بال‌ها و زنجیرها

بال‌های صعود

دستاوردها و پیشرفت‌هایی که امسال مپنا و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش به‌دست آورده‌اند کم نبود. این دستاوردها، جوایز و تقدیرهایی که مپنا و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش به‌دست آوردند را شامل می‌شود و به حضور مپنا و توگا در میان 100 شرکت برتر و حضور تعدادی دیگر از شرکت‌های گروه در لیست 500 شرکت برتر کشور می‌رسد.در این سال توربین MGT-70(3) شرکت مهندسی و ساخت توربین مپنا (توگا) و توربین بادی شرکت مهندسی و ساخت ژنراتور مپنا (پارس) در دومین جشنواره ملی نوآوری محصول برتر ایرانی تقدیر شدند. در این ارزیابی، هر دو توربین ساخت مپنا، به‌عنوان محصولاتی همراه با نوآوری و خلاقیت در طراحی و ساخت انتخاب شده و از بین ۱۷۰ مورد در سال ۱۳۹۶ در زمره ۱۶ محصول برتر ایرانی قرار گرفتند.

به غیر از این، در همین سال، شرکت توگا در رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران ۳ موفقیت دیگر هم کسب کرد. موفقیت‌هایی به این شرح: در ارزیابی مرکز رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران که سازمان مدیریت صنعتی انجام می‌دهد، شرکت مهندسی و ساخت توربین مپنا (توگا) در ارزیابی میزان فروش با ۷ پله صعود نسبت به فروش سال گذشته در ردیف نود و سوم شرکت‌های برتر ایران قرار گرفت. علاوه‌بر این، توگا در گروه ماشین‌آلات، تجهیزات و صنایع فلزی نیز با پیشی گرفتن از ۹ هلدینگ دیگر رقیب خود در این گروه و با یک پله صعود نسبت به سال گذشته، در رتبه نخست گروه تخصصی قرار گرفت.

این موفقیت از آن رو حائز اهمیت است که تعداد شرکت‌های تولیدی که موفق شده‌اند در لیست یکصد شرکت برتر در ارزیابی سال ۱۳۹۵ قرار گیرند، انگشت‌شمارند و شرکت مهندسی و ساخت توربین مپنا، پس از شرکت مپنا، چنین موفقیتی را به‌نام خود ثبت می‌کند. همچنین شرکت توگا، در ارزیابی رتبه‌بندی فروش نسبت به مدت مشابه سال ماقبل، ۷ پله صعود را ثبت کرد و رتبه برتر و نخست فروش در گروه تخصصی ماشین‌آلات، تجهیزات و صنایع فلزی را نیز کسب کرده است. دیگر موفقیت پراهمیت مپنا در سال ۹۶ کسب رتبه نخست طرح‌های توسعه‌ای جشنواره بین‌المللی خوارزمی بود. این مهم برای دومین سال پیاپی و به‌عنوان بخشی از نتایج نمادین تلاش‌های طولانی‌مدت مپنا در تحقیق و توسعه، حاصل شد. مپنا در این جشنواره با طرح MAP۲B توانست جایزه رتبه نخست طرح‌های توسعه‌ای جشنواره خوارزمی را از دست حسن روحانی رئیس‌جمهور دریافت کند. در این دوره جشنواره خوارزمی که مپنا رتبه نخست آن را به‌دست آورد، ۱۳۳ طرح از پژوهشگران ۴۹ کشور جهان و ۳۷۷ طرح از مهندسان و محققان داخلی به دبیرخانه جشنواره فرستاده شده بود که در ۱۸ گروه تخصصی بررسی و درنهایت ۱۰ طرح داخلی و ۵ طرح خارجی به عنوان برگزیده معرفی شدند. پنج طرح برگزیده خارجی از کشورهای استرالیا، چین، آلمان، فرانسه و سوئیس بود. توربین گازی MGT-۷۰(۳) جدیدترین محصول گروه مپنا در صنعت نیروگاهی است که از مسیر اجرای یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های تحقیق و توسعه‌ای کشور با عنوان پروژه MAP۲B به بازار عرضه می‌شود. ظرفیت توربین جدید در شرایط استاندارد ایزو ۱۸۵ مگاوات است که نسبت به ظرفیت ۱۵۷ مگاواتی نسخه اولیه این خانواده توربین کلاس E، ۲۸ مگاوات افزایش یافته است. همچنین در نتیجه طراحی جدید، راندمان این ماشین در سیکل ساده با افزایش ۲ درصدی، به ۴/ ۳۶ درصد رسید.

زنجیر موانع

آن روی دیگر سکه سال 96 ماجرای مشکلات و موانع دست‌و‌پاگیری بود که خیز بلند مپنا به سمت قله‌های بلند را با سختی‌هایی همراه کرده است. در این روی سکه کلیدواژه اصلی، تحقق نیافتن مطالبات مالی مپنا و عدم‌تامین نقدینگی‌های لازم بود. در حقیقت می‌توان گفت تاخیر در پرداخت مطالبات که مدت‌هاست به یکی از بزرگ‌ترین معضلات اقتصاد ایران بدل شده دامن مپنا را هم گرفته است.براساس آمارهای موجود، مطالبات معوق شرکت از دولت بابت پروژه‌های اجراشده نیروگاهی و فروش برق به ۶۵۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. به این بدهی بزرگ و پرداخت‌نشده دولت به مپنا باید بازپرداخت همان مطالبات عقب‌افتاده به صورت قطره‌چگانی را نیز اضافه کرد.بی‌تردید، رساندن و تامین به موقع مطالبات مالی درست مثل سوخت و انرژی لازم برای تداوم حرکت منظم و چرخیدن چرخ شرکتی بزرگ مانند مپنا است. البته در این میان و مقدم بر این امر، تلاش در سطح ملی برای اصلاح اقتصاد برق و رفع موانع موجود در مسیر تامین مالی پروژه‌های این حوزه برای باز شدن گروه‌های موجود، از اهمیت بسیار بالاتری برخوردار است.

موانعی از این دست نه‌فقط به لحاظ فنی و تکنولوژیکی می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی برای چنین مجموعه‌های تخصص‌محور و دانش‌بنیانی بشود، بلکه اثرات منفی خود را به لحاظ نیروی انسانی نیز روی آنها بر جا خواهد گذاشت. به این شکل که با بروز هرگونه تنش ناخواسته مالی و تاخیر در پرداخت حقوق و مطالبات و مزایا، چشم‌انداز امنیت شغلی، ثبات و نگاه امیدوارانه رو به آینده را برای متخصصانی که در این مجموعه کار می‌کنند دستخوش آسیب می‌کند. چنین اتفاقاتی ممکن است مسیر شغلی و آینده متخصصان کمیاب و نایابی که به مدد هنر و تخصصشان موفقیت‌های پیش‌گفته به‌دست آمده را به شکل نامطلوبی تهدید کند. به همه موارد پیش‌گفته باید این را هم اضافه کرد که زنجیره‌‌ای بزرگ از شرکت‌های ایرانی به‌صورتی مستقیم یا غیرمستقیم به کسب‌و‌کار مپنا متصل و وابسته هستند. هرگونه تغییر و تلاطمی که مپنا را به‌عنوان شرکت مادر دستخوش آسیب یا وقفه کند، چون دومینویی به همه دیگر شرکت‌ها تسری خواهد یافت.با این همه، سال ۹۶ تمام شد و با چشم‌اندازی از امیدواری و بهبودی قدم به سال ۹۷ می‌گذاریم، با این انتظار که در سال پیش‌رو زنجیرهای موانع از بال‌های چابک صعود مپنا و همه دیگر بخش‌های اقتصاد و صنایع ایران باز شود.