فراز و نشیب‌های صنعت چای
البته این جایگاه امروز به دلیل گرانی آجیل، تنقلات و میوه قوت بیشتری گرفته است. بسیاری از اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه، امروز تنها کالایی که میز پذیرایی‌شان را پر می‌کند چای است. بنابراین می‌توان گفت چای در زمره ۲۵ کالای اساسی قرار گرفته و اولین جایگاه را نیز در میان محصولات آشامیدنی از آن خود کرده است. اما از شروع سال جدید و بعد از وقوع سیلاب‌های تکان‌دهنده در برخی از نقاط کشور، این موضوع از گوشه و کنار شنیده می‌شود که به دلیل سیل، صنعت چای با چالش برای تامین و عرضه در سال پیش‌رو روبه‌رو خواهد شد. در پاسخ به این گمانه‌زنی‌ها باید گفت، این صنعت برای تامین و عرضه چای در سال جاری با هیچ مشکل و دست‌انداز خاصی مواجه نخواهد شد. زیرا مناطق چای‌خیز که شامل استان گیلان و مازندران هستند در بارندگی‌های اخیر آسیب ندیدند.
در این میان اما، چالش اصلی صنعت چای در بخش سرمایه‌گذاری‌ها است. صدور بخشنامه‌های متعدد و خلق‌الساعه دولت در سال گذشته بسیاری از صنایع کشور را با چالش‌هایی همراه کرده است. بخشنامه‌‌هایی که در چند وقت اخیر از سوی دولت صادر شده، تمام بخش‌های اقتصادی کشور را پوشش داده است. طبیعی است که در عصر امروز که عصر سرمایه‌گذاری است، کشوری که لحظه‌ای قوانین و مقررات اقتصادی خود را تغییر می‌دهد، سرمایه‌گذاران را به خود جلب نکند. در این شرایط سرمایه‌گذار چه داخلی و چه خارجی تمایلی ندارد با سرمایه زیاد و به‌صورت مدام در لایه‌های مختلف اقتصادی سرمایه‌گذاری کند. البته سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران در زمینه جذب سرمایه و سرمایه‌گذاران تلاش‌های مضاعفی را انجام می‌دهند، اما کدام سرمایه‌گذار خارجی اطمینان می‌کند که با چنین صورت وضعیتی در ایران سرمایه‌گذاری کند؟
بخشی از چالش‌ها و مشکلات فعلی به تحریم‌ها بازمی‌گردد و بخش دیگر به معضلاتی مربوط است که در داخل کشور سیاست‌گذاران در دستور کار قرار می‌دهند. امروزه فعال اقتصادی نمی‌داند آیین‌نامه‌ها، مصوبات و ضوابط اجرایی که در دولت به تصویب می‌رسد، چه تاریخ مصرفی دارند. عدم ثبات در مصوبات یکی از بارزترین چالش‌های این روزهای صنایع برشمرده می‌شود. بنابراین به جز فعالان و تولیدکنندگانی که آلوده فعالیت و کسب‌وکار خود شده‌اند، امروز هیچ فرد و سرمایه‌گذار جدیدی به صنایع از جمله صنعت چای روی خوش نشان نخواهد داد. این در حالی است که حتی فعالان قدیمی و استخوان‌دار صنعت چای در این شرایط اقتصادی برای توسعه فعالیت و تثبیت شرایط موجود، گام‌های خود را با احتیاط برمی‌دارند.
حال باید دید با توجه به شرایط ناپایدار اقتصاد کشور، صنعت چای در سال جدید به چه سمت‌وسویی خواهد رفت؟ در حال حاضر در کشور دو نوع صنعت چای وجود دارد. نخست صنعت تولید چای خشک در مزارع شمال است که از دیدگاه من نباید انتظار وقوع تحول مهم و عظیمی را در آن داشت. زیرا تعداد کارخانه‌ها و میزان برگ و سطح کشت این نوع چای تولیدشده مشخص است. بنابراین می‌توان گفت در سال ۹۸ نمی‌توان منتظر معجزه‌ای در این بخش از صنعت چای بود. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود در سال جاری تولید داخلی چای به بیش از ۲۵ هزار تن هم نرسد. زیرا گنجایش تولید البته منظور چای کیفی است که در همین مقدار است. اما نوع دوم صنعت چای، بخش صنایع فرآوری و بسته‌بندی چای است. این بخش به دلیل ارتباط مستقیم با دلار ۴۲۰۰ تومانی، ممکن است در سال جاری دچار نوسان و تلاطم شود. در حال حاضر دولت دلار ۴۲۰۰ تومان را به این بخش اختصاص داده است. نتیجه این امر این شده که ماده اولیه صنعت چای با ارز دولتی تامین و فعالان اقتصادی این صنعت به آینده‌شان امیدوار شده‌اند. اما اگر سیاست‌گذاری‌های دولت در این رابطه تغییر کند و چای هم به ردیف کالاهایی که از ارز آزاد استفاده می‌کنند اضافه و هزینه‌بردار شود، طبیعتا صنعت چای مانند سایر صنایع دیگر دچار تلاطم و نوسان خواهد شد.
اما موضوع دیگری که باید درخصوص صنعت چای به آن پرداخته شود، بخش صادرات و واردات است. مطابق با ارزیابی‌ها مصرف چای در ایران ۱۲۰ هزار تن در سال است. ۲۰ تا ۲۵ هزار تن از این میزان در داخل کشور تولید می‌شود. در این میان ۱۰۰ هزار تن کسری به چشم می‌خورد؛ یعنی باید ۱۰۰ هزار تن چای مورد نیاز از طریق واردات تامین شود. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر ۸۰ هزار تن واردات مورد نیاز کشور از طریق قانونی تامین می‌شود. در این میان کسری ۲۰ هزارتنی وجود دارد که تکلیف این میزان از کسری در سال ۹۸ مشخص می‌شود. چون این صنعت همواره بحث قاچاق را داشته است. در مورد موضوع صادرات نیز باید گفت که تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی چای در شمال به این مقوله فکر می‌کنند. متاسفانه تمام چای داخلی تولیدشده در داخل کشور مصرف نمی‌شود. اما بعضی کشورها مانند ترکیه و بخش‌هایی از آسیای میانه و اروپا، چای ایرانی را دوست دارند. بنابراین به‌صورت اتوماتیک از ۲۰ هزار تن چای تولیدی، ۸ تا ۱۰ هزار تن آن صادرات می‌شود.
ارسال نظر