در گفت‌وگو با دو کارشناس حوزه انرژی برنامه پیک‌زایی ۹۸بررسی شد
راه مقابله با خاموشی
در این میان مساله پیک‌زایی یکی از موضوعاتی است که در صدر فهرست مشکلات این صنعت قرار گرفته است. براساس ارزیابی‌ها سالانه باید بین ۳ تا ۵هزار مگاوات ظرفیت جدید به نیروگاه‌های کشور اضافه شود تا خاموشی رخ ندهد. این درحالی است که تابستان امسال، شهرهای بسیاری در کشور از خاموشی‌ها در امان نبودند. حال پیک سال ۹۸ در راه است و سیاست‌گذاران برق کشور به‌دنبال آنند که هیچ خانه یا صنایعی بی‌برق نماند. اما بخش‌خصوصی صنعت برق که بار ۶۰درصد تامین برق در کشور را به دوش می‌کشد این روزها در شرایط خوبی به سر نمی‌برد. به گفته صاحبان نیروگاه‌ها، با ادامه روند فعلی تعرفه‌ها و وجود اقتصاد ناموزون صنعت برق باید در انتظار تابستان سختی بود؛ تابستانی که ممکن است مملو از خاموشی‌های فراگیر باشد. «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با دو تن از فعالان بخش‌خصوصی نیروگاهی اثرات حضور نیروگاه‌های خصوصی در پیک سال ۹۷ را بررسی کرده و در ادامه نقش نیروگاه‌های بخش‌خصوصی در پیک ۹۸ را مورد واکاوی قرار داده که در ادامه می‌خوانید.
ابراهیم خوش‌گفتار، عضو هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق در مورد تاثیر نیروگاه‌های بخش‌خصوصی در پیک ۹۷ می‌گوید: بخش‌خصوصی به‌دنبال تولید درآمد و سودآوری است. در این میان به‌دلیل اینکه بهترین زمان تولید برق تابستان است، تمام نیروگاه‌ها به‌رغم اینکه تابستان ۹۷ حدود ۲۱ هزار میلیارد تومان از وزارت نیرو طلبکار بودند؛ اما با گرفتن وام و تامین سرمایه از بخش‌های دیگر، تلاش کردند نیروگاه‌ها در مدار باشند. بنابراین بخش‌خصوصی بیشترین تلاش را کرد تا در تابستان امسال کمترین خاموشی را در شبکه داشته باشد. این درحالی است که وزارت نیرو بابت این موضوع هیچ قدردانی‌ای نکرد.
فریبرز موتمنی، معاون مهندسی و نظارت بخش پروژه‌های سرمایه‌گذاری گروه مپنا و مدیرعامل نیروگاه گازی BOT فارس نیز معتقد است عمده مساله‌ای که امسال فعالان با آن مواجه بودند، تعهد آمادگی ۸۵ درصدی نیروگاه‌ها بوده؛ زیرا در غیر این‌صورت با جریمه روبه‌رو می‌شدند. وی در ادامه گفت: این موضوع به این معناست که باید تعمیرات را به موقع و براساس دستورالعمل‌های سازنده‌ای که وجود دارد انجام داد؛ اما با توجه به عرقی که نسبت به روشن ماندن برق منازل وجود دارد و همچنین دید مدیران ارشد وزارت نیرو نسبت به این موضوع، ما در شرایط بدتری قرار گرفته‌ایم. براساس ارزیابی‌ها اگر بهره‌برداری از نیروگاه‌ها درست انجام شود، به‌طور متوسط هر چهار سال یکبار باید یک بازدید و تعمیرات اساسی از نیروگاه‌ها انجام شود. این تعمیرات اساسی حدود ۵ میلیون یورو آب می‌خورد. این میزان قبلا با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام می‌شد. اما اکنون براساس ارز نیمایی است. یک محاسبه سر انگشتی نشان می‌دهد براساس ارز نیمایی ۵ میلیون یورو حدود ۷۰ میلیارد تومان می‌شود. این ۷۰ میلیارد تومان را اگر تقسیم بر چهار کنید، برای هر واحد حدود ۱۴ میلیارد تومان برآورد می‌شود. اگر این ۱۴ میلیارد تومان را با درآمد نیروگاه‌ها مقایسه کنید که سر جمع ۲۵ میلیارد تومان می‌شود، با کسر ۱۴ میلیارد تومان هزینه تعمیرات عدد به دست آمده ۱۱ میلیارد تومان می‌شود. هزینه پرسنل نیروگاه‌ها، وام‌ها و هزینه‌های مصرفی نیروگاه‌ها و بیمه با همین مقدار پول پرداخت می‌شود. این درحالی است که نرخ تعرفه برق واقعی نیست. برای اقتصادی کردن فرآیند نیروگاه‌ها باید نرخ تعرفه‌ها تغییر کند و در نهایت این نرخ بازار باشد که قیمت برق را تعیین کند؛ اما با شرایط موجود این هزینه‌ها جوابگوی سرمایه‌گذاری‌های انجام شده و نیازها نیست. این دو فعال اقتصادی در ادامه به نقش نیروگاه‌های خصوصی در پیک‌زایی ۹۸ پرداختند. خوش‌گفتار در این رابطه گفت: نخستین مشکل این است که مدیریت وزارت نیرو کارآمدی چندانی ندارد. به اعتقاد من، اصلا پیکی وجود ندارد؛ زیرا مصرف برق مدیریت نمی‌شود که منجر به ظهور پیک تابستانه شده است. در بودجه سال ۱۳۷۷ وزارت نیرو مکلف شد کنتور مصرف‌کنندگان بالای ۶۰۰ کیلووات برق را چند تعرفه کند. تا امروز هیچ اتفاقی روی این موضوع نیفتاده است. عدم تحقق برنامه‌ها همواره منجر به آن می‌شود که گرفتار بحران شویم. ما در شبکه کشور تنها حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ ساعت مشکل پیک داریم و شبکه برق ۲/ ۵۸ درصد مصرف دارد و ۸/ ۴۷درصد آن آماده است. متاسفانه در کشور چون بخشی‌نگری است و بخش‌ها همه یک مرزبندی و دعوای بخشی دارند، گرفتاری‌ها چند برابر شده است. درصورتی که اگر وزارت نیرو و نفت با یکدیگر تعامل می‌کردند بسیاری از مشکلات پیک‌زایی برطرف می‌شد. دلیل این موضوع بی‌برنامگی است. از دیدگاه من بدمصرف یک شعار است و تنها فرار از یک موضوع است. ۱۴ میلیون کنتور دیجیتال نصب شده است؛ اما هیچ‌کدام پیک‌زایی ندارند. به اعتقاد من وزارت نیرو یک وزارتخانه اجرایی است و یک مجموعه مدیریتی نیست. درحال‌حاضر ۶۰درصد از تامین برق به عهده بخش‌خصوصی است؛ اما به‌جای اینکه وزارت نیرو کوچک‌تر شود بزرگ‌تر هم شده است.
این مشکل از آنجا نشأت می‌گیرد که مدیریت وزارت نیرو کارآمد نیست. مشکل بعدی نبود یک برنامه و استراتژی جامع در حوزه انرژی است. با این حال بر این باورم که بخش عمده‌ای از پیک باید با افزایش قیمت محاسبه شود. اما وزارت نیرو فقط به‌دنبال نیروگاه‌سازی است. به هیچ عنوان نباید پیک را با تولید اضافه تامین کرد. پیک را باید با قیمت حل کرد؛ زیرا اگر قیمت مشخص نباشد ارزش کالا نیز دیده نمی‌شود. نتیجه این امر این شده که از ظرفیت‌های نیروگاه‌ها ۵۳ درصد استفاده و ۴۷ درصد آماده هستند و هزینه را وزارت نیرو پرداخت می‌کند. از سوی دیگر نیروگاه‌ها هم در مکان‌هایی ساخته شده که نیازی به نیروگاه نیست. موتمنی هم گفت: با توجه به آمارها، توانیر در نظر دارد بیش از ۵ هزار مگاوات از پیک سال بعد را با احداث نیروگاه‌های جدید تامین کند. البته این رقم، یک رقم خوش‌بینانه است و شاید قابل حصول نباشد. در این فاصله زمانی حداکثر نیروگاهی که ساخته شود ۳ هزار و ۵۰۰ مگاوات است.
بنابراین در پیک ۹۸ با این شرایطی که وجود دارد تمام پیش‌بینی‌ها روی مرز است. دمای هوا بسیار مهم است و ما از الان نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که تابستان آینده چه دمایی را تجربه خواهیم کرد. هریک درجه دما که افزایش یابد، یعنی افزایش مصرف برق. این افزایش مصرف به این معناست که ۳ تا ۵ هزار مگاوات جوابگو نیست. به همین دلیل باید خیلی امیدوار باشیم که همه چیز خوب پیش برود؛ اما در کل بحث ساخت نیروگاه‌های جدید به هیچ عنوان قابل اعتماد نیست. به همین دلیل باید ببینیم که در تابستان سال آینده وزارت نیرو چه برنامه‌ای دارد. اما به‌طور قطع بخش‌خصوصی با یک معضل بسیار مهم به نام تعرفه مواجه است. با تعرفه‌های فعلی هیچ چیزی برای سرمایه‌گذار باقی نمی‌ماند. وزارت نیرو باید بحث افزایش تعرفه‌های برق را عملیاتی کند. در این بین بحث مدیریت صنایع به هیچ عنوان نمی‌تواند کارساز باشد؛ زیرا صرفه‌جویی ۸۰۰ مگاواتی دردی را دوا نمی‌کند.
ارسال نظر