فردوس باقری، مدیرعامل توسعه تجارت الکترونیک نگین توسن از «سککوک» و «ابزار پرداخت بلاک‏چینی ژا» می‏گوید:

«پنجره‌‏های بسته مالی» را می‏گشاییم

بسته شدن راه تجارت، واقعیتی است که با آن مواجهیم؛ راه مقابله، «انکار واقعیت» نیست، بلکه باید کوشید تا از طریق دنیای آزاد وب، راه‏ها را بگشاییم. این امر، زمانی میسر است که به «نوآوری و ابتکارات جدید» روی بیاوریم: ایجاد سامانه‏های جدید که تامین مالی زنجیره تامین برای فعالان اقتصادی کشور با یکدیگر و با فعالان اقتصادی دیگر کشورها را فراهم می‏کند. افزون بر آن، بهره‏گیری از ابزارهای پرداخت بلاک‏چینی جدید مانند بیت کوین و اتریوم و ...، ما را در این راه بیش از پیش توانا می‏سازد. ابتکار شرکت توسعه تجارت الکترونیک نگین توسن، در قالب سامانه ملی سککوک و ابزار پرداخت «ژا»، جدای از آنکه یک طرح و ابتکار خلاقانه و برگزیده از سوی نمایشگاه‏های فین تک به شمار می‏آید؛ راه را برای شکستن تحریم و تامین مالی فعالان اقتصادی داخل و خارج کشور، در یک زنجیره مستحکم بر بستر وب، فراهم ساخته است. با توجه به اهمیت این دو ابتکار، سراغ فردوس باقری رفتیم تا ابعاد آن را برای ما تبیین کند.

به عنوان مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت توسعه تجارت الکترونیک نگین توسن «محصول نوآورانه» خود را که در این جشنواره موفق به کسب لوح زرین شده است، معرفی فرمائید. ما در این جشنواره با دو محصول حضور پیدا کردیم. محصول اول پلت‌فرمی به نام «سامانه ملی سککوک» یا سامانه کشوری کسب و کار است و پلت‌فرم دوم ابزار پرداختی مبتنی بر بلاکچین به نام «ژا» که عملا یکCrypto Payment Token محسوب می‌شود.

هر کدام از این پلت‌فرم‌ها چه کاربردی دارد؟ مزیت نوآورانه‌اش چه بوده است؟

پلت‌فرم کسب و کار به کسب و کار سککوک با سه محور خدمت تامین مالی زنجیره تامین (SCF) Supply Chain Finance، مدیریت زنجیره تامین (SCM) Supply Chain Management و مدیریت لجستیک (LM)Logistic Management ، از منظر هدف‌گذاری بستری برای انجام مبادلات اعتباری است. ما از برات الکترونیک در این پلت‌فرم استفاده کردیم تا بتوانیم پرداخت‌های کسب و کار را پیکربندی کنیم. برای مثال همه درگاه‌های تجارت الکترونیکی کشور خدمات پرداخت آنلاین شاپرکی را پشتیبانی می‌کنند. این‌ها سقف‌های محدود دارند، ظرفیتی که بتوان مفاهیم قراردادی را در آن تعریف کرد و امکان خرید مدت دار وجود ندارد. تنها ابزار خرید مدت دار، «کارت‌های اعتباری» است که آن هم تسویه نقد دارد و از یک ظرفیت وام یا عقد پشت کارت استفاده می‌کند. با در نظر داشتن جنبه نوآورانه این پلت‌فرم یعنی تجهیز به فناوری بلاکچین، همان‌طور که می‌دانید در حوزه پرداخت در کشور تا به حال چنین ابزاری به وجود نیامده و در سطح دنیا هم، ترکیب با پلت‌فرم SCF یک تجربه جدید، به شمار می‌آید.

برای ابزار دوم یعنی کریپتو توکن «ژا» در واقع نگاه ما تسهیل عملیات پرداخت با رویکرد غیر متمرکز است. به طور کلی ارزش ارز بر مبنای عرضه و تقاضا و پشتوانه آن تعیین می‌شود. در خصوص بیت کوین، استخراج آن مدل شفاف ریاضی است که با تضمین لازم، اجازه تقلب و انتشار بی‌رویه داده نمی‌شود. وقتی ما کاربردهای زنجیره بلوک را به صورت عملیاتی اجرا کنیم، در این شرایط محدود با وجود امکان تقاضای جهانی و با ظهور سایر ارزهای معتبر توسط سایر بنگاه‌ها و دولت‌ها رشد بسیاری را شاهد خواهیم بود. همچنین با ظهور کاربرد فناوری بلاکچین در حوزه‌های مختلف، میزان نفوذ سرمایه‌پذیری این فناوری بیشتر شده و توان مالی سرمایه‌گذاران در گستره بیشتری توزیع می‌شود.     

چه مدت است که این سامانه راه‌اندازی شده است؟

اولین تراکنش سککوک در نیمه دوم سال ۹۶ انجام شده و در نمایشگاه الکامپ اولین تراکنش‌های پایلوت، با هدف انجام مسوولیت اجتماعی، با حضور جناب آقای نجفی ریاست سابق سازمان صنایع کوچک انجام شد. هر فرد با ساخت Wallet، یک ژا دریافت می‌کرد که یک گلدان با یک QR کد به عنوان هدیه دریافت که با اسکن آن، ژا را مصرف می‌کرد. هر تعداد ژایی که بخرید سیستم تایید کرده و به کیف پولتان اضافه می‌شود و می‌توانید مصرف کنید. در صورت عدم خرید با ژا، می‌توانید به شبکه Exchange مراجعه و معادل آن را دریافت کنید. در عین حال از یک مکانیسم پاداش استفاده می‌کنیم که هر فعال اقتصادی که یک ژا می‌خرد، برای اینکه هزینه برات‌های داخل سککوک را بدهد یک ژا هم، به او نیم بها داده می‌شود؛ زیرا که در توسعه کاربرد سککوک در کشور نقش دارد. دریافت «ژا» و ایجاد Wallet مخصوص اعضای باشگاه سککوک است.

فرایند عضویت در سککوک و در نهایت دریافت ژا به چه صورت است؟

عضویت در سککوک یک مکانیزم ثبت نام ساده دارد. کد ملی، شناسه و ... را ثبت می‌کنید، ما موارد را احراز هویت کرده و شما عضو می‌شوید. سپس یک عضو عملیاتی سککوک و احراز هویت شده می‌تواند یک کیف پول نزد ما داشته باشد. عضویت در شبکه ژا با ثبت نام در باشگاه آغاز که پس از طی کلیه مراحل شناخت مشتری  (KYC)، اطلاعات وی در ساختار بلاک چین ذخیره و رمزگذاری می‌شود و تنها توسط کسانی که از طرف عضو، مجاز شده اند،  قابل دسترسی است.

واقعی بودن کلیه اشخاص و کسب و کارهای عضو باشگاه اعم از حقیقی و حقوقی، با توجه به احراز مراحل شناخت مشتری، تقلب در این شبکه را به صفر می‌رساند. هربار یک تراکنش اتفاق می‌افتد، بلاک چین زمان تراکنش، آدرس فرستنده و گیرنده، شرایط اعلامی‌ توسط فرستنده و گیرنده و هر نوع اطلاعات دیگر را در داده‌های مرتبط با عضو ثبت می‌کند. پرداخت در شبکه ژا با انتخاب کیف ژای مقصد و مبلغ موردنظر، در کیف ژای فرستنده آغاز و با فشار دکمه، پرداخت با سرعت مناسب‌تر و هزینه‌ای کمتر نسبت به سایر روش‌ها انجام می‌شود. به طورمثال، هر شخصی که ژا دارد می‌تواند در همین شبکه استفاده کند و برای خرید تجهیزات کارخانه اش و یا خرید مواد اولیه مصرف کند، هم می‌تواند در مبادلات بیرونی تبدیل بشود به ابزار پرداخت که به جای ارزهای جهان شمول با ژا پرداخت کند.

چه چشم‌اندازی را برای شرکت توسعه تجارت الکترونیک نگین توسن متصور هستید؟

یکی از مهم ترین کارکردهای ما در بستر SCF، هدایت هدفمند تأمین مالی است. پیش‌بینی ما پوشش ۳ درصد از کل نظام تامین سرمایه در گردش در سه سال آینده است. این عدد حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان خواهد بود و انتظارمان این است که در توسعه رشد GDP کشور تاثیرگذار باشیم. با اشرافی که در زنجیره‌های تامین در حوزه‌های کشاورزی، صنعت، پتروشیمی، پوشاک و حوزه درمان پیدا کرده‌ایم، HOUSE SCF تخصصی راه‌اندازی خواهیم کرد. این روال هم در دنیا تقریبا شروع شده است، همه آنها که در این زمینه فعالیت کرده‌اند کم‌کم مطالعات زنجیره‌ها را به «خانه‌های تخصصی تامین مالی» تبدیل می‌کنند. با این رویکرد، استنباط این است که ظرفیت بسیار خوبی در کشور ایجاد شود که به توسعه به‌کارگیری این ابزار در بانک‌ها و نهادهای توسعه تخصصی منجر خواهد شد. دستور کار ما این است که در سال آینده، حداقل دو HOUSE SCF تخصصی، به ویژه در موضوع کشاورزی و حوزه صنعت ایجاد کنیم. به نظر می‌رسد که این تحول، می‌تواند رویکردی حرفه‌ای و توانمند به منظور توسعه ابزارهای نوین مالی و تحقق مفاهیم در عرصه نوین فناوری باشد.