دنیای جدید
چه چالش‌هایی پیشروی نئوبانک‌ها برای وارد شدن به فازهای توسعه وجود دارد؟
نئوبانک نوعی بانک دیجیتال است که به طور کامل به صورت آنلاین فعالیت می‌کند و خدمات مالی را از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایت ارائه می‌دهد. برخلاف بانک‌های سنتی، نئوبانک‌ها شعبه فیزیکی ندارند و برای ارائه خدمات خود به فناوری متکی هستند. نئوبانک‌ها معمولاً طیف وسیعی از خدمات بانکی از جمله حساب‌های چک و پس‌انداز، وام، سرمایه‌گذاری و انتقال پول را ارائه می‌دهند. آنها اغلب کارمزدهای کمتری نسبت به بانک‌های سنتی دارند و ممکن است نرخ‌های سود بالاتری برای سپرده‌ها ارائه دهند. نئوبانک‌ها همچنین ممکن است از فناوری برای ارائه مشاوره و اطلاعات مالی شخصی به مشتریان خود استفاده کنند.
نئوبانک‌ها برای فعالیت به شدت به فناوری متکی هستند. آنها از الگوریتم‌ها و هوش مصنوعی برای خودکارسازی فرآیندها، کاهش هزینه‌ها و بهبود تجربه مشتری بهره می‌گیرند. آنها همچنین از تجزیه و تحلیل داده‌ها برای به دست آوردن بینشی در مورد رفتار مشتری و ارائه محصولات و خدمات مالی شخصی استفاده می‌کنند. برای افتتاح حساب در یک بانک جدید که کانال‌های دیجیتال ارائه می‌دهد، مشتریان معمولاً برنامه تلفن همراه بانک را دانلود و چند مرحله ساده را برای ایجاد حساب دنبال می‌کنند. برخی از نئوبانک‌ها ممکن است از مشتریان بخواهند که اطلاعات شخصی خود را وارد کنند و قبل از شروع استفاده از خدمات بانک، تایید هویت شوند.
برای مدتی طولانی، نئوبانک‌ها پلی میان بانک‌های سنتی ایجاد کرده‌اند و آن را بهتر، کارآمدتر و حتی مشتری‌پسندتر کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود که میزان کل تراکنش‌ها در نئوبانکینگ از سال 2024 هر سال 15/ 13 درصد رشد کند. طبق پژوهش‌های استاتیستا (Statista)، این به آن معناست که انتظار می‌رود این میزان تا سال 2028 به 44/ 10 تریلیون دلار برسد. با این حال، به‌رغم موفقیت بزرگی که نئوبانکینگ برای بخش مالی به ارمغان آورده است، موضوع سازگاری با مقررات ضد پولشویی (AML) همچنان پابرجاست.
نئوبانک‌ها با چالش‌های نظارتی مواجه هستند، زیرا چهارچوب‌های AML یکپارچه عمدتاً برای بانک‌های سنتی طراحی شده‌اند. تکامل دیجیتالی شرکت‌ها، از جمله نئوبانک‌ها، موجب کشمکشی برای این نهادها و تنظیم‌کننده‌ها برای ایجاد مقررات موثری شده است که جنبه‌های منحصربه‌فرد ورود دیجیتال و خدمات کلی دیجیتال و فقط از راه دور را مورد توجه قرار می‌دهد.
در مجموع، با وجود رشد و محبوبیت سریع، نئوبانک‌ها با چالش‌های مهمی روبه‌رو هستند که می‌تواند بر موفقیت بلندمدت آنها تاثیر بگذارد. در ادامه به بررسی ظهور نئوبانک‌ها، چالش‌ها و فرصت‌های آنها می‌پردازیم.
ظهور نئوبانک‌ها: بر هم زدن بانکداری سنتی
نئوبانک‌ها در اوایل دهه 2010 شروع به ظهور کردند و قبل از گسترش جهانی در اروپا و ایالات‌متحده مورد توجه قرار گرفتند. این بانک‌ها بدون داشتن شعبه فیزیکی و کاملاً متکی به پلت‌فرم‌های موبایل و به صورت آنلاین فعالیت می‌کنند. آنها از ناکارآمدی سیستم‌های بانکداری سنتی بهره می‌برند و ویژگی‌هایی را ارائه می‌کنند که به مصرف‌کننده‌های باهوش دیجیتالی پاسخ می‌دهد. نئوبانک‌ها که در ابتدا به عنوان جایگزین‌های «فقط دیجیتالی» بانک قرار گرفته بودند، برای ارائه خدمات شخصی‌سازی‌شده کاربرمحور، از راحتی صرف فراتر رفتند. عملیات چابک، اقدامات امنیتی پیشرفته و ادغام یکپارچه راه حل‌های فین‌تک، آنها را در چشم‌انداز رقابتی متمایز می‌کند. نئوبانک‌ها با خدمات فناوری، رویکرد کاربرمحور و تجربیات دیجیتال، بانکداری را متحول می‌کنند و الگوهای سنتی بانکداری را به چالش می‌کشند. نئوبانک‌ها، اخلالگران دیجیتالی چشم‌انداز بانکداری سنتی، موج‌های قابل توجهی را در صنعت مالی ایجاد کرده‌اند. این شرکت‌های نوآورِ فناوری مالی، در حال تعریف مجدد نحوه ارائه خدمات بانکی به مصرف‌کنندگان، ارائه تجربیات دیجیتالی یکپارچه و راه حل‌های خلاقانه هستند. نئوبانک‌ها با بهره‌گیری از پیشرفت‌های فین‌تک، الگوی بانکداری سنتی را با رویکرد کاربرمحور، عملیات چابک و خدمات هوشمندانه فناوری به چالش می‌کشند. با استقبال بیشتر مشتریان از راحتی و کارایی نئوبانک‌ها، این صنعت شاهد تغییر و تحولی به سمت تجربیات بانکداری دیجیتال است که توانمندسازی مشتریان و فراگیری مالی را در اولویت قرار می‌دهد. نئوبانک‌ها با پذیرش مفاهیمی مانند بانکداری باز و تجزیه و تحلیل مبتنی بر هوش مصنوعی، تجربه مشتری را متحول و بانکداری را در دسترس‌تر و شفاف‌تر کرده‌اند. تکامل آنها نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم در صنعت است و قدرت تحول بانکداری دیجیتال را برای مصرف‌کننده مدرن برجسته می‌کند.
نمونه‌هایی از نئوبانک‌های پیشرو عبارت‌اند از:
Monzo (بریتانیا): مونزو که در سال 2015 راه‌اندازی شد، به دلیل برنامه بصری و ساختار هزینه شفاف خود به سرعت در میان هزاره‌ها محبوب شد. تا سال 2023، مونزو بیش از پنج میلیون مشتری داشت و خدمات خود را به بانکداری تجاری نیز گسترش داد.
Revolut (بریتانیا): روولوت که در سال 2015 تاسیس شد، خدمات بانکی، تبادل ارز و سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهد. ارزش این نئوبانک با بیش از 25 میلیون مشتری در سراسر جهان تا سال 2023، به 33 میلیارد دلار رسید.
N26 (آلمان): ان26 که در سال 2013 تاسیس شد، به سرعت در سراسر اروپا و ایالات‌متحده گسترش یافت و طیف وسیعی از خدمات بانکی از جمله وام‌های شخصی و محصولات سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهد. ان26 تا سال 2023 بیش از هشت میلیون مشتری داشت.
Chime (ایالات‌متحده آمریکا): چایم که در سال 2013 تاسیس شد، خدمات بانکی بدون کارمزد و دسترسی زودهنگام به چک‌های مستقیم سپرده را ارائه می‌دهد. تا سال 2023، چایم به بیش از 15 میلیون مشتری دست پیدا کرد و ارزشی معادل 25 میلیارد دلار به دست آورد.
انقلاب نئوبانک به غرب محدود نمی‌شود. آسیا نیز شاهد رشد و نوآوری قابل توجهی در این بخش بوده که ناشی از چشم‌انداز منحصربه‌فرد جمعیتی و فناوری منطقه است:
WeBank (چین): وی‌بانک در سال 2014 تاسیس شد و اولین بانک دیجیتال چین است که به وسیله غول فناوری تنسنت (Tencent) حمایت می‌شود. این نئوبانک از اکوسیستم تنسنت برای ارائه خدمات بانکی یکپارچه از طریق برنامه‌های محبوبی مانند وی‌چت استفاده می‌کند. وی‌بانک تا سال 2023، بیش از 200 میلیون مشتری داشت و سود یک میلیارددلاری را گزارش کرد.
KakaoBank (کره جنوبی): کاکائوبانک که در سال 2017 از سوی شرکت کاکائو راه‌اندازی شد، به سرعت به یک نئوبانک پیشرو در کره جنوبی تبدیل شد و با ادغام خدمات بانکی در برنامه پیام‌رسان پرکاربرد کاکائوتاک، تا سال 2023 بیش از 20 میلیون مشتری جذب کرد. درآمد این نئوبانک در سال 2023 به 900 میلیون دلار (با سود 200 میلیون دلار) رسید.
Paytm Payments (هند): بانک پِی‌تی‌ام پیمنتس که در سال 2017 راه‌اندازی شد، یکی از شرکت‌های تابعه Paytm، پلت‌فرم پیشرو پرداخت دیجیتال در هند است. این شرکت طیف وسیعی از خدمات بانکی را از طریق برنامه خود ارائه می‌دهد که جمعیت گسترده‌ای در هند را که بانک ندارند، هدف قرار می‌دهد. تا سال 2023، این نئوبانک بیش از 60 میلیون مشتری و درآمدی بالغ بر 500 میلیون دلار داشت.
Tonik (فیلیپین): تونیک در سال 2018 تاسیس شد و اولین بانک دیجیتال در جنوب شرقی آسیاست. این بانک خدمات حساب‌های پس‌انداز، وام و خدمات پرداخت با بهره بالا ارائه می‌دهد. تا سال 2023، تونیک بیش از دو میلیون مشتری به دست آورد و درآمد 50 میلیون‌دلاری را گزارش کرد.
چالش‌های پیشرو
به طور کلی، ویژگی‌ها و مزایای کلیدی نئوبانک‌ها در چابکی، راحتی، مقرون‌به‌صرفه بودن و توانایی ارائه راه‌حل‌های مالی مناسب با فضای مدرن نهفته است. اما موضوع به اینجا ختم نمی‌شود؛ نئوبانک‌ها، به‌رغم رشد سریع خود، با چالش‌های بی‌شماری در حوزه فین‌تک مواجه هستند.
یکی از موانع مهم رعایت مقررات است، زیرا نئوبانک‌ها باید قوانین پیچیده مالی را دنبال کنند تا اطمینان حاصل شود که عملیات آنها از نظر قانونی سالم است. نگرانی‌های امنیتی نیز با افزایش تهدیدات سایبری که پلت‌فرم‌های بانکداری دیجیتال را هدف قرار می‌دهند، بیشتر می‌شود. رقابت بانک‌های مستقر و دیگر استارت‌آپ‌های فین‌تک، چالش را تشدید کرده و نئوبانک‌ها را ملزم می‌کند خود را از طریق پیشنهادهای نوآورانه و افزایش تجارب مشتری متمایز کنند. مقیاس‌پذیری چالش دیگری ایجاد می‌کند، زیرا نئوبانک‌ها در تلاش هستند تا دامنه بازار خود را با حفظ خدمات شخصی‌سازی‌شده، گسترش دهند. ایجاد اعتماد و وفاداری مصرف‌کننده در بازار شلوغی که از گزینه‌های پرداخت موبایلی و برنامه‌های سرمایه‌گذاری اشباع شده، یک نبرد سخت و دائمی برای نئوبانک‌هایی است که برای رشد و ارتباط پایدار تلاش می‌کنند.
1- برخورد تایتان‌ها: بانک‌های سنتی در مقابل دیجیتال
تقاضای مصرف‌کننده برای اپلیکیشن‌های خدمات مالی جامع یا «برنامه‌های فوق‌العاده»، لحظه‌ای مهم را برای صنعت بانکداری در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد. این تحولات، نئوبانک‌هایی مانند روولوت را در رقابت مستقیم با بانک‌های سنتی قرار می‌دهد، به‌ویژه که آنها خدمات خود را به معاملات B2B گسترش می‌دهند. بانک‌های سنتی بیکار نمی‌نشینند. بسیاری در حال سرمایه‌گذاری هنگفتی روی تحول دیجیتال، راه‌اندازی شرکت‌های تابعه «فقط دیجیتالی» خود و افزایش خدمات بانکداری تلفن همراه هستند. به عنوان مثال، بانک دیجیتال گلدمن ساکس، مارکوس، کشش قابل توجهی پیدا کرده و چالشی مستقیم برای نئوبانک‌ها به وجود آورده است.
2- انطباق با مقررات؛ موانع نظارتی
رعایت مقررات بانکی و استانداردهای انطباق، هزینه‌های عملیاتی قابل توجهی را تحمیل می‌کند. مناطق مختلف الزامات نظارتی متفاوتی دارند که برآورده کردن آنها ممکن است پرهزینه و زمان‌بر باشد. به عنوان مثال، ان26 در آلمان با موانع نظارتی مواجه شده و مجبور شد تدابیر انطباق خود را برای ادامه عملیات تقویت کند.
3- تلاش برای سودآوری
دستیابی به سودآوری همچنان یک مانع بزرگ برای بسیاری از نئوبانک‌هاست. هزینه‌های بالای جذب مشتری و الگوهای قیمت‌گذاری رقابتی اغلب به حاشیه سودهای ناچیز منجر می‌شود. به عنوان مثال، با وجود رشد سریع، مونزو هنوز به سوددهی دست پیدا نکرده است.
4- ایجاد امنیت و اعتماد
ایجاد و حفظ اعتماد مشتری بسیار مهم است. نئوبانک‌ها باید از اقدامات امنیتی پیشرفته برای محافظت در برابر تهدیدات سایبری اطمینان حاصل کرده و به طور مستمر روی آنها سرمایه‌گذاری کنند. نقض داده‌ها یا قطع خدمات می‌تواند به شدت به اعتبار آنها آسیب برساند. به عنوان مثال، در سال 2020، روولوت پس از نقض داده‌ها که اطلاعات حساس مشتری را فاش کرد، با انتقادهایی مواجه شد. بنابراین، ایجاد اعتماد در مشتریانی که به بانک‌های سنتی عادت کرده‌اند، برای پذیرش گسترده‌تر ضروری است.
تقاطع نئوبانک و AML: چالش‌ها و فرصت‌ها
AML یا مبارزه با پولشویی شامل مقررات، قوانین و رویه‌هایی است که برای شناسایی و جلوگیری از مخفی کردن مجرمانِ وجوه غیرقانونی به عنوان درآمد مشروع طراحی شده است. این سیاست‌ها به بانک‌ها و موسسه‌های مالی در مبارزه با جرائم مالی کمک می‌کند. این فقط بانک‌های سنتی نیستند که باید یک برنامه انطباق با AML قوی داشته باشند. این مجموعه اقدامات برای مشاغل مختلف، از جمله موسسه‌های مالی سنتی و نهادهایی مانند نئوبانک‌ها، مشاغل خدمات پولی (MSB) یا شرکت‌های بیمه، حیاتی هستند. در عمل، بیش از پنج مرحله طول می‌کشد تا شرکت‌ها با AML مطابقت داشته باشند. به عنوان مثال، یک برنامه قوی AML باید موجب شود شرکت اطلاعات به‌روز مشتری را جمع‌آوری کند، بر تراکنش‌های او نظارت و همچنین فعالیت‌های مشکوک را بررسی کند و حوادث مشکوک را به مقامات نظارتی گزارش دهد. نئوبانک‌ها معمولاً با موسسه‌های مالی سنتی معروف و بزرگ‌تر همکاری می‌کنند. این پیوند برای آنها دسترسی به خدمات سپرده‌گذاری خاص و محافظت از پشتیبانی بانک بزرگ‌تر را فراهم می‌کند. با اینکه نئوبانک‌ها به همان اندازه بانک‌های سنتی ایمن در نظر گرفته می‌شوند، چون حجم زیادی از پول در آنها جریان دارد، بخش‌هایی با ریسک بالا محسوب می‌شوند. این عامل باعث می‌شود که نئوبانک‌ها در برابر انواع کلاهبرداری مستعدتر شوند. در اینجا برخی از انواع رایج کلاهبرداری نئوبانک آورده شده است.
1- کلاهبرداری در تصاحب حساب که همچنین به عنوان کلاهبرداری ATO شناخته می‌شود؛ حمله‌ای که در آن مجرمان کنترل حساب‌های آنلاین را به دست می‌آورند، از ایمیل‌ها و حساب‌های بانکی گرفته تا پروفایل‌های رسانه‌های اجتماعی. آنها از اعتبارنامه‌های سرقت‌شده از طریق فیشینگ، نقض داده‌ها، مهندسی اجتماعی و سایر روش‌های غیرقانونی سوءاستفاده می‌کنند؛ به عنوان مثال، از طریق خرید اعتبار در دارک وب با قیمت‌های بسیار پایین.
2- کلاهبرداری استرداد وجه. استرداد وجه زمانی اتفاق می‌افتد که دارنده کارت از یک تراکنش منصرف می‌شود و به دنبال بازپرداخت از بانک یا شرکت کارت اعتباری خود است. در حالی که فرآیند استرداد وجه برای محافظت از مشتریان در برابر کلاهبرداری طراحی شده است، می‌تواند از سوی افراد متقلب مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
3- سرقت هویت. سرقت هویت یک نوع بسیار محبوب از کلاهبرداری هویت است و زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی از داده‌های فرد برای مقاصد کلاهبرداری سوءاستفاده می‌کند؛ به عنوان مثال، از طریق سرقت اطلاعات کارت اعتباری، دریافت خدمات پزشکی، یا ارائه اظهارنامه مالیاتی جعلی به نام شما.
در نتیجه، نئوبانک‌ها نه‌تنها باید هویت مشتری را تایید کنند، بلکه با تطبیق با آن، از تقلب جلوگیری می‌کنند. این به معنای اجرای یک استراتژی ضد کلاهبرداری برای چشم‌انداز امنیت سایبری در حال تحول است که همه موسسه‌های مالی را هدف قرار می‌دهد. در ادامه، فهرست کوتاهی از رایج‌ترین چالش‌های AML که نئوبانک‌ها با آن مواجه هستند آورده شده است.
1- حجم بالای معاملات و پردازش تراکنش‌های متعدد می‌تواند تشخیص فعالیت‌های مشکوک را از فعالیت‌های قانونی برای نئوبانک‌ها دشوار کند.
2- تاکتیک‌های کلاهبرداری در حال ظهور، مرتب پیچیده‌تر می‌شوند. یک مثال قابل توجه در این زمینه، دیپ‌فیک‌ها یا هویت‌های مصنوعی است، جایی که مجرمان داده‌های دزدیده‌شده و واقعی را با هم ترکیب می‌کنند تا شخصیت‌های فریبنده بسازند. پیشرفت سریع در هوش مصنوعی نگرانی‌های فزاینده‌ای را در مورد پتانسیل سوءاستفاده از آن ایجاد کرده است.
3- الزامات انطباق دائماً در حال تغییر است. نئوبانک‌ها به سختی می‌توانند با الزامات انطباق AML همراه شوند، زیرا در ابتدا برای بانکداری سنتی طراحی شده بودند.
4- منابع داده محدود است. ممکن است نئوبانک‌ها به داده‌های مشتریان گسترده موجود در بانک‌های سنتی دسترسی نداشته باشند، که تایید هویت و شناسایی فعالیت‌های مشکوک را به چالش می‌کشد.
5- معاملات برون‌مرزی چالشی دیگر است. نئوبانک‌ها در پیروی از مقررات متنوع و گاه متناقض AML در سراسر کشورها با چالش‌هایی روبه‌رو هستند.
6- فقدان دانش مربوط به این صنعت عامل دیگر است. ایجاد یک برنامه انطباق قوی AML همچنین مستلزم پرسنل ماهر و آموزش مداوم است که سبب بالا رفتن هزینه‌ها می‌شود.
