بانک ملی ایران به عنوان یک نهاد تاثیر‌گذار در برهه‌های حساس تاریخ این کشور در این رابطه نیز جایگاه ویژه‌ای دارد، از این‌رو به حکم وظیفه ملی و فرهنگی خویش، قدم در این عرصه نهاده و نهایت سعی خود را به عمل آورده است تا با جمع‌آوری بخشی از میراث فرهنگی این کشور که با تاریخ کهن این بانک به گونه‌ای مرتبط است، وظیفه خود را در حفظ و حراست آثار فرهنگی ایفا کند. بانک ملی ایران به دنبال یک نهضت مردمی و شور استقلال‌طلبی در ۲۰ شهریور ۱۳۰۷ تاسیس شد و با توجه به شرایط پر‌فرازونشیبی که طی کرده است خود به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی کشور به حساب می‌آید. ساختمان صندوق پس‌انداز ملی، ساختمان سردار اسعد بختیاری، ساختمان زورخانه بانک ملی و بسیاری از شعب بانک ملی ایران در سراسر کشور، نمونه‌هایی از اهمیت این بانک از دیدگاه میراث فرهنگی است. علاوه براین نشر اسکناس طی چندین سال متوالی، گردآوری مجموعه‌ای ارزشمند از سکه‌های قرون مختلف، هدایای دریافتی به مناسبت‌های تاریخی و... و قرار‌گرفتن ادارات مرکزی بانک ملی ایران در بافت مرکزی تهران قدیم این اهمیت را دو‌چندان ساخت.

هیات‌مدیره بانک ملی ایران با درک این مهم، موضوع تاسیس موزه بانک ملی ایران را با استفاده از داشته‌های خویش، در دستور کار قرار داد و مهم‌ترین گام را در این خصوص برداشت. حمایت‌های کامل و پشتیبانی بی‌دریغ مدیریت ارشد بانک به‌ویژه محمدرضا حسین‌زاده، عملیاتی کردن آرزوی دیرینه کارکنان بانک را محقق ساخت و این موزه در تابستان سال ۱۳۹۶ طی مراسمی رسماً افتتاح شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. احداث ساختمان این موزه که به ساختمان صندوق پس‌انداز ملی شهرت دارد در ۲۵/ ۴/ ۱۳۱۲ آغاز و در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۱۵ افتتاح شد و در سالیان متمادی انواع خدمات بانکی در این مکان ارائه شده است. این بنا به وسیله هنریش از اتباع آلمانی طراحی و توسط حاج‌حسین معمار ساخته شده است و تلفیقی از معماری ایرانی زمان هخامنشیان و معماری اروپایی محسوب می‌شود. بنای اولیه ساختمان به شکل T  انگلیسی بوده که در کنار خیابان فردوسی (علاءالدوله) قرار گرفته است.

این ساختمان در تاریخ ۱۹/ ۷/ ۱۳۷۹ به شماره ۲۹۳۰ در میراث فرهنگی به ثبت رسید و بر اساس مصوبه شماره ۲۱۷۶ مورخ ۱۸/ ۱/ ۱۳۹۴ هیات مدیره بانک ملی ایران به تاسیس موزه بانک اختصاص یافت، از این‌رو از عملیات بانکی منفک و با تغییر کاربری و انجام مرمت‌های بسیار اساسی برای راه‌اندازی موزه آماده شده است. موزه بانک ملی ایران در تابستان ۱۳۹۶ رسماً افتتاح شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت و مجموعه‌ای از آثار ارزشمند در بخش‌های متنوع؛ سکه‌های تاریخی، تاریخچه بانکداری، تابلوهای نقاشی، خوشنویسی، مینیاتور، آثار قلم‌زنی و آثار ارزشمند ساخته‌شده از طلا و نقره، انواع شمش طلا، محصولات چاپ‌شده از طریق چاپخانه بانک ملی از بدو افتتاح تاکنون را در خود جای داده است. این موزه آثار با‌ارزشی از هنرمندان صاحب‌نام مانند استادان ایران درودی، غلامحسین امیرخانی، جلیل رسولی، محمد‌باقر آقا‌میری، داود امدادیان، سیمون آیوازیان، محمد‌تقی ترقی‌جاه، مسعود عربشاهی، مصطفی خدادادزاده، حسین بازیار، روزگاریان، کامران کوهستانی، حسن حجتی، رفعت‌السادات موسوی، وارتانیان، آلیک کازاریان و صادق تبریزی را نگهداری کرده و در معرض دید علاقه‌مندان قرار داده است.

قرار گرفتن این ساختمان در جوار محوطه باستانی میدان مشق و بافت قدیمی تهران و نزدیکی آن با موزه جواهرات ملی، موزه آبگینه، موزه ملک، موزه ایران باستان، موزه تمدن اسلامی، موزه عبرت، موزه بانک سپه، موزه گمرک، موزه ارتباطات، موزه علوم و فنون، موزه آثار علی‌اکبر صنعتی، دانشگاه هنر، ساختمان‌های تاریخی وزارت امور خارجه و موسسات پولی مهم بر اهمیت آن بسیار افزوده است. ورود روزانه صدها گردشگر به این بخش از شهر تهران و وجود کاخ سردار اسعد بختیاری، ساختمان زورخانه و برج منبع آب در محوطه ادارات مرکزی بانک ملی ایران که هر سه مورد ثبت میراث فرهنگی شده است، موقعیت ویژه‌ای را برای این موزه فراهم آورده است.

چهارشنبه ۲۱ تیرماه، بانک ملی ایران برگ افتخاری دیگر را در تاریخ خود به ثبت رساند. در این روز موزه بانک افتتاح شد تا برگ زرینی برای نمایش افتخارات بانک باشد. افتتاح موزه بانک ملی ایران اقدامی است که در آن می‌توان تاریخ بانک در ایران و مواجه شدن مردم کشورمان را با صنعت بانکداری شاهد بود. بازدید از موزه بانک ملی ایران شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۳ الی ۱۷ امکان‌پذیر است. آدرس موزه بانک ملی ایران، میدان امام خمینی (ره)، خیابان فردوسی، نرسیده به چهارراه استانبول است. بازدید مجازی از آثار موزه بانک ملی بر روی درگاه بانک ملی به آدرس www.bmi.ir (بخش موزه) امکان‌پذیر است. جهت بازدید گروهی و برگزاری نمایشگاه‌های مشترک علاقه‌مندان می‌توانند با شماره تلفن: ۶۶۹۹۴۰۳۷ و نمابر:۶۶۹۰۴۰۳۲ یا پست الکترونیک: museum@bmi.ir تماس حاصل فرمایند.

 

01 (1) نمای جنوبی ساختمان پس‌انداز که الهام‌گرفته از ستون‌های تخت جمشید و مزین به گل‌های لوتوس است.

01 (2) صندوق طلا که به مناسبت جشن ۵۰‌سالگی بانک ملی ایران در ایتالیا ساخته شده است، با نقوش زیبایی از آرم، نام بانک ملی ایران و نمای صندوق پس‌انداز قلمزنی و میناکاری شده است.

01 (3) ماکت دقیق ساختمان صندوق پس‌انداز ساخته شده از طلا با پایه‌هایی از جنس لاجورد و مالاکیت به همراه حجاری‌هایی زیبا از دوران هخامنشی