یکی از مسائلی که سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاران صنعت ساختمان همواره با ریسک افزایش مدت زمان یک پروژه روبرو باشند، دریافت مجوز و تاخیرات متعددی است که بعضاً متناسب با یک پروژه پیش و یا حین اجرای آن روی می‌دهد.

اما عامل دیگری که می‌تواند در کنار اختلالات ایجاد شده در زمانبندی پروژه‌ها ناشی از تاخیر در اعطای مجوز بر طولانی شدن انجام یک طرح تاثیر جدی بگذارد، کمبود مواد و مصالح یا تجهیزات است که در برخی از موارد طی سال‌های اخیر تا حد زیادی کاهش پیدا کرده اما همچنان در مورد برخی از کالاها به طور جدی وجود دارد. برای مثال در حوزه کاشی و سرامیک یا صنعت چوب طی سال‌های اخیر تولیدات داخلی از لحاظ کمیت و کیفیت به حدی مناسب بوده‌اند که در عمل تا حد زیادی نیاز کشور را به خارج از مرزها برطرف کرده اند. اما آنچه که توانسته تا حد زیادی در روند ساخت یک پروژه نسبت به دو عامل دیگر اثر منفی بگذارد، بدقول بودن و یا ناتوانی در عدم انجام تعهدات از سوی برخی از پیمانکاران است. اگر بخواهیم این مسئله را به شکل عمیق‌تری بررسی کنیم باید با ذکر یک مثال به این مسئله بپردازیم؛ فرض کنید که که یک پیمانکار برای انجام تعهدات خود در یک تاریخ مشخص به میزان یک ماه تاخیر داشته باشد تاخیر او ممکن است بر روی پایان و زمانبندی کل آن پروژه انحراف شش ماهه ایجاد کند. با توجه به اینکه سازنده نیز تعهداتی دارد که باید به آنها عمل کند افزایش این تاخیرها مخصوصاً زمانی که در روند ساخت بیش از یک قرارداد تاخیر داشته باشد می‌تواند آسیب‌های هنگفتی به بنیه مالی یک کارفرما بزند و یا حتی پروژه را به دام زیان بکشاند.

عامل دیگری که سبب می‌شود تاخیر در انجام یک قرارداد از سوی پیمانکار زیان جدی به کارفرما وارد کند، بحث اهمیت حسن شهرت در میان سازندگان است. هر سازنده زمانی که یک واحد را پیش فروش می‌کند بر اساس یک تعهد زمانی این کار را انجام می‌دهد و همین امر سبب می‌شود تا تاخیر در ارائه واحدهای ساخته شده منجر به خطر افتادن حسن شهرت این افراد بشود. عموماً فعالان خوشنام این حوزه تجربه چند دهه‌ای در این کار دارند و برخی از آنها حتی بیش از ۵۰ سال است که در این رشته شغلی نام و برندی برای خود ایجاد کرده‌اند در چنین شرایطی حتی تاخیرهای کوتاه نیز می‌تواند به ضرر سازنده باشد برای مثال زمانی که یک پیمانکار تاخیر کوتاه در پروژه دارد به سبب آنکه پیمانکار بعد از او در زنجیره تولید نمی‌تواند بیکار بماند مجبور است پروژه دیگری را آغاز کند همین امر سبب می‌شود تا سازنده یک پروژه تا پایان انجام تعهدات آن پیمانکار در پروژه دیگر معطل بماند و این زنجیره تا زمانی که ساختمان کاملاً به پایان نرسیده طولانی می‌شود، چرا که ممکن است به شکل تصاعدی بر پایان یک پروژه اثر بگذارد و به سبب وجود زیان در قراردادها آسیب‌های مالی به سرمایه‌گذار پروژه بزند. از طرفی دیگر طولانی شدن یک پروژه به سبب بالا بودن نرخ تورم در ایران باعث می‌شود تا به هر اندازه که طرح ساختمانی به طول می‌انجامد فراتر رفتن از زمانبندی مندرج در بررسی‌های انجام شده اثر تورم را نیز بر قیمت تمام شده اضافه کند. در چنین شرایطی اثر تورم بر قیمت تمام شده در کنار خسارت‌های ناشی از قرارداد می‌تواند، کل یک پروژه را با زیان روبرو کند.

 طبیعتا بخش عمده‌ای از زیان مطرح شده ناشی از عدم پایبندی به زمانبندی موجود در قراردادها ناشی از بی‌توجه بودن برخی پیمانکاران  به زمانبندی در یک پروژه است، با این حال این نکته را باید مورد توجه قرار داد که در سال‌های اخیر قطعی پی در پی برق در شهرک‌های صنعتی سبب شده تا بسیاری از پیمانکاران نیز نتوانند برای ایفای تعهدات خود به موقع مواد اولیه را از سوی کارخانه‌ها تحویل بگیرند؛ این خود عامل دیگری است که مزید بر علت شده و بر انجام به موقع تعهدات بخش پیمانکاری در صنعت ساختمان اثر سو گذاشته است. البته باید به این نکته دقت ویژه داشت که دلیل این تاخیرها هرچه که باشد، هیچ یک نمی‌توانند زیان وارده به صنعت ساختمان را که در سال‌های اخیر از این ناحیه شدت گرفته جبران کند، بنابراین نیاز است تا برای اجرای به موقع قراردادها و و خاتمه آنها در سر موعد هر قرارداد، تدابیر مناسب اندیشیده شود.

البته این مطلب هم ناگفته نماند که پیمانکاران و گروه هایی هم هستند چه در بخش تولید چه در بخش اجرا و در بخش های تامین متریال ساختمانی که همیشه در کنار سازندگان بوده اند و نقش بسیار مهمی را ایفا کرده اند و با تجربه مدیریتی خود و همچنین به کار گرفتن پرسنل با تجربه توانسته اند همیشه این مهم را برای اسودگی خاطر سازندگان فراهم آورند.  البته امروز هم تمام این دوستان در همایش و نمایشگاه صنعت ساختمان در کنار ما در این مراسم حضور دارند.

از این رو تشکر ویژه هیات موسس انجمن صنعت ساختمان را خدمت همه آنها اعلام می دارم و امیدوارم همیشه در کنار هم بتوانیم ایرانی آبادتر و سربلندتر که در شان ایران و ایرانی هست را با قدرت بسازیم.

 

اخبار مرتبط