گردشگری غذا نیز روی دیگر این میراث کهن است که همواره با حضور هر گردشگر نمود می‌‌‌‌‌‌یابد؛ گویی نصف جهان مطبخ خانه جهانی است که ترکیب بی‌نظیری از انواع غذاها، دسرها و دمنوش‌ها در آن هوش از سر رهگذران کوی و برزن می‌پراکند.

اصفهان، شهر گردشگری خلاق در کنار جاذبه‌‌‌‌‌‌های تاریخی و طبیعی با برخورداری از پیشینه خوراک‌های بومی از دیرباز مورد‌توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده‌است.

در کتاب «تاریخ تمدن» ویل دورانت آمده است: مساله خوراک انسان و تهیه آن بنیان تمدن را تشکیل می‌دهد، کلیسا، معبد، موزه هنر و تالار موسیقی، کتابخانه و دانشگاه، همه روکار بنای تمدن هستند، باید چشم‌داشت و در پشت ظاهر «مطبخ» را دید. شاید به همین دلیل در ورای تمدن باشکوه نصف جهان سفره‌ای رنگارنگ از طعم‌های اصیل بر حافظه تاریخ گشوده مانده‌است.

بر اساس منابع موجود؛ اصفهان به سبب موقعیت جغرافیایی و اقلیم کویری از روزگاران گذشته تا به امروز با طیف وسیعی از موادغذایی اولیه روبه‌‌‌‌‌‌رو بوده‌است.غذاها در اصفهان در بیشتر موارد به دو بخش تقسیم می‌شود؛ یا آبگوشت مانند هستند و نان را در آنها تردید (تلیت) می‌کنند یا حلیمی شکل‌اند و ترکیب جذابی از گوشت دنده یا گردن با حبوبات است که با هم کوبیده می‌شود و در بیشتر مواقع با نان و سبزی خوردن تازه سرو می‌شود.

در کنار تنوع بی‌نظیر خوراک‌ها و غذاهای سنتی، آداب طبخ و سرو آنها نیز قابل‌توجه است. در این میان طبخ و تناول برخی غذاهای سنتی نمود ماه مهمانی خدا در اصفهان است.در ساده‌ترین شکل می‌توان خوشمزه‌های اصفهان را در قالب دسرها، آش‌ها و غذا طبقه‌بندی کرد.

دسر گوشفیل؛ پرطرفدار و ناب

گوشفیل از شیرینی‌جات مخصوص اصفهانی‌ها در ماه رمضان در کنار زوبیا و بامیه نیز به‌فروش می‌رسد؛ در تهیه این شیرینی دسر خوشمزه تخم‌مرغ، ماست، آرد و زعفران به‌کار می‌رود؛ گوشفیل‌ها داخل روغن داغ سرخ می‌شوند و بلافاصله آنها را در شربت مخصوص می‌ریزند. در اصفهان این شیرینی خوشمزه را با دوغ تازه می‌خورند.

خورش ماست؛ خوراک سرد و کشسان

ماست چکیده زعفرانی با تزئینی از زرشک و خلال پسته و بادام با رشته‌هایی از گوشت گردن گوسفند، کمی شکر و گلاب ترکیب ملس و کشدار خورش ماست در اصفهان است.نخستین نکته‌ای که درباره این پیش‌غذای اصیل به چشم می‌آید دمای سرد و سپس خاصیت کشسانی آن است. خورش ماست در قدیم یک غذای اصلی درباری بود ولی امروزه به‌عنوان دسر مصرف می‌شود.

کاچی دختران یا بی‌بی‌حور

بافت این دسر خوشمزه شبیه به فرنی و از پسته، آرد گندم، گلاب و مغز بادام تهیه می‌شود. بر اساس منابع تاریخی نام این کاچی از یک آیین برداشته شده‌است که در آن کاچی با حضور هفت دختر طبخ می‌شد. افسانه‌ای که برای این غذا درمیان مردم اصفهان نقل می‌شود این است که در زمان‌های قدیم دختری بسیار فقیر هر روز به‌‌‌‌‌‌دنبال ترس از نامادری برای ریسیدن پنبه و چرای گاوها به صحرا می‌رفت و پس از مدتی پسر پادشاه را درگیر عشق خود می‌کند؛ پس از آنکه خانواده پسر با این وصلت به‌شدت مخالفت می‌کنند دختر برای حل مشکلش نذر می‌کند کاچی بپزد. از آنجایی‌که اصفهانی‌ها معتقدند نباید «چشم آسمان به این کاچی بخورد»، بنابراین دور از چشم همه پخته می‌شود و خارج از خانه و بین افراد غریبه توزیع نمی‌شود.

آش شوربای سبزی؛ با عطر و طعم لذید

از آش‌های سنتی اصفهان که داخل آن کوفته‌های کوچکی از گوشت چرخ‌کرده‌استفاده می‌شود و طعم و عطر لذیذی دارد. این خوراک سنتی در بیشتر سفره‌خانه‌های قدیمی طبخ و به‌فروش می‌رسد.

حلیم بادمجان

از محبوب‌ترین غذاهای محلی اصفهان که در زمان‌های گذشته به غذای مجلسی معروف بوده‌است. از گوشت گردن، برنج، بادمجان، کشک، نعنا داغ، نمک و فلفل در طبخ آن استفاده می‌شود.

آش اوماج چغندر

از قدیمی‌ترین و ساده‌ترین خوراک‌های استان اصفهان که با استفاده از آب، نمک، آرد، چغندر و سرکه و کمی نعنا تهیه می‌شود.

بریان؛ غذای محلی اصفهان با شهرت جهانی

این غذای بومی و محبوب در اصفهان با گوشت، پیاز، نعنا خشک، کشک، دارچین، روغن و زعفران همراه با کمی جگر سفید چرخ شده تهیه و با کمی آبگوشت و همچنین نان سنگک، دوغ خنک و ریحان سرو می‌شود.

تاس کباب

از غذاهای موردعلاقه مردم در سفره‌خانه‌های اصفهان است که در آن پیاز، گوشت گوسفندی، هویج، روغن، سیب‌زمینی، به، نمک و فلفل به‌کار برده می‌شود.

نخود آب؛ مقوی و ساده

غذایی مشابه دیزی در تهران‌‌‌‌‌‌ است که مواد اولیه آن نخود یا سایر حبوبات است. در پخت این غذا از پیاز، روغن، نمک و فلفل و آرد گندم سبوس‌دار استفاده می‌شود. این خوراک مقوی و لذیذ بیشتر در سفره‌خانه‌های سنتی اصفهان یافت می‌شود.

گوشت لوبیا؛ غذای محبوب و مغذی

یکی از محبوب‌ترین غذاهای محلی اصفهان که به شکل حلیم با موادی مانند گوشت گوسفند، لوبیا سفید، پیاز، برنج، جعفری و شنبلیله، تره و ادویه پخته می‌شود.مردم اصفهان این غذا را به‌طور معمول در ظرف مسی می‌پزند و آن را با نان میل می‌کنند.اصفهانی‌‌‌‌‌‌ها غذای دیگری هم دارند با نام گوشت و عدس (به گویش محلی گوشداعدس.) این غذا هم روش پختی مشابه گوشت و لوبیا دارد با این تفاوت که در آن به‌جای لوبیا سفید از عدس استفاده می‌کنند. گوشت و نخود (یخنی‌‌‌‌‌‌نخود) هم طرز تهیه‌ای مشابه دارد با این تفاوت که در آن از نخود استفاده می‌شود.

کاله‌‌‌‌‌‌جوش، اشکنه، قیمه ریزه، خوراک سرگنجشکی (کله‌‌‌‌‌‌گنجشکی)، ماش و قمری، کوفته شوید باقالی، یخمه‌‌‌‌‌‌ترش، کوکو قندی، کباب مشتی یا کباب زردک اصفهان، شله بریون، زیره اصفهانی، به‌‌‌‌‌‌پلو اصفهانی وخورش مرغ و آلوچه از دیگر غذاهای سنتی خاص اصفهان‌‌‌‌‌‌است که پخت و استفاده از برخی از آنها رو به فراموشی است.

بنا بر اظهارات کارشناسان، حدود ۲۲ نوع خوراک سنتی و دسر و شیرینی‌‌‌‌‌‌جات در شهر اصفهان وجود دارد، گرچه همه این خوراک‌‌‌‌‌‌ها در رستوران‌ها سرو نمی‌شود، اما کماکان در سفره مردم جای دارند و برخی دیگر نیز از شهرت ملی و جهانی برخوردارند.

۱۹ غذا و ۱۲ مهارت پخت غذا در استان اصفهان میان فهرست میراث ناملموس کشورمان ثبت شده‌است.

اخبار مرتبط