آماده حضور بیشتر
تشریح وضعیت تسهیلاتدهی بانک قرض‌الحسنه مهر ایران
ابتدا قانون عملیات بانکداری بدون ربا تدوین شد و بانک‌ها هم بر اساس همان مبانی قانونی شروع به فعالیت کردند. سیر تدریجی فعالیت‌های بانکداری ما به سبب مداخله از یک طرف یا تفکر اقتصاد غیراسلامی از طرف دیگر یا شرایطی که به لحاظ معاملات منطقه‌ای و بین‌المللی شکل می‌گرفت، لزوماً باید پاسخگوی بخشی از معاملات و انتظارات بانکداری در نظام بین‌الملل باشد. به نظر می‌رسد که بانکداری اسلامی مسیر اصلی خود را از دست داده و نتوانسته ثمره و آثار بانکداری اسلامی را در اقتصاد اسلامی نشان دهد. با توجه به همین وضعیت، حدود ۱۰ سال پیش این فکر قوت گرفت که بر اساس بانکداری اسلامی، چرخشی جدی در موضوع تجهیز سیستم بانکی به منابع قرض‌الحسنه‌ای شکل بگیرد و همین تفکر منجر به مطرح شدن موضوع تاسیس بانک قرض‌الحسنه شد. بانک قرض‌الحسنه مهر ایران اولین بانکی است که با این تفکر، با همراهی دولت وقت و با کمک ۱۰ بانک برتر ایران شامل بانک‌های «ملت»، «ملی»، «صادرات»، «سپه»، «تجارت»، «مسکن»، «کشاورزی»، «رفاه»، «صنعت و معدن» و همچنین «توسعه صادرات» شکل گرفت و وارد عرصه بانکداری در بخش صرفاً قرض‌الحسنه شد.
با کمک این بانک‌ها در تاریخ ۲۲ آذرماه سال ۱۳۸۶ با جذب منابع قرض‌الحسنه، این بانک نوظهور قرض‌الحسنه‌ای کارش را آغاز کرد. فعالیت بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در آغاز کار با منابع ۳۷۰ میلیاردی شروع شد و حدود پنج سال بعد این منابع به ۱۱ هزار و ۱۲۰ میلیارد ریال افزایش یافت که این افزایش، نشان‌دهنده اعتماد و همراهی مردم دین‌مدار ما با بانکداری قرض‌الحسنه است. طبیعتاً هدف بانک فقط جذب منابع نیست، بلکه تخصیص هم هست. تخصیص‌ها نیز در جهت نیازهای ضروری مردم در بخش ازدواج جوانان و بخش‌های حمایتی است و نوعاً اقشار طبقات متوسط به پایین‌تر را پوشش می‌دهد که با حداقل‌ها می‌توانستند حداکثر نیازهای خود را رفع کنند، این امکان را به دست آوردند و بانک قرض‌الحسنه مهر ایران هم این تخصیص‌ها را انجام داده است. بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در حال حاضر با ۵۳۰ شعبه در بیشتر شهرهای کشور حضور دارد، اما این ظرفیت را دارد که بدون استثنا در همه شهرها حضور یابد تا نقش بانکداری اسلامی را در حد اعلای خود ایفا کند. بانک قرض‌الحسنه مهر ایران تنها بانکی است که نوعاً به عنوان بانکداری اجتماعی مطرح است چراکه هیچ‌گونه فعالیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری ندارد و هدفش دستگیری و تامین نیازهای حداقلی مردم در بخش‌های مختلف است که این امر با همراهی خود مردم در حال انجام است.
مصارف بانک قرض‌الحسنه مهر ایران نیز در پنج سال اول، هشت هزار و ۵۹۰ میلیارد ریال بوده است. یعنی با توجه به اینکه ما ۱۱ هزار و ۱۲۰ میلیارد داشتیم، در واقع ۹۰ درصد این منابع را به سمت مصارف پیش بردیم و به مردم برگرداندیم. باقی منابع نیز سپرده قانونی است که طبق دستورالعمل بانک مرکزی جزو وظایف بانک‌هاست. این مصارف امروز به ۸۲ هزار و ۲۴۷ میلیارد ریال رسیده است، یعنی باز هم نسبت مصارف به منابع دقیقاً رعایت شده است. این نشان می‌دهد این بانک در کوتاه‌ترین زمان ممکن هر مبلغی را که به دست می‌آورد به متقاضیانی که به هر نحوی با بانک ارتباط برقرار کرده‌اند و تمایل دارند از تسهیلات ارزان‌قیمت استفاده کنند، بازمی‌گرداند. روش ما کارمزدی است. نرخی تحت عنوان نرخ تسهیلات نداریم. آنچه دریافت می‌شود کارمزدهایی است که حداکثر چهار درصد است و حتی گاهی به صفر درصد هم می‌رسد.
انواع تسهیلات
بانک قرض‌الحسنه مهر ایران انواع مختلفی از تسهیلات را ارائه می‌کند. بخشی از این تسهیلات تکلیفی هستند همان‌طور که در موضوع ازدواج مطرح است. بانک قرض‌الحسنه مهر ایران بانکی است که به روش تعهدی عمل می‌کند؛ یعنی مشتریان نزد ما سپرده‌گذاری می‌کنند و امتیازی که در مقابل به دست می‌آورند حق استفاده از تسهیلات است. پس ما منابع آزادی نداریم که بخواهیم به هر مراجعه‌کننده‌ای تسهیلات بدهیم. ما باید منابع خود مردم را به آنها برگردانیم. یعنی کسی نیست که منابعی در اختیار ما قرار دهد و ما انتظار او را برای دریافت تسهیلات ادا نکنیم. شاید در بانک‌های تجاری این موضوع مطرح باشد، ولی بانک قرض‌الحسنه مهر ایران کاملاً به روش تعهدی عمل می‌کند. مشتریان بانک قطعاً به تسهیلات نیاز دارند و اگر تقاضای تسهیلات داشته باشند، ما نمی‌توانیم به این تقاضا پاسخ ندهیم. کسی که در بانک قرض‌الحسنه مهر ایران سپرده‌گذاری می‌کند، برایش حق ایجاد می‌شود و با ایجاد حق و تجمیع امتیازاتی که به دست می‌آورد، به همان نسبت از تسهیلات بهره‌مند می‌شود. بنابراین مسیر عمده تسهیلات ما به همین صورتی است که اشاره کردم. این تسهیلات می‌تواند به مصرف جهیزیه، ازدواج، درمان و دیگر نیازها از جمله مصارف بنگاه‌های کوچک اقتصادی، کشاورزی، صنعت و خدمات برسد.
بخشی از تسهیلات ما نیز تسهیلات تکلیفی است که ما از سوی دولت مکلف به اعطای آنها می‌شویم. وام ازدواج یکی از این موارد است که سهمیه‌هایی به ما تعلق می‌گیرد و ما هم این وظیفه را ادا می‌کنیم. در این زمینه مردم خودشان می‌توانند تقاضا بدهند، ما هم مثل سایر بانک‌ها در سایت‌ها ثبت‌نام داریم و تسهیلات ازدواج اعطا می‌کنیم. افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی را نیز مورد حمایت قرار می‌دهیم. همچنین تسهیلاتی را که به صورت قانونی و فرض‌هایی که در بودجه‌های سنواتی یا سالیانه دولت برای ما مشخص شده، به عنوان بخشی از ماموریت خود اعطا می‌کنیم. یکی از کارهای عمده ما برمی‌گردد به دستگاه‌هایی که با تفاهم‌نامه جامعه هدف خود را پوشش می‌دهند. یکی از تفاهم‌نامه‌های بزرگ ما با نیروی انتظامی است و امروز بیش از هفت هزار میلیارد ریال تسهیلات می‌دهیم. درواقع بر اساس مقررات و ماموریت‌های خود تسهیلاتی را به موجب تفاهم‌نامه به نیروی انتظامی می‌دهیم. همین‌طور با وزارت بهداشت، بنیاد مسکن و بسیج سازندگی تفاهم‌نامه داریم. همه این تفاهم‌نامه‌ها در راستای هدف‌های ماموریتی این سازمان‌هاست که بخشی از آنها در زمینه فعالیت‌های خدماتی و بخشی در حوزه اقتصاد خرد است مثل بسیج سازندگی که الان در بخش روستایی فعالیت چشمگیری انجام می‌دهد و ما نیز بر اساس تفاهم‌نامه و با آورده آنها، در جهت حمایت از مشاغل خرد، تسهیلاتی پرداخت کردیم.
به طور کلی کار ما در اعطای انواع تسهیلات در بانک قرض‌الحسنه مهر ایران به این صورت است که به خود مصرف‌کننده برمی‌گردد که این تسهیلات را در چه مسیری مورد استفاده قرار دهد. رهن مسکن، تامین جهیزیه و ازدواج، کارگاه‌های خانگی و کسب‌وکارهای خرد از جمله مصارف این وام‌هاست. محور تسهیلات ما نوعاً محور تسهیلات خرد است و خوشبختانه تاکنون توانسته‌ایم در این بخش موفق عمل کنیم. در هشت‌ماهه امسال ما ۲۶ هزار و ۷۱۸ فقره تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به مبلغ دو هزار و ۷۸۵ میلیارد ریال داشته‌ایم. به طور کلی از زمان آغاز به کار بانک قرض‌الحسنه مهر ایران تاکنون ما دو میلیون و ۹۶۹ هزار و ۱۶۲ فقره تسهیلات قرض‌الحسنه به مبلغ ۱۹۳ هزار و ۱۶۰ میلیارد ریال پرداخت کرده‌ایم. از این میزان بیش از ۲۵۵ هزار فقره با مبلغی بیش از ۱۰ هزار و ۸۵۰ میلیارد ریال مربوط به تسهیلات ازدواج است. فکر می‌کنم ایفای چنین نقشی برای یک بانک نوپا طی یک دهه فعالیت، موفقیت قابل توجهی است.
وضعیت جذب منابع
در این شرایط دشوار اقتصادی که دشمنان ما راه‌های درآمدی ما را که عمدتاً از منابع نفتی است، به اشکال مختلف محدود کرده‌اند، قطعاً برای بانک‌ها شرایط برای اعطای تسهیلات سخت است و جذب منابع از آن هم سخت‌تر. در حال حاضر میزان جذب منابع در بانک‌های کشور به طور متوسط حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد است، اما در همین شرایط بانک قرض‌الحسنه مهر ایران تا پایان آبان‌ماه سال جاری نزدیک به ۵۰ درصد رشد منابع داشته است. این جلب اعتماد و استقبال مردمی و این میزان جذب منابع به بانک قرض‌الحسنه مهر ایران این توانایی را می‌دهد که با همان نسبت ۹۰ درصد وارد بازار مصرف شود و نیاز جامعه هدف را رفع کند. با چنین فرصتی بانک قرض‌الحسنه مهر ایران قطعاً در آینده می‌تواند نقش موثرتری ایفا کند. طبیعتاً هرچه امکان تجهیز ما به لحاظ شعبه در اقصی نقاط ایران فراهم شود، خدمات‌رسانی ما هم تسهیل خواهد شد و جامعه هدف وسیع‌تری را تحت پوشش قرار خواهیم داد. امیدواریم با فرصت‌هایی که هر روز برای بانک قرض‌الحسنه مهر ایران ایجاد می‌شود، این بانک بتواند خدمات موثرتری ارائه کند.
ارسال نظر