نگاهی به اکوسیستم اقتصادی اصفهان
نتایج نشان داد که باوجود نوسانات متفاوت درروند تغییرات شاخص فشار ردّ پای مصرف و شاخص فشار ردّ پای تولید در طول دوره مطالعاتی، به‌طور عمده این شاخص‌ها روند کاهشی داشته‌اند؛ افزون بر این، منفی بودن مقدار شاخص توزیع ردّ پای اکولوژیک نشان‌دهنده اثرگذاری بالاتر ردّ پای مصرف در تعیین شاخص امنیت اکولوژیک نسبت به ردّ پای تولید بوده است و با توجّه به مدل تصمیم‌گیری، این شاخص در کلاس «ریسک بالا» قرارگرفته است. مقایسه ظرفیت زیستی با ردّ پای اکولوژیک نمایانگر کسری شدید اکولوژیک و امنیت اکولوژیک پایین در شهرستان اصفهان در طول مدت‌زمان موردنظر است. نتایج به‌دست‌آمده از نوشتار پیش رو به سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران کمک خواهد کرد تا با توجّه به ضوابط آمایش سرزمین، راهبردهایی همچون سناریوی کاهش ردّ پای اکولوژیک یا افزایش ظرفیت زیستی را اتخاذ کنند. تصمیم‌گیری در هر جامعه، دربرگیرنده هزینه‌ها و منافعی است که دامنه آن نه‌تنها در ابعاد منطقه‌ای، بلکه در ابعاد ملی و بین‌المللی نیز گسترده است.
یکی از ابزارهای مهم تصمیم‌گیری در خصوص نحوه انتخاب طرح‌ها و پروژه‌ها، به‌کارگیری روش‌های ارزیابی اقتصادی و تحلیل میزان هزینه- فایده آن طرح‌ها است. در این راستا و در جهت گسترش و افزایش ظرفیت تولیدی کشور در سطوح مختلف منطقه‌ای و انتخاب طرح‌های مناسب، به الگوهای مناسب و جامعی برای ارزیابی اقتصادی و فنی نیاز است که نه‌تنها ابعاد خُرد ناشی از رشد و توسعه کَمی، بلکه تأثیرات اجتماعی، محیط‌زیستی و فرا منطقه‌ای ناشی از آن را تبیین نماید. اما در عمل، با فقدان الگوها و مدل‌های تحلیلی تلفیق کننده هزینه‌ها و منافع اقتصادی یک طرح، در کنار هزینه‌ها و منافع محیط‌زیستی و اجتماعی آن مواجه هستیم.
بر این اساس، نوشتارِ حاضر ، ضمن معرفی روش‌های متداول در ارزیابی اقتصادی، فنی و محیط‌زیستی طرح‌ها، یک مدل ترکیبی از هزینه‌ها و منافع اقتصادی و محیط‌زیستی همراه با نمونه‌ای موردی در ارزیابی طرح‌ها را نشان می‌دهد. روش تحقیق از منظر هدف کاربردی و ازنظر روش جمع‌آوری اطلاعات در بخش مبانی نظری، از نوع توصیفی – کتابخانه‌ای و در بخش مطالعه موردی، از نوع پیمایشی است. نتایج نشان داد که احتساب ارزش اقتصادی هزینه‌ها و منافع محیط‌زیستی، تصمیم‌گیری را در انتخاب گزینه‌های متصور تحت تاثیر قرار می‌دهد.با ارزیابی اکوسیستم اقتصادی اصفهان از سوی نهادهای بین‌المللی، نقاط ضعف و قوت کسب‌وکار برای فعالان اقتصادی مشخص می‌شود. مشخص شدن جایگاه کسب‌وکار استان اصفهان می‌تواند نقاط مثبت و ضعف این فضا را برای فعالان اقتصادی و مسئولین استان مشخص کند. وقتی چالش‌ها و مشکلات فضای اکوسیستم اقتصادی و همچنین کسب‌وکار از دیدگاه بین‌المللی مشخص شود، بهتر می‌توان اقدام موثر در این زمینه انجام داد.
اصفهان را می‌توان از بهترین اکوسیستم‌های اقتصادی در ایران برشمرد؛ ارزیابی این اکوسیستم از سوی نهادهای بین‌المللی مرجع می‌تواند زمینه جذب سرمایه‌گذاران و کارآفرینان سایر کشورها را به اصفهان فراهم کند.
از طرفی صدور مجوزهای موردنیاز یک کسب‌وکار، توجه به تحقیق و توسعه، نیروی انسانی متخصص و دارا بودن اینترنت پُرسرعت را می‌توان معیارهای اکوسیستم اقتصادی برشمرد.پرواضح است که داستان زندگی کارآفرینان می‌تواند انگیزه‌ای برای جوانان باشد تا کارآفرینی را جدی بگیرند.
باوجودی که اصفهان، استانی صنعتی شناخته می‌شود، اما اساس اقتصاد اصفهان، اقتصاد کشاورزی است و اگر توسعه کشاورزی را در دستور کار قرار داده بودیم، با مشکلات زیستی مواجه نبودیم.
در اقتصاد، کشاورزی یکی از اولویت‌هایی است که باید موردتوجه برای عوام سازی قرار گیرد.
برخی از ضعف‌های نهادی این حوزه نتیجه عدم رویکرد مناسب در سنوات قبل است که امروزه مشکلاتی را ایجاد کرده است.برای حل مشکلات پیش‌آمده باید علاوه بر به‌کارگیری مدیران کارآزموده، به رخدادهای درون و برون بخشی این حوزه توجه شود.اکنون یکی از اقلام عمده وارداتی، بذر و خوراک دام است. موضوعاتی که اقتصاد ملی و خودکفایی ملی را نیز تحت تاثیر قرار داده است. نرخ رشد کشاورزی مثبت یک درصد در سطح جهان است،درحالی‌که در بخش صنعت این عدد منفی و حاکی از آن است که می‌توان کشاورزی را در سطح بین‌المللی کارکرد.استان اصفهان در تولید سبزی، برخی صیفی‌جات گلخانه‌ای، تولید شیر خام، صنایع تبدیلی کشاورزی افزایش بهره‌وری در گاوداری‌های صنعتی و تولید گوشت شترمرغ در جایگاه نخست کشور قرارگرفته است.
به عقیده نگارنده برنامه‌های اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی اصفهان در بخش کشاورزی را بورس اقلیمی و بورس آب، توسعه کشت گلخانه‌ای، سامانه هوشمند و طرح پایش محصولات کشاورزی می‌توان معرفی کرد. در برنامه بورس اقلیمی و بورس آب توازن بین نهادهای دولتی درباره هوای پاک و آب مجازی برقرارشده که موجب امنیت محیط‌زیست و ایجاد تعادل بین بخش کشاورزی و صنعت می‌شود.
با اصلاح و توزیع بذر سبزی و صیفی‌جات مهم گلخانه‌ای، اصلاح صیفی‌جات مهم فضای باز و دانه روغنی کنجد، توسعه کشت گلخانه‌ای را می‌توان دنبال کرد.
در برنامه سامانه هوشمند بهره‌برداران حوزه کشاورزی با ثبت اطلاعات تولیدی، فروشی و محصولات کشاورزی آینده شغلی کشاورز به تولید مستمر و مداوم کمک می‌کنند. در طرح پایش محصولات خام از مزرعه تا میدان‌های میوه تره‌بار، پایش و ردیابی می‌شود.
برای تداوم اقتصادی نه‌تنها یک چرخه بلکه چرخه‌های اقتصادی در حوزه‌های مختلف باید به راه افتند، در همین راستا نخستین شتاب‌دهنده صادراتی از سال ۱۳۹۸ در اتاق اصفهان آغاز به کارکرد تا شرکت‌های مختلف اقتصادی را وارد اکوسیستم کند.
درمجموع هدف رونق کسب‌وکار است و موضوع اصلی این است که چه کنیم تا اعضا و فعالین اقتصادی بتوانند در فعالیت خود تسهیل کنند. یکی از این راه‌ها انتقال آب از خلیج‌فارس است و به همین منظور مرکز انتقال آب خلیج‌فارس با هفت سهامدار اصلی که یکی از آن‌ها اتاق اصفهان است در نظر گرفته‌شده و مراحل انتقال سرمایه انجام‌شده است.در اکوسیستم اقتصادی مفهوم تاب‌آوری اقتصادی مفهومی مستتر و نسبتا نوظهور در پژوهش‌های اقتصادی است که جهت شاخص سازی و سنجش ، نیاز به تبیین و تحلیل مفهومی دارد. آینده‌پژوهی تاب‌آوری اقتصادی یکی از مسائل مهمی است که امروزه در سرتاسر جهان موردتوجه محققان قرارگرفته است زیرا تجربه نشان داده است که پیش‌بینی آینده آن‌هم در زمینه اقتصادی کمک بسیار زیادی در کاهش خسارت‌های مالی ناشی از سوانح و دیگر آسیب‌های احتمالی دارد. این نوشتارِ کوتاه با روش توصیفی -تحلیلی با رویکرد اکتشافی آینده بر آن است تا پیشران‌های تاب‌آوری اقتصادی شهری اصفهان را شناسایی کند و سناریویی مطلوب برای ۱۰ سال آینده این شهر تدوین کند.
در این مجال کوتاه با کمک نرم‌افزار میک مک(نرم‌افزار میک مک MICMAC یک پردازشگر تصویر و ساخت مدل سه‌بعدی است که به‌عنوان یک ابزار تحلیلی، برای بررسی و تحلیل عوامل یک سیستم پیچیده استفاده می‌شود) از نتایج دقیق و باکیفیت این نرم‌افزار برای مسائل مختلف مانند مدل‌سازی سه‌بعدی،تشخیص مشکلات، ضعف‌ها و ... استفاده می‌شود.)تحلیل‌هایی صورت گرفت و به این نتیجه رسیده شد که در شهر اصفهان باید با جلب مشارکت سرمایه‌گذاران و مشوق‌های اقتصادی ، سرمایه‌گذاری در کاهش خطرپذیری از طریق اعطای امتیازات تشویقی برای سرمایه‌گذارِ آن همچنین حمایت از تولید، عرضه و صادرات صنایع‌دستی اصفهان و بهره‌مندی لازم از تسهیلات برای اشتغال زنان(که در حال حاضر ۱۵ درصد است)همچنین کاهش متوسط هزینه زندگی و تشویق به سرمایه‌گذاری فنی برای نوسازی مسکن و نظارت بر قیمت مسکن ازجمله مواردی است که باید برای بالا بُردن تاب‌آوری اقتصادی در دستور کارِ اکوسیستم اقتصادی این شهر قرار گیرد.
