کدام صنعت پیشتاز رشد آبان شد؟
دو پیام شاخص تولید
گزارش جدید تولید صنعتی شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد در‌حالی‌که شاخص تولید صنعتی آبان‌ماه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 5/ 6درصد افزایش داشته است، مقایسه آمارها از کاهش اندک آن نسبت به مهرماه حکایت دارد. عمده این کاهش به دنبال کاهش رشد صنعت محصولات شیمیایی رخ داده است. در‌عین‌حال این گزارش حاکی از آن است که در آبان‌ماه صنعت خودرو و ساخت قطعات با رشد قابل توجه 27درصدی مواجه شده است. بررسی آمارها حاکی از آن است که به‌جز خودروسازی، باقی صنایع با افزایش موجودی انبار مواجه شده‌اند؛ این مساله را می‌توان سیگنال کاهشی شدن شاخص تولید شرکت‌های بورسی در ماه‌های آتی تلقی کرد. بررسی جزئیات ترکیب رشد شاخص تولید صنعتی نشان می‌دهد رشد مثبت تولید در شرکت‌های بزرگ، واردات‌محور و تولیدکنندگان کالاهای نهایی، اعم از مصرفی و سرمایه‌ای، اتفاق افتاده است.
تصویر بورسی صنعت
بورس اوراق بهادار و فرابورس میزبان بیش از 280 شرکت در رشته‌های مختلف است. این شرکت‌ها که موظفند به صورت ماهانه گزارش تولید خود را منتشر کنند بیش از نیمی از تولید صنعتی کشور را در اختیار دارند. این حجم قابل‌توجه از تولید صنعتی باعث می‌شود رصد آمارهای منتشر‌شده از سوی این شرکت‌های صنعتی بتواند به عنوان شاخصی برای بررسی تولید صنعتی کشور در نظر گرفته شود. انتشار منظم این آمارها موجب می‌شود شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی بتواند به عنوان شاخصی قابل‌اتکا و به‌روز نگریسته شود.
آمار صنعت در میانه پاییز
جزئیات منتشر‌شده در گزارش تازه پژوهشکده پولی و بانکی از شاخص تولید صنعتی حاکی از آن است که این شاخص در آبان‌ماه شاهد رشد 5/ 6درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بوده است. این در حالی است که در مقایسه با رشد 2/ 7درصدی مهرماه، میزان رشد با اندکی کاهش مواجه شده است. جزئیات این رشد نشان می‌دهد در دومین ماه پاییز روند منفی صنایع شیمیایی تداوم یافته است. در بخش صنایع فلزات اساسی نیز رشد 9/ 7درصدی در آبان‌ماه به ثبت رسیده است که با وجود مثبت بودن، 1/ 1درصد نسبت به ماه گذشته کاهش را تجربه کرده است. عملکرد قابل‌توجه صنعت خودرو و ساخت قطعات در چند ماه اخیر، در آبان‌ماه نیز ادامه یافت و با رشدی بی‌سابقه به 8/ 27درصد نسبت به آبان‌ماه سال گذشته افزایش یافت. به گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت، رکورد تولید خودرو در پنج سال گذشته در آبان‌ماه شکسته شد. صنعت منسوجات با رشد 4/ 20درصد و تولید ماشین‌آلات و تجهیزات با رشد 5/ 15درصدی در رده‌های بعدی صنایعی قرار گرفتند که بیشترین رشد را در آبان‌ماه تجربه کرد.
روند تولید صنعتی 1401
بر اساس آمارهای منتشر‌شده، به دنبال بازگشت تحریم‌ها در سال 97، تولید صنعتی در نیمه دوم آن سال کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرد و تا ابتدای سال 98 تداوم پیدا کرد. با‌این‌حال رشد تولید بخش صنعت از فصل چهارم 1398 روند صعودی به خود گرفت و این روند و این وضعیت صعودی تا خردادماه 1400 تداوم یافت. در سه فصل تابستان، پاییز و زمستان سال 1400 روند رو به رشد رشد شاخص تولید صنعتی بدون نوسان در حول‌وحوش صفر باقی ماند، اما سال 1401 با روند صعودی تازه‌ای آغاز شد. شاخص تولید صنعتی در دو ماه اردیبهشت و خرداد سال جاری روند صعودی داشت و این روند مثبت در ماه‌های تابستان نیز ادامه پیدا کرد و شاخص تولید صنعتی در ماه‌های تابستان 1401 بین 5 تا 7درصد رشد کرد. قله رشد شاخص تولید صنعتی در سال 1401 در مهرماه رقم خورد و این شاخص عدد 2/ 7درصد را به ثبت رساند. این عدد در یک سال اخیر بی‌سابقه به حساب می‌آید.
پیش‌نگر موجودی انبار
بدون شک تحلیل جامع وضعیت تولید بخش صنعت نیازمند اطلاعات تکمیلی و پیش‌نگر است و آمار تولید به‌تنهایی کفایت نمی‌کند. بررسی تغییرات موجودی انبار تولیدکنندگان بخش صنعت می‌تواند به عنوان شاخصی مورد اعتماد برای پیش‌بینی روند آتی تولید به کار بیاید. تغییرات موجودی انبار این‌گونه تفسیر می‌شود که اگر رشد تولید بیش از رشد فروش باشد، موجودی انبار درآن دوره افزایش و اگر رشد تولید کمتر از رشد فروش باشد، موجودی انبار کاهش می‌یابد. وضعیت اول را می‌توان نشانه کاهش رشد تولید در ماه‌های آتی تلقی کرد و وضعیت دوم از رشد احتمالی تولید صنعتی خبر می‌دهد. تغییرات شاخص موجودی انبار در نیمه دوم سال 1400 مثبت بوده است که نشان‌دهنده افزایش در موجودی انبار صنایع بوده است. از ابتدای سال ۱۴۰۱ ورق برگشت و تغییرات موجودی انبار صنایع منفی شد. به عبارت دیگر رشد فروش شرکت‌های صنعتی حاضر در بورس از رشد تولید آن‌ها پیشی گرفت.
در اردیبهشت‌ماه 1401 اگرچه تولید با اندکی اغماض تقریبا وضعیتی مشابه مدت مشابه سال گذشته را تجربه کرد ولی فروش شرکت‌های صنعتی نسبت به مدت مشابه سال قبل اندکی رشد داشته است و همین امر باعث شده موجودی انبار صنایع در این ماه کاهش داشته باشد. در تابستان 1401 در ادامه روند کاهش موجودی انبار صنایع، رشد فروش شرکت‌ها بیشتر از رشد تولیدشان بوده و همین امر باعث کاهش قابل‌توجه موجودی انبار شده است. البته لازم به ذکر است که بخش قابل‌توجهی از کاهش در موجودی انبار در سه ماه تابستان مربوط به کاهش قابل‌توجه موجودی انبار شرکت‌های خودروسازی است و چه‌بسا موجودی انبار صنایع به غیر از خودروسازی در تابستان افزایش نیز داشته است. در ماه‌های اخیر رشد فروش شرکت‌های خودروسازی به طور قابل‌توجهی از رشد تولیدشان پیشی گرفته و همین امر باعث کاهش در موجودی انبار این شرکت‌ها شده است که در سال‌های قبلی تجمیع شده بودند.
در مهرماه و آبان‌ماه نیز شاخص موجودی انبار صنایع به خاطر افزایش قابل‌ملاحظه موجودی انبار در صنعت خودروسازی افزایش داشته است. آمارها حاکی از آن است که رشد فروش این شرکت‌ها 35درصد بیشتر از رشد تولیدشان بوده است. اما در سایر صنایع وضعیت موجودی انبار متفاوت است. در صنعت محصولات شیمیایی، در دو ماه ابتدایی سال جاری رشد تولید منفی بود و موجودی انبار افزایش داشت. با اینکه رشد این صنعت از خردادماه تا شهریورماه مثبت شد، همزمان موجودی انبار در آن افزایش داشته است. در مهرماه به دلیل افزایش موجودی انبار در این صنعت، شاهد کاهش رشد تولید بودیم که این کاهش تولید در آبان‌ماه نیز ادامه پیدا کرد. این کاهش تولید روند افزایش موجودی انبار در صنعت را متوقف کرد.
در صنعت فلزات اساسی نیز در سه ماه ابتدایی سال جاری، برخلاف نیمه دوم سال قبل، هم شاخص تولید روندی مثبت را طی کرد و هم موجودی انبار این صنعت پس از چند ماه رشد، کاهش یافت. در سه‌ماهه تابستان و مهرماه با وجود اینکه رشد مثبت تولید در صنعت فلزات اساسی مثبت شده است، اما موجودی انبار در این صنعت نیز افزایشی بوده است. این روند یعنی رشد مثبت در کنار افزایش موجودی انبار در ماه‌های مهر و آبان نیز تکرار شد. این افزایش‌ها در موجودی انبار از کاهش احتمالی تولید صنعتی در ماه‌های آتی حکایت دارد.
