چرخه زیست تایر
روش‌های بازیافت تایرهای فرسوده چیست؟
به‌طور یقین با توجه به استانداردهای اشاره‌شده، فناوری تولید تایر باید در سطوحی تعریف شود که علاوه بر رعایت استانداردهای عملکردی مانند سرعت، بار و راحتی سرنشین در رانندگی و خوش‌سواری، استانداردها و الزامات زیست‌محیطی نیز تامین شوند. در این فناوری‌ها یکی از ارکان مهم وجود ماشین‌آلات (سخت‌افزار تولید) روز دنیاست و دو رکن اصلی دیگر وجود نیروی انسانی کارآزموده (مغزافزار مناسب) و دانش فنی به‌روزشده (نرم‌افزار به‌روزشده) هستند.
خوشبختانه در این زمینه قدم‌های مثبتی از سوی شرکت‌های تولیدکننده تایر داخلی برداشته شده است و اکنون شرکت‌هایی در کشور فعال هستند که تایرهایی با استانداردهای بالا با نگاه صادرات‌محور تولید می‌کنند. امروزه شرکت‌هایی مانند آرتاویل‌تایر، یزد تایر، کویرتایر، بارز و تا حدی ایران‌تایر توانسته‌اند تایرهایی تولید کنند که استانداردهای مذکور را پشت سر بگذارند. از این‌رو باید گفت امروز فناوری‌هایی در تولید تایر در ایران به‌کار گرفته می‌شود که با تایرسازان معتبر دنیا در رقابت و در حال توسعه هستند.
نکته بسیار مهمی که نباید فراموش کنیم آن است که قوانین و استانداردهای جهانی، اسنادی پویا بوده و در یک نقطه متوقف نخواهند شد و هر روز متعالی‌تر از قبل می‌شوند. از این‌رو تولیدکنندگان ایرانی اعم از تولیدکنندگان مواد اولیه مورد نیاز در صنعت تایر و محصول نهایی، باید با به‌روزرسانی فناوری در راستای افزایش کیفیت محصولات خود، برای انطباق با قوانین و استانداردهای نوین جهانی استانداردهای به‌روزشده آماده کنند. در غیر این صورت در سال‌های آتی عبور از استانداردهای نوین جهانی با مشکل روبه‌رو خواهند بود. امروزه لازم است که منسوجات، دوده، روغن‌های فرآیندی و سایر مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت تایر در صنعت تایر همگی بر اساس استانداردهای نوین جهانی، تولید شوند و در اختیار تولیدکنندگان تایر قرار گیرند. در حال حاضر تلاش بر این است که تایرهای مورد نیاز صنعت خودرو و بازارهای صادراتی، بر اساس آخرین استانداردهای اروپا تولید شوند و امیدواریم در سال‌های آینده شرایط برای عبور از استانداردهای جدید نیز فراهم شود.
خوشبختانه امروز نام تجاری محصول (برندینگ) در ایران جایگاه خود را پیدا کرده و نام‌های تجاری خوبی در داخل و خارج از کشور در حوزه تایر ایجاد شده است، اما باید این جایگاه روزبه‌روز تقویت شود که برای این منظور باید به موضوع کیفیت، مشتری‌مداری و خدمات پس از فروش توجه ویژه‌ای شود. در این مرحله، شناسایی کشورهای هدف صادراتی از اهمیت زیادی برخوردار است. توجه به میزان تقاضای این کشورها و از آن مهم‌تر سطح استانداردهای مورد تقاضای آنها، وضعیت جاده‌ها، نحوه مصرف تایر و موضوعات دیگر از جمله موضوعاتی هستند که باید صادرکنندگان ایرانی تایر به آنها توجه ویژه داشته باشند. با این اطلاعات می‌توان تایر با مشخصات و استانداردهای کیفی کشور هدف، تولید کرد و در اختیار آنان قرار داد که این موضوع باعث توسعه کسب‌وکار در بازارهای منطقه‌ای و جهانی می‌شود.
ارائه خدمات پس از فروش مناسب نیز از جمله موضوعاتی است که در جهت تقویت نام تجاری محصول (برندینگ) برای بازارهای صادراتی حائز اهمیت بوده و باعث می‌شود ثبت برند در کشورهای هدف در بلندمدت تثبیت شود. چرا که مساله صادرات به برنامه‌ریزی درازمدت نیاز دارد و برای این منظور تثبیت قوانین از اهمیت زیادی برخوردار است تا به این ترتیب تولیدکننده صادرات‌محور بداند دقیقاً بر اساس چه چشم‌اندازی قرار است تولید و صادرات کند.
ضرورت تثبیت قوانین در مورد صادرات
صنعت تایر ایران در برهه‌ای از زمان به‌عنوان یک صنعت صادرات‌محور شناخته می‌شد که البته تولیدکنندگان برای کسب چنین جایگاهی مشقات زیادی را متحمل شده و توانسته بودند نقش موثری در بازارهای منطقه و جهان ایفا کنند. برای این منظور شرکت‌های تایرساز هزینه‌های زیادی اعم از هزینه‌های بازاریابی و تاسیس دفاتر نمایندگی و... متقبل شدند، اما متاسفانه ناگهان با یک دستورالعمل، تمام زحمات این شرکت‌ها نقش بر آب شد و زیان بسیار زیادی بر دوش تولیدکنندگان قرار گرفت. حالا پس از گذشت چندین سال دولت با صادرات تایر موافقت کرده ولی چه تضمینی وجود دارد که در آینده دستورالعملی مشابه از سوی دولت ابلاغ نشود؟ البته تولیدکنندگان امیدوارند قوانین دچار تغییر نشوند ولی تغییر قانون بار دیگر در فضای شدیداً رقابتی موجود در کشورهای هدف صادراتی و حضور کشورهایی مانند چین، کره، مالزی، تایوان و... که همگی در تلاش هستند تا بازار را از دست رقبای ایرانی خارج کنند، می‌تواند هزینه‌های سنگینی را برای برند تایر ایرانی ایجاد کند. بر این اساس تثبیت قوانین و دستورالعمل‌ها، خواسته شرکت‌های تایرسازی از وزارت صمت است. در این مورد ارائه مشوق‌های صادراتی از سوی مراجع ذی‌ربط این انگیزه را ایجاد می‌کند تا از فناوری‌های روز دنیا در راستای توسعه صادرات بهره گیرند.
خام‌فروشی مواد اولیه ممنوع
با توجه به مزیت‌های نسبی حاکم بر صنعت تایر و با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از مواد اولیه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی در داخل تولید می‌شود، صنعت تایر ایران می‌تواند در مقایسه با بسیاری از کشورهای تولیدکننده که فاقد این مزیت نسبی هستند از شرایط بهتری برخوردار باشد و صنعت تایر ایران جایگاهی ویژه برای خود در منطقه ایجاد کند. اما این امر نیازمند حمایت‌های دولت در حوزه‌های مختلف از جمله در تامین مواد اولیه و ماشین‌آلات به‌روزشده با شرایط مناسب، سیاست‌های قیمت‌گذاری مناسب و عبور از قیمت‌گذاری دستوری، سیاست‌های تعرفه‌ای مناسب در حوزه واردات و حمایت از صادرات است.
از این‌رو توصیه موکد این است که دولت با اجتناب از خام‌فروشی مواد اولیه صنایع پتروشیمی، هم به توسعه زنجیره تولید و ایجاد ارزش افزوده مناسب در صنایع مختلف از جمله تایر کمک کند و هم مولفه‌های کلان اقتصادی مانند اشتغال، کاهش قیمت، ارزآوری و... نیز با وضعیت قابل قبول‌تری روبه‌رو شود.
