سال کوچ معماران بزرگ سینما

البته غیر از کارگردانان سینما چهره‌های مطرح دیگری در عرصه بازیگری و فیلمنامه‌نویسی همچون دوروتی مالون بازیگر برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن در فیلم «نوشته بر باد» ساخته داگلاس سیرک، جان گوین بازیگر جذاب آمریکایی فیلم‌های «اسپارتاکوس» و «روانی»، استفان اودران ستاره زن سینمای فرانسه در دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ میلادی، برت رینولدز ستاره مشهور فیلم‌های «نجات‌یافتگان»، «اسموکی و بندیت» و «شب‌های بوگی»، استن لی اسطوره دنیای کامیک و خالق شخصیت‌های مجموعه مارول، ویلیام گلدمن فیلمنامه‌نویس برنده دو جایزه اسکار و... هم سینماگرانی بودند که در سال ۲۰۱۸ با زندگی خداحافظی کردند اما در این گزارش به کارنامه کارگردانانی پرداخته‌ایم که حضورشان پررنگ‌تر بود و اگر به دنیا نمی‌آمدند جهان سینما خیلی چیزها را کم داشت.

میلوش فورمن

کارگردان بزرگ سینمای جهان ۱۳ آوریل ۲۰۱۸ در سن ۸۶ سالگی درگذشت. او را که متولد هجدهم فوریه ۱۹۳۲ در چک‌واسلواکی سابق بود می‌توان سرشناس‌ترین چهره سینمایی جمهوری چک نامید که دوبار موفق به کسب جایزه اسکار بهترین کارگردانی شد. اولین موفقیت چشمگیر او در سال ۱۹۷۵ رقم خورد؛ زمانی‌که با اقتباس از رمان «کن کیسی»، فیلم «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» با بازی «جک نیکلسون» را ساخت و توانست با این فیلم پنج جایزه‌ اسکار، از جمله بهترین کارگردانی را به‌دست آورد. «آمادئوس» دیگر شاهکار «فورمن» است که هشت جایزه اسکار از جمله بهترین کارگردانی را برای او به‌همراه آورد. «فورمن» در طول دوران فعالیت سینمایی خود ۱۸ فیلم بلند ساخت. از دیگر ساخته‌های او می‌توان به «مردم علیه لری فلینت»، «اشباح مونیخ»، «رگتایم»، «والمونت» و «پیتر سیاه» اشاره کرد. آخرین ساخته او با عنوان «محبوب» در سال ۲۰۱۱ اکران شد.

برناردو برتولوچی

«برناردو برتولوچی» از بزرگ‌ترین کارگردانان سینمای جهان و از کارگردانان نئورئالیست ایتالیا به‌شمار می‌رود که در بدو ورود به سینما در چند فیلم دستیار کارگردانان سرشناس ایتالیا، ازجمله «پازولینی» بود. «برتولوچی» برای فیلم‌های «آخرین تانگو در پاریس» و «آخرین امپراتور» کاندیدای جایزه‌ اسکار شد. این چهره تاثیرگذار سینما در تاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ در ۷۷ سالگی چشم از جهان فروبست. او در سال ۱۹۸۷ با فیلم «آخرین امپراتور» برنده ۹ جایزه اسکار شد و جایزه‌ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را دریافت کرد. «برتولوچی» که دو بار در سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۸۱ نامزد نخل طلای کن بود، با فیلم «آخرین امپراتور» جایزه‌ بهترین فیلم خارجی سزار فرانسه و جایزه‌ ویژه‌ هیات داوران جوایز فیلم اروپا را گرفت و در سال ۱۹۹۷ یوزپلنگ افتخاری لوکارنو و در سال ۲۰۰۷ شیر طلای افتخاری ونیز را کسب کرد. «پیش از انقلاب»، «جاده نفت»، «عشق و خشم»، «دنباله‌رو»، «۱۹۰۰»، «ماه»، «آسمان سرپناه»، «بودای کوچک»، «زیبایی ربوده‌شده»، «محصور»، یک اپیزود از فیلم «دقایق مرده: ویولن‌سل» و «رویابین‌ها» از دیگر آثار «برناردو برتولوچی» محسوب می‌شوند.

ویتوریو تاویانی

کارگردان ایتالیایی که به همراه برادرش پائولو خالق فیلم‌های مهمی چون «پدرسالار»، «سن میکله یک خروس داشت»، «آلونسانفان» و «شب سن لورنزو» بود. ویتوریو و پائولو از موثرترین چهره‌های سینمای ایتالیا در نیم قرن اخیر به شمار می‌آمدند. آنها در فیلم‌های خود نئورئالیسم را با شیوه مدرن قصه‌گویی در سینمای ایتالیا ترکیب‌کردند. نخل طلای کن سال ۱۹۷۷ و خرس طلای برلین سال ۲۰۱۲ از مهم‌ترین جوایزی بود که در کارنامه کاری ویتوریو تاویانی به چشم می‌خورد. برادران تاویانی از کودکی با هم به سینما می‌رفتند و پس از بازگشت به خانه، داستان فیلم را با جزئیات برای مادرشان در آشپزخانه تعریف می‌کردند. اثرگذارترین فیلم‌ بر آن دو «آلمان، سال صفر» ساخته روبرتو روسلینی بود که آنها را با جنبش نئورئالیسم آشنا کرد. نزدیکی این دو برادر به یکدیگر به حدی بود که مارچلو ماسترویانی بازیگر مشهور ایتالیایی هر کدام را با نام هر دو صدا می‌زد و آنها را «پائولوویتوریو» می‌خواند. تاویانی ۱۵ آوریل در سن ۸۸ سالگی از دنیا رفت.

ارمانو اولمی

کارگردان بزرگ ایتالیاییِ خالق فیلم‌های «شغل» و «درخت کفش‌های چوبی». بسیاری مهم‌ترین فیلم زندگی اولمی را «درخت کفش‌های چوبی» می‌دانند، فیلمی که اولمی به‌خاطرش جایزه نخل طلای کن را برد و آل‌پاچینو بازیگر صاحب نام آمریکایی از آن به‌عنوان محبوب‌ترین فیلم تمام عمرش یاد کرد. «درخت کفش‌های چوبی» زندگی در روستا و کنار آمدن روزمره با فقر را روایت می‌کند. او در سال ۱۹۳۱ در برگامو واقع در لومباردی به دنیا آمد و پس از آموزش رشته بازیگری به حرفه تهیه‌کنندگی نمایش‌ها مشغول شد و سپس به سینما روی آورد. اولمی از ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۱ بیش از ۳۰ فیلم مستند ساخت. بعد از این دوره شرکتی برای تهیه فیلم تاسیس کرد و از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۵ در این شرکت، در شهر میلان کار می‌کرد. او فیلم نامزدها را در همین شرکت تهیه و کارگردانی کرد. اولمی بیشتر به تهیه و کارگردانی فیلم‌های مستند تلویزیونی دست زده‌است. اولمی در کشور ما برای ساخت فیلم سه اپیزودی «بلیت» به همراه عباس کیارستمی و کن لوچ نیز شناخته می‌شد. او ۵ مه ‌در سن ۸۶ سالگی درگذشت.

نیکلاس روگ

 فیلمساز صاحب نام انگلیسی که با دستیار فیلمبرداری فردی یانگ فیلمبردار سرشناس انگلیسی در فیلم «آیوانهو» کار خود را در سینما آغاز کرد. او بعدها فیلمبرداری فیلم‌های «فارنهایت ۴۵۱» و «دور از اجتماع خشمگین» را انجام داد. روگ اولین فیلم خود در مقام کارگردان را در سال ۱۹۷۰ با نام «نمایش» با همکاری دونالد کمل و با بازی میک جگر ستاره موسیقی راک ساخت. روگ پس از آن در سال ۱۹۷۳ شاخص‌ترین اثر خود با نام «حالا نگاه نکن» را براساس داستان مشهور دافنه دوموریه با بازی جولی کریستی و دونالد ساترلند کارگردانی کرد. بنیاد فیلم بریتانیا در سال ۱۹۹۹ «حالا نگاه نکن» را به‌عنوان هشتمین فیلم تاریخ سینمای بریتانیا برگزید. نیکلاس روگ ۲۳ نوامبر ۲۰۱۸ در ۹۰ سالگی درگذشت.