در گفت و گو با مدیر عامل شرکت صنعت ورق آرین پاژ مطرح شد:
راهکاری هایی برای محقق شدن رونق تولید در سال ۹۸
از دیدگاه شما دغدغه تولید کنندگان در شرایط فعلی چیست؟
با مطالعه گزارش‌های مربوط به وضعیت تولیدکنندگان به دو دغدغه مهم و مشترک برای حفظ و توسعه تولید می‌رسیم:«کمبود نقدینگی» و « فشار مالیاتی» به نظر می‌رسد اصلاح نظام مالیاتی کلید حل هر دو مشکل باشد. با توجه به مشکلات و موانع بسیارِ تولید در کشور که از سال گذشته افزایش چشمگیری نیز داشته است، فعالیت تولیدی با بازگشت سرمایه و سود واقعی چندانی همراه نیست. همین سود کم هم به دلیل شفافیت و در دسترس بودن بیشتر به نسبت بخشهای دیگر، با اخذ مالیات‌های متنوعی چون مالیات بر درآمد شرکتها و مالیات بر ارزش افزوده، تحت فشار زیادی قرار دارد.
مالیات بر درآمد با نرخ ۲۵ درصد بر سود شرکتها وضع شده و بخش عمده‌ای از مالیات بر ارزش افزوده نیز که برای اخذ از مصرف کنندگان با نرخ ۹ درصد هدف‌گذاری شده بود، به دلیل ساز و کار اجراییِ ضعیف، خصوصا” در صنایع بزرگی چون فولاد کشورعملا از تولیدکنندگان اخذ می شود و به مالیات بر درآمد مضاعف تبدیل شده است.ساز و کار غیرکارآی اخذ مالیات که به جای سیستم‌محوری، ممیزمحور بوده و به جای تکیه بر اسناد به صورت علی‌الراس و بر اساس حدس و گمان محاسبه می شود، موجب فشار بیشتر به بخش شفاف‌تر اصناف و تولیدکنندگان شده و هم‌زمان روال رسیدگی به اختلافات نیز احتمال تصحیح تصمیمات تولید ستیز را کاهش داده است.این در شرایطی است که فعالیت‌های غیرمولد مانند سوداگری در بازارهای املاک، خودرو، سکه و ارز، عملا” مشمول مالیات نیستند و سرمایه‌گذاری در این فعالیت‌ها، سودی بادآورده و کم ریسک به همراه دارد. از طرف دیگر معافیت‌های غیرهدفمند مانند معافیتِ مطلق هرگونه فعالیت در مناطق آزاد تجاری، معافیت کل صادرات کشور حتی مواد خام، معافیت تمامی فعالیت‌های فرهنگی – هنری فارغ از میزان سودآوری و سایر معافیت‌هایی از این دست، باعث شده بخش بزرگی از اقتصاد کشور از دامنه شمول مالیاتی خارج شوند و بیشترین تمرکز دولت، کسب درآمد مالیاتی از بخش تولید باشد.
با توجه به نقد جنابعالی در خصوص نحوه اخذ مالیات ، در کشورهای توسعه یافته به چه شکل مالیات دریافت می شود؟
در اقتصادهای پیشرو مهمترین بخش درآمدهای مالیاتی دولت‌ها را «مالیات بر درآمد اشخاص» که عمدتا از ثروتمندان جامعه اخذ می‌شود و مالیات بر «عایدی سرمایه» که بر سود حاصل از فعالیت‌های غیرمولد وضع می‌شود، تشکیل می‌دهد و نه مالیات بر درآمد تولید. در این حالت، بر خلاف کشور ما که سیگنالِ نادرست نظام مالیاتی، فعالان اقتصادی را به هدایتِ نقدینگی به بخشهای غیرمولد ، غیر قابل ردیابی و غیرشفاف سوق می‌دهد، نظام‌های مالیاتی پیشرو با کاستن از صرفه سرمایه گذاریِ غیرمولد، نقدینگی را به بخش مولد هدایت و تشویق می‌کنند.
پیشنهاد شما در این خصوص چیست؟
در مجموع به نظر می‌رسد برای اینکه نظام مالیاتی مهمترین حامیِ «رونق تولید» باشد، بایستی اقداماتی از منظر سیاستی، ساختاری و اجرایی در سال جاری انجام دهد . توسعه پایه های مالیاتی جدید و کاهش معافیت های غیرضرور، با وجود اینکه درباره لزومِ توسعه پایه‌های مالیاتی بین صاحب‌نظران اتفاق‌نظر وجود دارد اما باید دقت کرد که این پایه‌های جدید به نحوی انتخاب شود که به هیچ عنوان بار مالیاتی جدیدی نه برای بخش تولید و نه برای عموم جامعه در پی نداشته باشد. با این فرض پایه‌های زیر را برای اجرا می‌توان پیشنهاد کرد: مالیات بر عایدی سرمایه (با اولویت بخش املاک)، مالیات بر مجموع درآمد افراد (با شمول پنج درصد پردرآمد جامعه)، مالیات بر تراکنش های مالی سوداگرانه ارز و طلا ، مالیات بر خانه‌های خالی و لوکس و… که با وجود افزایش درآمدهای دولت نه تنها فشاری برای بخش مولد نخواهند داشت بلکه موجب کاهش تلاطمات در بازارهایی مانند ارز و مسکن خواهد شد و با هدایت نقدینگی به سمت تولید، افزایش اشتغال و رشد اقتصادی را نیز در پی خواهد داشت.علاوه بر این می‌توان معافیت‌های غیر ضروری و بی‌ثمری مثل معافیت فعالیت های فرهنگی – هنری پردرآمد که مختص قشر کوچکی از جامعه هستند را حذف کرده و درآمد حاصل از آن را صرف تقویت تولید محصولات فرهنگی – هنری مورد نیاز عموم جامعه کرد یا با حذف معافیت‌های صادرات مواد خام، درآمدش را به ایجاد مشوقها و زیر ساختهایی در حمایت از صادراتِ محصولات میانی، نهایی و بالاخص دانش‌بنیان اختصاص داد.
پیشنهادی در خصوص کاهش نرخ مالیات بر درآمد واحد های تولیدی و مالیات بر ارزش افزوده کالاهای داخلی نیز دارید ؟
بله ، با توسعه پایه‌های مالیاتی جدید و هدفمند کردن معافیت‌های موجود، به‌راحتی می‌توان بخشی از درآمد مالیاتی فعلی از محل مالیات بر درآمد شرکتها و مالیات بر ارزش افزوده را از این طریق تأمین کرد و با کاهش پنجاه درصدی نرخ مالیات بر درآمد و نرخ مالیات بر ارزش افزوده، هم نشاطی را به فضای دشوار تولید تزریق کرد و هم انگیزه فرار مالیاتی را کاهش داد. کاهش مالیات‌ها در دوره دشواری از توصیه‌های موکد امیرالمومنین (علیه السلام) در نامه معروف امام به مالک اشتر نیز بوده است که در آن فوایدی از جنس اقتصادی و اجتماعی برای حاکمیت تصویر شده است. می‌توان در همین راستا نرخ مالیات بر ارزش افزوده کالاهای وارداتی غیرضرور را نیز حتی تا دو برابر افزایش داد که امری معمول در سایر کشورها است.
چه راهکاری برای کاهش فرار مالیاتی و بهبود اخذ مالیات دارید ؟
تکمیل طرح جامع مالیاتی از طریق اجرای کامل ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، ایجاد سامانه ملی املاک و اسکان، قانون صندوق مکانیزه فروش و تبصره مجوز بررسی تراکنش های بانکی در قانون بودجه سال ۱۳۹۸ می‌تواند با کسب تمامی اطلاعات مورد نیاز، در عین کاهش فرار مالیاتی، اخذ مالیات از تولید را نیز سیستماتیک و عادلانه‌تر کند.
شما معتقدید با مد نظر قراردادن پیشنهاد های مطرح شده، رونق تولید و صادرات میسر می شود؟
توسعه و رونق تولید و صادرات مولد یکی از مهمترین اقداماتی که می تواند تاثیرات بسیار مثبتی در هدایت و توسعه سرمایه گذاری در عرصه تولید و اشتغالزایی داشته باشد، وضع معافیت های مالیاتی متناسب بر بخشی از سود و سرمایه شرکتها است که در بخشهای توسعه و رونق کسب و کار و تولید صرف می شود بالاخص در مواردی که منجر به اشتغالزایی پایدار (حداقل یکساله) می شوند، به این صورت که بخشی از مالیات مربوط در صورت سرمایه گذاری در بخش های فوق الذکر برای یکسال تعلیق شده و در صورت مثبت بودن و اجرای کامل و مرحله به مرحله آن پس از تمدید این مدت تعلیق طی یک دوره پنج ساله به صورت غلطان به سرمایه گذاران بخشیده شود، که اجرای این مهم فواید بسیاری دارد که هم در حوزه سیاستهای پولی و هم رونق اقتصادی مفید خواهد بود.
