راه های رشد بازی های ویدیویی موبایلی در ایران
جرقه بازی‌سازی در ایران
با پایان جنگ تحمیلی در ایران در دهه هفتاد، پای نسل‌های نخست کنسول‌های بازی به ایران باز شد و کودکان دهه شصت جدی‌ترین مصرف‌کننده این کالا در ایران بودند. تقریباً در ابتدای دهه نود بود که بخشی از همان کودکانی که در حدود دو دهه لذتی ژرف از انجام بازی‌های ویدئویی را تجربه کرده بودند تصمیم به تولید این محصول گرفتند و اولین بازی‌های ایرانی با کیفیتی نسبتاً قابل قبول تولید و روانه بازار شدند. هرچند که به‌لحاظ تجاری عملکرد چندان موفقی نداشتند زیرا همچنان شکاف کیفی جدی میان این بازی‌ها با بازی‌های روز خارجی وجود داشت و اقبال مصرف‌کننده داخلی به محصول خارجی بیشتر بود.
شکل‌گیری صنعت بومی بازی
پس از تجربه‌های نخست تولید بازی در ایران که پلتفرم عرضه آن‌ها رایانه‌های شخصی بود، اقبال بازی‌سازان ایرانی کم‌کم به سمت ساخت بازی برای پلتفرم موبایل گردش کرد. علت این تغییر جهت از یک سو گسترش بستر موبایل بود که مخاطبی گسترده‌تر داشت و از سوی دیگر شکل‌گیری پلتفرم‌های عرضه دیجیتال بود که دسترسی کاربران به بازی‌ها را بسیار آسان می‌کرد. این عوامل باعث شد تا تولید بازی به عنوان یک فعالیت اقتصادی نوین و سودآور جایگاه خود را اثبات کند و تعداد فعالان این عرصه در قالب استودیوهای بازی‌سازی رو به فزونی گذارد.
موانع رشد صنعت بازی در ایران
با گذشت حدود یک دهه از تجربه بازی‌سازی در ایران، این صنعت هنوز نتوانسته فاصله کیفی محصولات تولیدی خود با محصولات خارجی را پر کند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که پس از شکل‌گیری، این صنعت در ایران هنوز تا شکوفایی کامل فاصله دارد و استودیوهای بازی‌سازی پس از پیدایش، آن‌طور که باید رشد مطلوبی را تجربه نکرده اند. ببه باور بسیاری از بازی سازان، سیاست‌های حمایتی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به‌عنوان نهاد متولی امر نیز در طی این سال‌ها چندان مفید و اثربخش نبوده است و همچنان اقبال مخاطب و به تبع آن اقبال رسانه‌های حوزه بازی‌های ویدئویی به بازی خارجی بیشتر است.
بزرگ‌ترین مانع رشد را می‌توان ضعف فنی و دانش بازی‌سازی در ایران دانست. وقتی علت‌های رشد بازی‌سازی در لهستان را مرور می‌کنیم که به عنوان یک نمونه موفق در سال‌های اخیر مطرح شده و توانسته تولیداتی قابل رقابت با تولیدات بزرگان این صنعت یعنی آمریکا و ژاپن داشته باشد، درمی‌یابیم که لهستان سرمایه‌گذاری جدی‌ای در زمینه آموزش و پرورش نیروی انسانی توانمند برای ساخت بازی‌های ویدئویی انجام داده است. مشابه این رویکرد در چین هم اتفاق افتاده و چینی‌ها به خصوص برای پلتفرم موبایل با سرمایه‌گذاری هنگفت گوی سبقت را از رقبای آمریکایی و ژاپنی خود ربوده‌اند.
در ایران اما هنوز در هیچ دانشگاهی بازی‌سازی به عنوان یک رشته تخصصی و مستقل ارائه نمی‌شود. نهادی همچون انیستیتوی ملی بازی‌سازی هم که در این راستا شکل گرفته بود و شروع نسبتاً امیدبخشی داشت متاسفانه نتوانست روند مثبت خود را حفظ کند و هر چه گذشت کم‌ثمرتر شد. متخصصان دیگر حوزه‌های دانشی مرتبط با بازی‌سازی از جمله برنامه‌نویسی و طراحی هنری و انیمیشن نیز که هم‌زمان امکان فعالیت در صنایع دیگر از جمله استارت‌آپ‌‌های حوزه‌فناوری اطلاعات، تبلیغات و … را دارند به علت ابهام موفقیت در صنعت بازی‌سازی و امکان کسب درآمد از آن، عمدتاً فعالیت در دیگر صنایع مرتبط با تخصص خود را ترجیح می‌دهند.
راهکارهای رفع موانع و حرکت به سوی بالندگی
ناگفته پیداست که راه توانمندسازی بازی‌سازان برای دست‌یابی به دانش و تخصص لازم به‌منظور تولید بازی‌های باکیفیت، سرمایه‌گذاری برای تولید نیروی انسانی متخصص است. باید رشته‌های دانشگاهی مرتبط با بازی‌سازی ایجاد و تقویت شوند و ارتباط موثر میان دانشجویان این رشته‌ها با استودیوهای بازی‌سازی برقرار شود به نحوی که دانشجویان بتوانند هم‌زمان با آموزش تئوریک، ساخت بازی را در عمل تجربه کنند. این اتفاق هم آن‌ها را برای فعالیت آینده خود در این صنعت آماده خواهد کرد و هم هزینه‌های تولید را برای بازی‌سازان تا حدی کاهش خواهد داد. بنابراین سیاست‌های حمایتی نهادهای متولی و بودجه‌های دولتی باید در راستای این راهکارهای آموزشی و تربیت نیروی انسانی متخصص متمرکز گردد تا در گام نخست محصولاتی تولید شوند که بتوانند در بازار داخلی موفقیت تجاری چشمگیر به‌دست آورند.
بازار داخلی ایران در سال‌های اخیر پتانسیل بالایی برای درآمدزایی از بازی‌های ویدئویی از خود نشان داده است. هرچند که بخشی از این پتانسیل به علت ضعف در تولید بازی داخلی به سمت بازی‌های خارجی سرازیر شده است اما تجربه نشان داده که عرضه بازی‌های بومی با لعابی از عناصر جذاب فرهنگ ایرانی توان بالایی در جذب میلیونی مخاطب دارد که همراه شدن آن با مدل‌های درآمدی مناسبت و به اصطلاح Monetization درست، می‌تواند منجر به موفقیت‌های تجاری قابل‌ملاحظه شود تکرار تجربه‌های موفق و سودآور، این صنعت را برای صاحبان سرمایه و متخصصانی که توان فعالیت در این صنعت را دارند جذاب خواهد کرد. به نحوی که این صنعت بتواند در آینده خود بی‌نیاز از هرگونه حمایت دولتی روی پای خود ایستاده و رشدی پایدار را تجربه کند و حتی بتواند تولیدات خود را خارج از مرزهای ایران در بازار بین‌المللی به‌صورت گسترده عرضه کند.
ارسال نظر