«ایران‌فود» در گفت‌و‌گو با دبیر فدراسیون صنایع غذایی چالش‌های حوزه تولید در بحث سیاست‌های دولتی را بررسی کرد
سیاستگذاری تولید در جاده خاکی
سیاست‌های نادرست دولتی در حوزه تولید
دبیر فدراسیون صنایع غذایی در این باره معتقد است ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث شده بود تا تورم بسیار بالایی در کشور ایجاد شود و متاسفانه دولت برنامه‌ای برای پس از حذف ارز دولتی در نظر نگرفت و در نتیجه شرکت‌های تولیدی با مشکلات زیادی روبه‌رو شده، بسیاری از آنها تعطیل شدند و جلسات متعددی که با مقامات دولتی برگزار شد تاکنون نتیجه‌ای به همراه نداشته و کماکان واحدهای تولیدی با بحران روبه‌رو هستند. متاسفانه تصویب ارز ۲۸۵۰۰ تومانی مشکلات جدیدی را ایجاد کرده و با اینکه دولت قول داد با ارز جدید طی یک سال قیمت‌ها تغییری نیابد، اما طی چند هفته اخیر و پس از تصویب ارز ۲۸۵۰۰ تومانی رشد شدید قیمتی را شاهد هستیم. این فعال حوزه صنایع غذایی با بیان اینکه جنگ روسیه و اوکراین روی بازار محصولات کشاورزی اثر موقتی ایجاد کرد گفت: اینکه گفته می‌شود بخش زیادی از تورم صنعت غذا به دلیل جنگ اوکراین و روسیه ایجاد شده صحیح نیست، بلکه این موضوع بهانه‌ای شده تا دولت سایر مشکلات را به گردن این جنگ بیندازد، در حالی که رشد هزینه‌های مختلف به عنوان مثال در حوزه برق و انرژی و سایر هزینه‌ها عوامل مهم‌تری هستند که ارتباطی با جنگ این دو کشور ندارند.
جریانات ضدتولید کدامند؟
محسن نقاشی با بیان اینکه متاسفانه جریانات ضدتولید در کشور خطرناک‌تر از هر جنگی عمل می‌کنند ادامه داد: این جریانات کسانی هستند که سود آنها در واردات است نه تولید و طی چند ماه اخیر بیش از همیشه تقویت شده‌اند، به‌طوری که برای هر رویه تولیدی باید ماه‌ها موانع متعدد را پشت سر بگذاریم و این موضوعی نیست که از دید یک تولیدکننده دور بماند. اتفاقاتی در کشور در شرف وقوع است که واحدهای تولیدی تحت فشارهای زیادی قرار بگیرند و این در حالی است که در کشور ستاد تسهیل تولید از گذشته ایجاد شده بود تا موانع موجود برطرف شوند، اما در ۱۰ ماه اخیر این موانع تشدید شده است.
نقاشی با بیان این نکته که ترکیه به ۱۵۰ کشور دنیا صادرات انجام می‌دهد، اما شرکای ایران در صنعت غذا پنج، شش کشور بیشتر نیست به واکاوی دلایل این امر پرداخت و گفت: وقتی قراردادهای صادراتی با کشورهای خارجی بر مبنای قیمت‌های ۲۰ روز پیش بسته شده، اما در همین مدت کوتاه قیمت کالا با افزایش شدیدی روبه‌رو شده، واحدهای تولیدی یا ناچار به فسخ قرارداد صادرات هستند، زیرا صادرات در چنین شرایطی زیان به همراه دارد یا باید با زیان صادر کنند و البته اغلب صادرکنندگان حاضر نیستند قراردادهای خود را لغو کنند. این در شرایطی است که ایران به دلیل ظرفیت بالایی که در حوزه تولید دارد بالاترین توان رقابتی را با کشورهای منطقه داراست و اگر شرایط اقتصادی کشور از ثبات مناسبی برخوردار باشد ترکیه قادر به رقابت با کشور ما نخواهد بود.
دبیر فدراسیون صنایع غذایی با تاکید بر اینکه این صنعت با ۶/ ۱۹درصد سهم اشتغال بالاترین رقم اشتغال را در بین صنایع ایرانی در اختیار دارد اضافه کرد: صنعت غذا بدون هر گونه حمایت توانسته جایگاه مناسبی در اختیار بگیرد و در این مسیر هیچ گاه به دنبال رانت نبوده و حتی واحدهای تولیدی فعال در این صنعت بسیار علاقه‌مند هستند مواد اولیه را با قیمت مناسب خریداری کنند و به خوبی و با قیمت مناسب کالای تولیدی را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند و در این مسیر هیچ علاقه‌ای به دریافت رانت و یارانه ندارند، بلکه معتقدند قیمت‌ها باید منطقی باشند تا تولیدکننده بتواند با قیمت عادلانه و منطقی کالا تولید کند، اما زمانی که با رشد روزانه قیمت دلار و مواد اولیه روبه‌رو هستیم در چنین شرایطی دولت به سمت قیمت‌های دستوری حرکت می‌کند و حتی بعد از حذف ارز دولتی دست از قیمت‌گذاری دستوری برنمی‌دارد.
دست از قیمت‌گذاری بردارید
وی افزود: غیر از روغن مایع، شکر و آرد هیچ ماده‌ای در صنعت غذا با قیمت دولتی خریداری نمی‌شد و همین سه قلم نیز به صورت سهمیه‌ای به واحدهای تولیدی تحویل و واحدهای مذکور با همان قیمت کالا تولید می‌کردند، اما در مقابل هستند افرادی که ارز دولتی دریافت کرده‌اند و کالا را با قیمت آزاد عرضه کرده‌اند و هیچ برخوردی با آنها صورت نگرفته است. همین موضوع باعث شده امروز به عنوان مثال در حوزه تن ماهی که زمانی یک وعده غذایی ارزان‌قیمت محسوب می‌شد، با افزایش شدید هزینه‌های تولیدی در این صنعت، این کالا به یک محصول لاکچری تبدیل شود و همه این موارد به دلیل سیاستگذاری غلط در حوزه صنعت غذاست و باید گفت سیاست‌هایی که امروز دولت در حوزه ارزی در پیش گرفته، هیچ اثر مثبتی روی این صنعت و اقتصاد کشور ندارد. به عنوان مثال واردکننده‌ها حاضر نیستند کالای خود را با ارز 28500 تومانی در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند، در حالی که قیمت ارز در بازار آزاد در محدوده 60هزار تومان است.
نقاشی به موضوع قیمت‌گذاری دستوری نیز اشاره کرد و گفت: این شیوه در جهان منسوخ شده ولی دولت‌های ما به دنبال سیاست‌های منسوخ هستند؛ به عنوان مثال سال گذشته همین موقع دولت سیاست درج قیمت تولید را در پیش گرفت که هیچ نتیجه‌ای هم به همراه نداشت و تنها بخش زیادی از انرژی تولیدکنندگان را از آنها گرفت. امروز هم دولت گمان می‌کند دغدغه قیمت برای مردم را دارد، در حالی که دغدغه تولیدکننده برای اینکه کالایی با قیمت مناسب تولید شود و در اختیار مصرف‌کننده قرار بگیرد، اگر بیش از دولت نباشد کمتر نیست، چراکه برای یک تولیدکننده مهم است مشتریان خود را از دست ندهد و افزایش قیمت به دلیل کاهش قدرت خرید خانوار، فرصت بازار را از تولیدکننده می‌گیرد.
بازار آزاد احیا شود
وی در ادامه با اشاره به این نکته که اقتصاد از دو بخش عرضه و تقاضا تشکیل می‌شود و باید این دو عامل توسط بازار مدیریت شود نه دولت، تک‌نرخی شدن ارز و عبور از قیمت‌گذاری دستوری را دو تصمیم برای تعادل بازار دانست و در ادامه به عدم‌تعادل‌های ناشی از این سیاست‌ها اشاره کرد و گفت: تورم که امروز بازار را دربر گرفته اتفاق ناگواری است که برای اقتصاد ایران افتاده و پیش از این به دولت اخطار داده بودیم که واحدهای تولیدی در شب عید با مشکل روبه‌رو می‌شوند. نبود نقدینگی در این ایام باعث شده فروش واحدهای تولیدی کاهش یابد و خانوار حاضر به خرید کالا با این قیمت‌ها نیست. این درحالی است که واحدهای تولیدی که با فروش روتینی روبه‌رو بودند می‌توانستند با فروش خود حقوق کارگر و عیدی و... را تامین کنند و حالا میزان درآمد بنگاه‌ها کاهش شدیدی داشته و بنابراین توان تولیدکنندگان برای تامین هزینه‌ها به شدت کاهش یافته و پس از عید واحدهای تولیدی از پس هزینه‌های خود برنمی‌آیند و بقای تولیدکنندگان به خطر می‌افتد.
حتی امروز هم تولید برخی واحدهای تولیدی به 10درصد رسیده؛ حوزه غذاهای آماده و نیمه آماده یا نان و روغن و سایر حوزه‌ها با کاهش مصرف روبه‌رو شده‌اند و تولید نیز در این کالاها کاهش یافته است. به گفته دبیر فدراسیون صنایع غذایی، برخی معتقدند افزایش ارز باعث شده تا صادرات تولیدکنندگان افزایش یابد؛ وی در این باره گفت: این‌طور نیست، زیرا بسیاری از تعهدات تولیدکنندگان به دلیل ناتوانی در تامین مواد اولیه تولید به تعویق افتاده است؛ زمانی که افزایش قیمت ارز باعث افزایش هزینه تامین مواد اولیه می‌شود، طبیعتا صادرات نیز با مشکل روبه‌رو خواهد شد و بنابراین نمی‌توان با قطعیت از توفیقات صادراتی تولیدکنندگان در شرایط رشد قیمت ارز سخن گفت.
به عقیده من سیاست ارزی مطلوب در کشور سیاست آزاد ارزی است. هیچ کشوری در دنیا از ارز چند‌نرخی تبعیت نمی‌کند و پیش از این نیز بارها به دولت اعلام کردیم که تولید خواهان ارز تک‌نرخی است و باید برنامه لازم برای عبور از سیاست چند‌نرخی ارز تهیه شود و بر اساس آن حرکت کند، اما دولت بعد از حذف ارز دولتی و زمانی که تولیدکنندگان گمان می‌کردند می‌توانند برنامه دقیقی برای تامین ارز و مواد اولیه خود داشته باشند، نسبت به ارز 28500 تومانی اقدام کرد که ادامه همان مسیر است.
