زباله آب رفت!
گرانی میوه و سبزی‌ها، تولید پسماند تر در اصفهان را کاهش داد
کاهش تولید زباله
سرانه تولید زباله در شهر اصفهان در اسفند سال ۹۶ معادل ۵۲۶ گرم و کمتر از متوسط کشور بوده که به ۴۴۷گرم برای هر شهروند اصفهانی در سال ۹۸ کاهش یافت. در آمارنامه شهرداری اصفهان این نرخ برای سال۱۴۰۰هم تکرار و میزان پسماند تر جمع‌آوری‌شده شهر اصفهان در سال یادشده ۳۲۹۵۹۵ تن اعلام شده است. آخرین نرخ اعلام‌شده در این آمارنامه مربوط به سال۱۴۰۱ است که سرانه روزانه تولید زباله و پسماند تر جمع‌آوری‌شده، هر دو باز هم کاهش یافته است.
بهمن سال گذشته، سامع، عضو شورای شهر اصفهان از کاهش تولید پسماند در اصفهان خبر داد و یکی از دلایل آن را فرهنگ تفکیک پسماند خشک از تر در مبدا دانست که در سه سال اخیر به ۱۰درصد رسیده است. او امسال نیز اعلام کرد که از حدود ۹۰۰ تن پسماند تولیدی بیش از ۱۰۰تن در مبدا تفکیک می‌شود. هرچند اصفهان در میان شهرهای کشور در مورد تفکیک زباله و تحویل زباله خشک جایگاه مناسبی دارد اما کاهش تولید زباله خانگی به‌خصوص در حوزه زباله تر را نمی‌توان به تفکیک زباله از مبدا نسبت داد چراکه نرخ تفکیک زباله از مبدا در سال‌های قبل هم در اصفهان به همین میزان بوده است. به‌عنوان‌مثال در سال۱۳۹۶ امیرحسین کمیلی، مدیرعامل وقت سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان اعلام می‌کند که ۱۰درصد پسماند شهر اصفهان از مبدا تفکیک می‌شود. در سالِ بعد از آن هم دهنوی مدیرعامل وقت این سازمان نرخ بازیافت از مبدا را ۱۲تا۱۳درصد اعلام کرد.در سال۹۴،تیمور باجول مدیرعامل وقت اعلام کرد که ۵۵درصد شهروندان تفکیک زباله در مبدا و نزدیک به ۳۰درصد زباله‌ها توسط شهروندان جداسازی می‌شود.
کاهش تولید زباله تر در شهری مثل اصفهان که سرانه روزانه تولید پسماند آن کمتر از کشور است، نشان می‌دهد افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت کالا‌ها تأثیر زیادی بر تولید پسماند شهری داشته و باعث شده شهروندان اصفهانی حتی کالاهایی مانند میوه، سبزی و صیفی‌جات را که بقایایش در پسماند تر خود را نشان می‌دهد را سنجیده‌تر و به‌اندازه نیاز خرید کرده و در مصرف نیز صرفه‌جویی کنند. این کاهش مصرف نیز توسط خرده‌فروشی‌های سطح شهر تایید می‌شود. گزارش میدانی نشان می‌دهد تعداد مشتری‌های اغذیه فروشی‌ها، میوه و سبزی فروش‌ها و حتی سوپری‌ها و مال‌های بزرگ سطح شهر حداقل ۲۰درصد نسبت به پارسال کاهش داشته که افت درآمد اصناف را نیز در پی داشته است.
گرانی غذا
طبق داده‌های مرکز آمار ایران حداقل طی دو سال اخیر شاخص قیمت مصرف‌کننده در اصفهان یکسر و گردن از متوسط کشوری بالاتر بوده است.شواهد نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۲ بازه نوسان تورم اقلام خوراکی در میان استان‌های کشور در محدوده منفی ۱.۶ تا ۶.۲ درصدی قرار داشته است.در سال گذشته استان اصفهان سه بار و استان کهکیلویه و بویراحمد ۲ بار بالاترین نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها را کسب کردند. مرداد با تورم ماهانه۴.۵درصد، دی با تورم ۳.۷درصد و اسفند با تورم ۲.۴درصدی، بیشترین نرخ تورم ماهانه کشور را در کارنامه اصفهان ثبت کردند.
شواهد همچنین نشان می‌دهد که استان‌های تهران و سیستان و بلوچستان هرکدام ۲ بار موفق به کسب کمترین تورم استانی خوراکی‌ها در سال ۱۴۰۲ شدند که منفی هم بود. متوسط تورم ماهانه خوراکی‌ها در سال گذشته۱.۶درصد گزارش شد.تورم کالاهای غیرخوراکی هم به دلیل تأثیرپذیری کمتر از قیمت‌گذاری دستوری نسبت به کالاهای خوراکی، پراکندگی بیشتری نشان داد.درمجموع تورم بخش غیر خوراکی‌ها و خدمات در سال ۱۴۰۲ از ۲۵ درصد تا ۴۳ درصد در استان‌ها متغیر بوده است.
اما داده‌های جدید مرکز آمار نشان می‌دهد که تورم سالانه خوراکی‌ها در شهریور ۱۴۰۳ رکورد زده و به کمترین سطح خود در نزدیک به ۴ سال اخیر رسیده است. در ماه یادشده نرخ تورم سالیانه گروه خوراکی در همه استان‌ها نسبت به مردادماه کمتر شده است. این بدین معناست که سرعت رشد سطح عمومی قیمت‌ها کاهش‌یافته است. نکته حائز اهمیت در این گزارش این است که از بین ۳۱ استان کشور، تورم خوراکی سالیانه ۲۱ استان تورم زیر ۳۰ درصد را تجربه کرده‌اند.تورم نقطه‌به‌نقطه کالاهای خوراکی نیز که نشان‌دهنده تغییر قیمت این اقلام در شهریور امسال نسبت به شهریور سال گذشته است، نسبت به مرداد کاهش‌یافته و به ۲۳.۸ درصد رسیده است. این نرخ در مردادماه ۲۴.۴ درصد بوده است.اما اتفاق مهم‌تری که در این شاخص‌ها مشاهده‌شده، کاهش چشم‌گیر تورم سالانه اقلام خوراکی، آشامیدنی و دخانیات است.تورم سالانه خوراکی‌ها در مرداد امسال ۳۰.۲ درصد بوده اما در شهریورماه به ۲۹.۱ درصد رسیده است. این رقم، کمترین تورم سالانه خوراکی‌ها از آذر ۱۳۹۹ به تاکنون محسوب می‌شود.
بااین‌وجود در اصفهان نرخ تورم خوراکی‌ها در شهریور با ۳۲.۷درصد به رتبه اول کشور رسید. دهک دهم شاید بتواند تورم سه‌رقمی اقلام غذایی را ظرف پنج سال اخیر تاب بیاورد ولی تحمل این تورم برای اقشار متوسط به پایین که درآمد و پس‌انداز مناسبی ندارند امکان‌پذیر نیست. سهم تورم کالاهای غیرخوراکی در سبد خانوار را نباید فراموش کرد. با افزایش حدود۱۰۰درصدی اجاره‌بها برای خانواده‌های متوسط به پایین که اغلب اجاره‌نشین هستند، سهم خوراکی‌ها در سفره خانوار کاهش می‌یابد که کاهش تولید پسماند تر در اصفهان آن را تایید می‌کند.
گوشت و لبنیات پرید
بانک مرکزی در محاسبات خود، خانوارها را بر اساس سطح درآمد به ۱۵دسته تقسیم می‌کند. همچنین سبد غذایی خانوار در یک ماه را ۸/۸ کیلوگرم برنج خارجی، ۳ کیلوگرم گوشت گوسفند، ۳ کیلوگرم گوشت گاو یا گوساله، ۵/۷ کیلوگرم مرغ، ۵/۱۰ کیلوگرم شیر، ۷ کیلوگرم ماست پاستوریزه، ۲ کیلوگرم پنیر، ۳ کیلوگرم تخم‌مرغ، ۵ کیلوگرم کره، حدود ۳ کیلوگرم روغن مایع، یک کیلوگرم موز، یک کیلوگرم سیب‌درختی زرد، یک کیلوگرم پرتقال، یک کیلوگرم خیار، یک کیلوگرم گوجه‌فرنگی، یک کیلوگرم سیب‌زمینی، یک کیلوگرم پیاز، یک کیلوگرم لوبیاچیتی، یک کیلوگرم عدس، ۳/۱ کیلوگرم قند، ۷۰۰ گرم شکر، یک کیلوگرم رب گوجه‌فرنگی و ۶۰۰ گرم چای معین کرده که در اصفهان نیازمند حدود ۶ میلیون و۸۰۰ هزار تومان است. با حقوق کارگری و متوسط حقوق پرداختی ۷تا۱۳میلیون تومان، پرداخت چنین مبلغی فقط برای خوراک خانواده امکان‌پذیر نیست. بنابراین تامین هزینه سبد خانوار فوق با مبلغ محاسبه‌شده برای خانوارهای متوسط به بالا یا دهک۷به بعد امکان‌پذیر خواهد بود. بنابراین به‌طورقطع اقشار متوسط رو به پایین در سال جاری مجبور هستند مواد غذایی گران‌قیمت‌تر مثل برنج، گوشت قرمز، لبنیات و میوه را از سفره خود حذف کنند یا خرید آن‌ها را به‌شدت کاهش دهند.
مصرف برخی اقلام مانند گوشت قرمز و نان در تمام دو دهه اخیر در حال کاهش بوده است. اما مصرف برخی دیگر از مواد غذایی مانند شیر و لبنیات تا نیمه دهه ۱۳۸۰ به علت پرداخت یارانه در حال افزایش بود و پس از اجرای هدفمندی یارانه‌ها سقوط کرد که همچنان ادامه داشته و با هر افزایش قیمت، تکانه افت مصرف رخ می‌دهد. افت مصرف شیر چنان شدید بوده که ظرف شش سال مصرف متوسط شیر برای هر خانوار ایرانی تقریبا نصف شده است.
