شده است. علاوه بر این نظارت مالی بر حسن اجرای پروژه‌های برنامه تولید و اشتغال در حوزه‌های میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بر عهده این سازمان خواهدبود.
از سوی دیگر، تعهدات سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز شامل تدوین و ارائه اولویت‌های سرمایه‌گذاری و فرصت‌های شغلی به تفکیک هر استان، استفاده از نیروی کار بومی برای ایجاد فرصت شغلی پایدار، شناسایی، جلب و جذب مشارکت بخش خصوصی و تعاونی‌ها برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌های مرتبط با اشتغال، حفظ و ایجاد فرصت‌های شغلی با لحاظ کردن مزیت‌های صنعت گردشگری و تولیدات هنری تجاری و بومی صنایع‌دستی، نظارت بر اجرای پروژه‌های برنامه تولید و اشتغال در حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و ارائه گزارش پیشرفت برنامه به‌صورت ماهانه به سازمان برنامه و بودجه کشور می‌شود. صندوق توسعه مالی نیز متعهد به سپرده‌گذاری منابع لازم برای تامین اعتبارات مورد نیاز این برنامه موضوع بندهای الف و ب ماده ۵۲ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در چارچوب مصوبات هیات‌امنا، ضوابط، مقررات و اساسنامه صندوق نزد بانک عامل شده است. آنطور که مشخص شده است ساز و کار اجرایی و نظارت تفاهم‌نامه براساس دستورالعملی است که با همکاری و هماهنگی سازمان برنامه و بودجه سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تنظیم می‌شود.
اما ماه گذشته بود که سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و وزارت کار تفاهم‌نامه‌ای را برای آموزش ۵۰ هزار نفر تور اپراتور برای رونق گردشگری امضا کردند. این در حالی است که بسیاری از فعالان گردشگری نسبت به این موضوع انتقاد دارند که چگونه و با چه ساز و کاری می‌شود در شرایط کنونی گردشگری ایجاد اشتغال کرد؟ آن‌هم در شرایطی که بسیاری از آژانس‌های مسافرتی در حال تعدیل نیرو هستند.
تعریف ۸ هزار پروژه اشتغال
اما در مراسم امضای تفاهم‌نامه مذکور، محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اینکه سازمان برنامه و بودجه موظف بود برنامه خود را در بودجه سال ۹۷ تعیین کند، گفت: «با توجه به وظیفه سازمان برنامه و بودجه، تبصره ۱۸ را در قانون بودجه امسال لحاظ کرد که برای منابع سرمایه‌گذاری آن قرار شد مقداری از دولت، بخشی از نظام بانکی و مقدار دیگری از صندوق توسعه ملی تامین شود.» وی درباره میزان بودجه اختصاص‌یافته گفت: «قرار شد در این تبصره سه هزار میلیارد تومان ردیف ویژه بودجه از دولت، نظام بانکی و صندوق توسعه ملی اختصاص یابد. همچنین مقرر شد ۲۰درصد یعنی معادل ۱۴ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان از اعتبارات عمرانی به اشتغال اختصاص یابد که مجموعا ۱۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان خواهد بود.»
به گفته نوبخت، قرار است از تبصره ۱۴ نیز پنج هزار میلیارد تومان از محل منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به اشتغال اختصاص یابد. وی خاطرنشان کرد: «درخواست کردیم به این رقم ۱۵ هزار میلیارد تومان از منابع صندوق توسعه ملی به اشتغال کمک شود و نظام بانکی نیز ۳۰هزار میلیارد تومان اختصاص دهد.» رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اینکه در این سال سعی شده با توجه به انتقاد مبنی بر پول‌پاشی به بهانه ایجاد شغل به درستی عمل شود، گفت: «تلاش شده به جای آنکه به بیکارها پول بدهیم، برای آنها ایجاد شغل و این بودجه را برای آنها صرف کنیم. به همین جهت از سازمان میراث‌فرهنگی استفاده کردیم و چیزی حدود ۱۵۷ هزار شغل قرار است ایجاد شود.» وی با اشاره به اینکه ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بیکار در کشور داریم، گفت: «در تبصره ۱۸ قانون بودجه امسال، یک میلیون شغل پیش‌بینی شده است و با ایجاد سالانه یک میلیون فرصت شغلی تا پایان برنامه ششم توسعه، نرخ بیکاری تک رقمی می‌شود.»
تلاش برای مهاجرت معکوس
رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز در این نشست گفت: «این تفاهم‌نامه در حوزه اشتغال، در بین طرح‌های ۱۲گانه نخستین است و نشان از ماموریت سخت ما دارد که در آینده با کمک‌های صندوق توسعه ملی و سازمان برنامه و بودجه می‌توانیم این ماموریت مهم را به سرانجام برسانیم. هرچند ما پیش‌تر نیز با ایجاد بوم‌گردی این مسیر را آغاز کرده‌ایم و با اشتغال‌زایی از طریق صنایع‌دستی و ۶۰۰ واحد کنونی بوم‌گردی که قرار است به ۲هزار واحد برسد به مهاجرت معکوس دست پیدا خواهیم کرد.» علی‌اصغر مونسان، ارزآوری مستقیم و غیرمستقیم گردشگری، ایجاد اشتغال با سرمایه‌گذاری اندک و سرعت ۵/ ۲ برابری اشتغال‌زایی نسبت به بخش‌های صنعتی را از مزایای این صنعت دانست و افزود: «اکثر ایجاد اشتغال‌ها در این سه حوزه، در قالب کسب‌وکارهای کوچک است که ماندگاری و پایداری زیادی دارد و ورشکستی در اینها به‌دلیل هزینه تمام‌شده اندکی که دارد، بی‌معنا است.» معاون رئیس‌جمهور با بیان اینکه ۵ ماه از سال ۹۷ گذشته و مهلت کمی برای ایجاد ۱۵۶ هزار شغل تا پایان سال باقی مانده گفت: «تلاش خود را می‌کنیم تا در مرحله نخست به این تعداد شغل دست یابیم، سپس برای ۱۹۰ هزار شغل در فاز بعدی اقدام کنیم.»
در همین حال، رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی نیز در ادامه این مراسم گفت: «موظفیم ظرفیت اعلام شده را پشتیبانی مالی کنیم. چنانچه این ظرفیت توسعه یابد با اجازه سازمان برنامه و بودجه منابع بیشتری را برای آن اختصاص می‌دهیم.» مرتضی شهیدزاده خاطرنشان کرد: «بوم‌گردی تنها بخش در گردشگری نیست که از طریق این صندوق تامین مالی می‌شود. خرید هواپیما، ریل‌سازی، توسعه هتل و نوسازی ناوگان شهری و بین شهری از جمله پروژه‌هایی بوده که تاکنون تامین اعتبار شده است. بر همین اساس با وجود تحریم‌های آمریکا در خودروسازی موفق شدیم برای خرید ۲۲ هزار کامیون و اتوبوس تامین اعتبار کنیم.»
۹ به‌علاوه ۵ برنامه شهری و روستایی
براساس برنامه تولید و اشتغال فراگیر سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ۹ برنامه در حوزه شهری در نظر گرفته شده که این ۹ برنامه شامل توسعه زیر ساخت‌های اقامتی، فعالیت و کسب و کارهای گردشگری، سرمایه‌گذاری، تبدیل اماکن مسکونی به کاربری هتل آپارتمان، توسعه زیرساخت‌ها برای تولید سفر و گردشگری الکترونیک، توسعه تولید صنایع‌دستی، توسعه بازرگانی صنایع‌دستی، مشارکت در مرمت و احیای بناهای تاریخی و راه‌اندازی موزه‌ها با مشارکت بخش خصوصی می‌شود. همچنین در زمینه اشتغال‌زایی در بخش روستایی نیز ۵ برنامه در نظر گرفته شده که به تفکیک شامل توسعه زیرساخت‌های اقامتی، سرمایه‌گذاری، مشارکت در مرمت و احیای بناهای تاریخی، ایجاد اشتغال در تولید صنایع‌دستی و روستایی کشور و راه‌اندازی موزه‌ها با مشارکت بخش خصوصی می‌شود. با وجود چنین برنامه‌ریزی‌هایی کارشناسان با این شبهه روبه‌رو هستند که آیا چنین برنامه‌هایی با توجه به وضعیت اقتصادی کشور قابل اجرایی شدن هست یا خیر. به نظر می‌رسد بیش از هر چیزی نیاز است درباره ضمانت اجرایی دو تفاهم‌نامه اخیر درخصوص اشتغال‌زایی گردشگری، صنایع‌دستی و میراث فرهنگی توضیح داده شود.
تقلیل تعطیلات زمستانی برای تسهیل در اجرا
در حاشیه این مراسم، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درباره سرانجام طرح تعطیلات زمستانی گفت: «وزیر آموزش و پرورش موافقت اولیه را با این طرح اعلام کرده. قرار است طرح خیلی بزرگ نباشد، چون اجرای آن سخت می‌شود. بنابراین، فقط بخش دانش‌آموزی را در برمی‌گیرد.» مونسان با اشاره به اینکه درخواست سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ۱۴روز تعطیلی در نیمه دوم دی ماه است، افزود: «اگر برای آموزش و پرورش مقدور نباشد، یک هفته تعطیلی هم می‌تواند کمک بزرگی باشد. به همین میزان نیز به ابتدا و انتهای دوره آموزشی اضافه خواهد شد و چیزی از دوره آموزشی کم نمی‌شود و به‌آموزش دانش آموزان لطمه‌ای نمی‌خورد.» وی درحالی این اظهارات را داشته که بسیاری از کارشناسان، اجرای تعطیلات زمستانی را طرحی ناقص عنوان می‌کنند؛ نقصی که حالا مونسان نیز در میان گفته‌هایش تلویحا به آن اشاره کرده است.
ارسال نظر