ضرورت تهیه استانداردهای حسابداری بیمه‌های زندگی

 بر همین اساس یکی دو سالی است که نهاد ناظر به جد پیگیر تفکیک حساب‌های بیمه‌های زندگی از غیر زندگی در شرکت‌های بیمه است که متاسفانه تاکنون به‌رغم تلاش‌های فراوان اقدام خاصی صورت نگرفته (یا در صورتهای مالی سال ۱۳۹۵ شفاف نشده است) البته به نظرم هنوز ظرفیت و زیرساخت‌ها، فرایند‌ها و فناوری اطلاعات در صنعت بیمه در رشته عمر آماده نشده است. همکاران مالی و حسابداری و مدیران فنی از مشکلات اجرایی شدن این خواسته‌ها به قدر کافی مطلع هستند گرچه برخی از همکاران معتقدند به نسبت سال‌های گذشته اتفاق‌های خوبی در جهت توسعه این رشته رخ داده است. البته با راه‌اندازی سیستم سنهاب و همچنین برخی از ظرفیت‌ها و زیر ساخت‌های فناوری اطلاعات در برخی از شرکت‌ها فعال در این رشته به نظر امکان اجرایی شدن تفکیک حساب‌های وجود خواهد داشت.

تهیه صورت‌های مالی نمونه و استاندارد مالی حسابداری از وظایف نهادهای ناظر از جمله بیمه مرکزی ج.ا.ا سازمان حسابرسی و بورس اوراق بهادار است که این سه نهاد با همکاری هم می‌‌توانند در تهیه آن اقدام نمایند که البته همکاری مشترک بین این نهاد‌ها در مسیر خوبی است و برخی اقدامات نیز انجام شده است هرچند با الزام و اجرای IFRS در شرکت‌های بیمه تفکیک و نگهداری حساب‌های بیمه زندگی کاملا مشخص شده اما لازم است برای اجرای آن نقشه راه مناسبی ترسیم کرد و به لحاظ آیین نامه‌ها و مقررات بیمه‌ای کشور انطباق داده شود. بنابراین باید نهاد‌های ناظر نمونه صورت‌های مالی و فرم‌های استاندارد صورت‌های مالی بیمه عمر را در شرکت‌های بیمه و حساب سود و زیان بیمه عمر را تدوین و پیشنهاد کند که قاعدتاً تعریف اقلام هزینه‌ها و درآمدها تعیین و مفهوم ارزش منصافه و ایجاد شفافیت ارزش روز دارایی‌های پولی و غیر پولی و تعهدات آتی بر اساس محاسبات آمار و اکچوئری احصاء و گزارش شود. البته بستر قانون فعلی نمی تواند نیاز شرکت‌ها را برای تفکیک حسابداری بیمه زندگی از غیرزندگی تبیین کند و لازم است همکاری نهاد‌های نظارتی و ....  انجام شود. وجود اطلاعات مالی شفاف از الزامات بازارهای مالی و سرمایه و تفکیک صورت‌های مالی بیمه‌های زندگی و غیر زندگی برای شرکت‌های بیمه یک فرصت و ضرورت است.

بیمه‌های زندگی در مقایسه با بیمه‌های غیر زندگی دارای اختلافات زیادی است که برای توسعه این نوع بیمه‌نامه باید به آن توجه کرد مثلا بیمه‌های زندگی اندوخته ساز ماهیت پس‌انداز و سرمایه داشته و به دلیل ارزش‌های متفاوت ضرورت نگهداری ازاطلاعات مالی تفصیلی را افزایش می‌دهد. با توجه به شرایط متفاوت بیمه‌های زندگی، ارائه اطلاعات شفاف مالی و طراحی یک سیستم کارای حسابداری، نقش موثری در توسعه این بیمه نامه‌ها خواهد داشت از طرفی با توجه به ماهیت تجاری بیمه‌های زندگی قیمت تمام شده و مبلغ فروش نقش موثری در نحوه ارائه این محصول دارد و سیستم‌های حسابداری بیمه زندگی مبتنی بر اکچوئری  و کنترل  هزینه‌ها و تعیین حاشیه سود نقش مهمی دارد. در حال حاضر شرکت‌های بیمه حساب‌های بیمه‌های زندگی و غیر زندگی را تفکیک نمی‌کنند و به صورت یک‌جا گزارش می‌‌کنند و شاید برخی از شرکت‌ها در صورت‌های مالی (یادداشت‌های همراه) حساب سرمایه‌گذاری و ذخایر بیمه‌های زندگی را افشاء می‌‌کنند، ولی برای استفاده‌کننده قابل اتکا نخواهد بود عدم این تفکیک بیشتر ناشی از نبودن یک سیستم مجزای حسابداری است. به هرحال حسابداری بیمه‌های زندگی دارای خصوصیاتی است که ایجاد حسابداری مستقل آن ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و با توجه به رشد این رشته از بیمه در پرتفوی صنعت بیمه ضرورت آن چشمگیر تر خواهد بود برخی از این ضرورت‌ها عبارتند از:

۱. ارزش فعلی تعهدات۲. محاسبات ذخایر فنی۳. نگهداری حساب وام بیمه گذاران۴. محاسبه بازدهی بیمه‌نامه‌ها و مشارکت در منافع و... اشاره کرد.

هرچند در حال حاضر شرکت‌های بیمه براساس استاندارد ۲۸ و آیین نامه ۵۸ اقدام به تهیه صورت‌های مالی می‌کنند و بر همین اساس مورد رسیدگی حسابرسان قرار می‌گیرند در حالی که در بسیاری از کشورها برای شفاف‌سازی و ارائه اطلاعات گزارشگری شفاف و قابل اتکا در بیمه‌های زندگی سعی در استفاده ازروش‌های تفکیک حسابداری بیمه‌های زندگی دارند و فقدان استانداردهای مدرن در بیمه‌های زندگی از چالش‌های عمده صنعت است امید است با توجه به پرتفوی بیمه‌های زندگی هرچه سریع‌تر استانداردهای حسابداری مربوطه از طریق نهاد‌های ناظر تهیه و ارائه شود.