اما این برنامه با شدت گرفتن تحریم‌ها شکل جدی‌تری به خود گرفته و حال متولیان این بخش سعی دارند تا این هدف را محقق کنند. افزایش ساخت ایرانی در سال جاری به‌صورت جدی در دستور کار متولیان این بخش قرار گرفت و مسوولان درصددند با تحقق این هدف، میزان وابستگی به محصولات خارجی را کاهش دهند و بتوانند ۱۰ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی داشته باشند. در این خصوص وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی این بخش تشکیل میزهای تخصصی را دستور کار قرار داد تا با طرح مشکلات واحدهای تولیدی و یافتن راهکاری برای عبور از این مشکلات زمینه رشد تولید بنگاه‌های تولیدی فراهم شود.

نهایی کردن قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی» یکی دیگر از گام‌هایی است که در راستای تعمیق ساخت داخل در ۹۸ در دستور کار متولیان این بخش قرار گرفت و پس از ۷ سال بالاخره این قانون توانست در مجلس اصلاح و برای اجرا به دستگاه‌های ذی ربط ابلاغ شود. در قانون حداکثر استفاده از توان تولید داخلی، مباحث مربوط به تولیدکننده کالا، تامین‌کننده خدمات و همچنین طراحان و پیمانکاران دیده شده است. یعنی علاوه بر سازندگان کالا و ارائه‌کنندگان خدمات، حتی آنهایی که کارخانه‌سازی می‌کنند هم مشمول این قانون می‌شوند. به عبارت دیگر از مرحله طراحی مفهومی، طراحی اجزا، مهندسی، ساخت تجهیزات، نصب و اجرا، تا ساخت محصول و ارائه خدمت تحت حمایت این قانون است. بنابراین قانون استفاده حداکثری از توان تولیدی، قانون جامعی است که همه افرادی را که در کشور تولید و خدمت می‌کنند را تحت پوشش قرار می‌دهد. از طرف دیگر، در ماده ۲ قانون افرادی که باید این قانون را رعایت کنند هم درج شده است که اکثریت کاربران به‌عنوان افرادی که متقاضی خرید خارج هستند را پوشش داده است یعنی کسانی که می‌خواهند خرید خارج داشته باشند را مخاطب قانون قرار داده است و از سوی دیگر سعی کرده است تمام کسانی را که در کشور فعالیت می‌کنند تحت پوشش قرار دهد.

از میزهای داخلی چه خبر؟

راه‌اندازی میزهای داخلی به‌عنوان یکی از سرفصل‌های اصلی در دستور کار قرار گرفت و براساس گزارش منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکنون هفت میز تخصصی در این خصوص برگزار شده است، ‌اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که در هفت میز ساخت داخل چه گذشته است و آیا این میزهای تخصصی زمینه افزایش داخلی‌سازی را فراهم می‌کند؟ به گزارش «شاتا»، تعمیق ساخت داخل یکی از ۷ محور برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تحقق سال رونق تولید محسوب می‌شود؛ هدفی که این وزارتخانه برای تحقق آن راه‌اندازی میزهای تعمیق ساخت داخل در رشته‌های مختلف را در دستور کار قرار داد و سعی را بر آن گذاشت تا با ایجاد این میزها، علاوه بر بررسی چالش‌‌های موجود در رشته‌های مختلف، مسیر رسیدن به افزایش داخلی‌سازی را محقق سازد.

برگزاری این میزها درصنایع راهبردی خودرو، موتورسیکلت، پتروشیمی، صنایع معدنی، برق، الکترونیک و مخابرات از تیرماه کلید خورد و براساس گزارش منتشر شده از سوی این وزارتخانه تاکنون بیش از ۴۵۴ میلیون یورو کاهش ارزبری به ثبت رسیده است.

میز تخصصی صنعت خودرو و موتورسیکلت

نخستین میز تعمیق ساخت داخل در صنعت خودرو و موتور‌سیکلت برگزار شد و همزمان با برگزاری این میز نیز نخستین نمایشگاه فرصت‌های ساخت داخل و رونق تولید برگزار شد. در این میز برای داخلی‌سازی ۳۵ قطعه قرارداد امضا شد که ۱۲ قطعه آن تاکنون به تولید انبوه رسیده است. ارزش ریالی قراردادهای میز اول ساخت داخل ۷۴۰ میلیارد تومان و میزان کاهش ارزبری بالغ بر ۸۵ میلیون یورو بوده است.

در میز دوم صنعت خودرو که در مهر برگزار شد، موضوعات دیگری از جمله خبر قول مساعد بانک مرکزی برای تامین نقدینگی ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی صنایع توسط وزیر صمت، کاهش ۱۰ میلیارد دلاری واردات کشور تا سال ۱۴۰۰، عقد قرارداد همکاری با ۳۶ شرکت قطعه‌ساز برای تولید ۴۲ قطعه با هدف صرفه‌جویی ارزی ۹۰ میلیون یورویی، اعلام کاهش تعداد خودروهای کف پارکینگ سایپا و کاهش ۴۴ میلیون یورو ارزبری برای ایران‌خودرو با ساخت قطعات میز دوم مطرح شد. در میز دوم تعمیق ساخت داخل صنعت خودرو، قرارداد همکاری با ۳۶ شرکت قطعه‌ساز با هدف داخلی‌سازی ۴۲ قطعه منعقد شد. ارزش این قراردادها بین خودروسازان و قطعه‌سازان هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است. در مجموع ۷۷ قطعه خودرویی در داخل تولید شده و ۱۷۵ میلیون یورو کاهش ارزبری برای کشور به دنبال داشته است.

به گفته سیدرضا مفیدی مدیرکل دفتر حمل و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت سرمایه‌گذاری کم و متوسط برای داخلی‌سازی قطعات راهبردی خودرو از ویژگی‌های میز دوم تعمیق ساخت داخل صنعت خودرو است. اما میز سوم صنعت خودرو در استان آذربایجان شرقی و در شهر تبریز برگزار شد، ودر حوزه خودرو ۲۱ سازنده برای ساخت ۲۲ قطعه اعلام آمادگی کرده‌اند که ارزش قراردادها هزار و ۳۳۶میلیارد تومان است و کاهش ارزبری ۹۹ میلیون یورویی را به دنبال دارد. همچنین در این میز، تفاهم‌نامه‌هایی برای ساخت ۷ قطعه توسط ۶ شرکت سازنده ویژه استان آذربایجان‌شرقی به ارزش ۷۲ میلیارد تومان و کاهش ارزبری ۵۶/ ۷میلیون یورو امضا شد. در این سه میز در مجموع ۹۹ قطعه توسط ۸۹ قطعه‌ساز به ارزش ۳ هزار و ۲۰۱ میلیارد تومان و کاهش ارزبری ۲۷۵ میلیون یورویی ساخته می‌شود.

میز تخصصی صنعت پتروشیمی

براساس گفته رضا رحمانی، وزیر صمت ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار در صنعت پتروشیمی و صنایع شیمیایی تا افق ۱۴۰۴ باید داخلی‌سازی شود و این در حالی است که با وجود شرایط سخت اقتصادی بیش از ۹ میلیارد دلار طرح در دست اجرا در بخش پتروشیمی است. نخستین خروجی برگزاری میز صنعت پتروشیمی انعقاد تفاهم‌نامه میان شرکت‌های آذرآب اراک و ماشین‌سازی اراک با شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت به ارزش ۶۰ میلیون یورو بود. این تفاهم‌نامه برای ساخت تجهیزات ثابت پتروشیمی کیان و دهلران به امضای طرفین رسید. توسعه داخلی‌سازی در این پروژه مشترک برای تجهیزات پتروشیمی دهلران بیش از ۶۲ درصد و برای پتروشیمی کیان ۵۵ درصد هدف‌گذاری شده است. براساس گفته سرپرست معاونت امور صنایع ۱۸ طرح با بیش از ۹ میلیارد یورو در صنعت پالایشگاهی و پتروشیمی هم‌اکنون در حال اجراست که به‌صورت متوسط ۶۰ درصد ماشین‌آلات و تجهیزات آنها توسط سازندگان ایرانی تامین می‌شود.

میز تخصصی صنایع معدنی و مس

این‌ میز با هدف داخلی‌سازی ۱۸ قطعه مورد نیاز شرکت مس آذربایجان توسط ۸ شرکت فناور برگزار شد. واردات و تامین این قطعات از خارج حدود ۸ میلیارد تومان هزینه برای شرکت مس در برداشته است که با تامین و تهیه این قطعات در داخل کشور با یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان قابل ساخت است. با امضای این تفاهم‌نامه کاهش ۹۹ درصدی ارزبری برای شرکت مس آذربایجان فراهم می‌شود و ۶۸ درصد در هزینه‌های شرکت مس آذربایجان صرفه‌جویی می‌شود.

میز صنعت برق، الکترونیک و مخابرات

نخستین میز صنعت برق، الکترونیک و مخابرات به داخلی‌سازی تجهیزات صنعت مخابرات و اپراتورهایی مانند ایرانسل و همراه‌اول معطوف بود. این میز با حضور۲۶ شرکت‌کننده در ۵ آذرماه و با کاهش ارز‌بری ۷۶ میلیون یورو برگزار شد. ارزش قرارداد‌های این میز ۱۵۰ میلیارد تومان بود و همچنین ارزش تفاهم‌نامه‌های آن ۲۰۰ میلیارد تومان و با کاهش ارزبری ۵/ ۱۴ میلیون یورو است. اما در دومین میز صنعت برق، الکترونیک و مخابرات ۲۸ تجهیز الکترونیکی بومی‌سازی و داخلی می‌شوند. در این میز ۴۲ میلیون یورو کاهش ارزبری در نتیجه انعقاد ۴۷ قرارداد در زمینه داخلی‌سازی تجهیزات صنعت برق، الکترونیک و مخابرات اتفاق می‌افتد. ارزش این قراردادها ۵۲۳ میلیارد تومان است.

به گفته کیوان گردان، مدیرکل دفتر صنایع برق و الکترونیک وزارت صمت براساس همکاری اپراتورهای تلفن‌همراه و ثابت کشور از ابتدای مرداد ماه امسال، تعامل لازم برای حرکت در مسیر خود اتکایی در این صنایع در دستورکار قرار گرفت که بازاری سه میلیارد دلاری در داخل کشور دارد و برگزاری این میز تخصصی کاهش ارز‌بری ۷۶ میلیون یورویی را به دنبال خواهد داشت. بخشی از کالاهایی که در این میز قرار گرفته در گذشته وارد کشور می‌شد و اکنون واردات آنها قطع شده که از جمله آنها می‌توان به مودم و باتری‌های صنعتی اشاره کرد. به گفته مدیرکل دفتر صنایع برق و الکترونیک وزارت صمت بخشی از قراردادهای امروز نیز برای افزایش خرید داخلی است که از جمله‌آنها کابل‌های نوری و مسی قابل اشاره است که پیش‌تر نیاز کشور به آنها از خارج تامین می‌شد.سال ۹۶ بیش از ۶۶ میلیون دلار مودم به کشور وارد شد که اکنون نیاز به آن به کمتر از ۱۲ میلیون دلار رسیده است.

برنامه آینده

میز تخصصی تعمیق ساخت داخل در صنعت تجهیزات و ماشین‌سازی در قالب مراسم امضای قرارداد داخلی‌سازی تجهیزات بین شرکت سیراف انرژی و سازندگان داخلی هفته اول دی ماه منعقد می‌شود. میز تخصصی تعمیق ساخت داخل در صنعت لوازم خانگی نیز با محوریت افزایش ظرفیت تولید و انعقاد قرارداد داخلی‌سازی و رونمایی از محصولاتی که برای نخستین‌بار در کشور تولید می‌شوند در اواسط دی ماه برگزار می‌شود. همچنین میز تخصصی تعمیق ساخت داخل در حوزه تاسیسات نیز در هفته اول بهمن ماه برگزار خواهد شد. چهارمین میز تخصصی در حوزه صنعت خودرو نیز قرار است در اواسط بهمن ماه با هماهنگی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران برگزار شود. مقدمات برگزاری میز تخصصی تعمیق ساخت داخل در صنعت ریلی در اواخر بهمن ماه انجام می‌شود.