ایران در مذاکرات «مارآلاگو»
در میان سه موضوعی که در دستور کار نتانیاهو قرار دارد، مساله ایران طبیعتا حائز اهمیت زیادی است؛ اما درعینحال دو مساله دیگر، یعنی روند صلح غزه و خلع سلاح حزبالله لبنان، هم اهمیت زیادی برای نظم منطقهای خاورمیانه دارد. ترامپ سعی میکند از طریق پیشبرد روند صلح غزه، سناریوی مورد نظر خود را برای ایجاد این نظم پیش ببرد. در این سناریو نظم منطقهای مورد نظر آمریکا، بازسازی سوریه، دفع تهدید ایران، و افزایش سرمایهگذاری در زمینه هوش مصنوعی اولویت خاصی دارد و همه اینها میتواند زمینه را برای پیشبرد توافق ابراهیم یا عادیسازی روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی منطقه فراهم کند.
اما نظم مورد نظر اسرائیل تفاوتهایی با این دستورکار مورد نظر آمریکا و ترامپ دارد. اسرائیل معتقد است هنوز تهدید ایران، حزب الله و حماس دفع نشده است و آمریکا نباید در این مرحله این رژیم را تنها بگذارد و به همین دلیل است که بر بزرگنمایی تهدید ایران و سلاحهای حزبالله تمرکز کرده است. از طرف دیگر، نتانیاهو شرط بازسازی غزه را تحویل تمامی اسرای اسرائیل میداند و با حضور ترکیه در چارچوب نیروهای بینالمللی برای بازسازی غزه مخالف است. این در حالی است که ترامپ معتقد است خلع سلاح حماس الزاما به معنای گرفتن تمامی سلاحها از دست این گروه نیست، بلکه حماس میتواند بخشی از سلاحهای سبک و متعارف خود را حفظ کند. لذا نتانیاهو با توجه به اختلافی که با ترامپ در مورد نحوه اجرای طرح صلح غزه دارد، سعی میکند در موضوع ایران و حمله مجدد به حزبالله لبنان نظر رئیس کاخ سفید را جلب کند.
بعید است ترامپ در مقطع فعلی آشکارا با این اقدام موافقت کند، چراکه میتواند تاثیر منفی روی بازارهای جهانی داشته باشد و از طرف دیگر چارچوب کلی سند استراتژی امنیت ملی آمریکا را زیر سوال ببرد. اما درعینحال، با توجه به نفوذ قابلتوجهی که لابی طرفدار اسرائیل در آمریکا دارد، بعید نیست ترامپ مانند اولین دیداری که بعد از بازگشت به کاخ سفید با نتانیاهو داشت به صورت ضمنی ولی اعلامنشده با اقدام نظامی مجدد و محدود اسرائیل علیه ایران در صورت افزایش تهدیدها موافقت کند. در هر صورت، این سفر که در اواخر سال میلادی ۲۰۲۵ انجام میشود، نقش تعیینکنندهای در سرنوشت خاورمیانه از یک سو و آینده سیاسی ایران و محور مقاومت از سوی دیگر خواهد داشت. عدم همراهی ترامپ با نتانیاهو میتواند مانعی بزرگ بر سر راه سیاست اسرائیل در ایجاد نظم منطقهای و به تعبیر دقیقتر، برهم زدن نظم منطقهای موجود باشد.
اما از طرف دیگر، در صورتی که ترامپ مخالفت جدی با این موضوع نداشته باشد، این امر میتواند به معنای آماده شدن مجدد اسرائیل برای اقدام نظامی احتمالی علیه ایران باشد. رصد فضای رسانهای نشان میدهد که در چند ماه اخیر دوباره فضاسازی علیه ایران و تهدیدها علیه این کشور بیشتر شده و برخی رسانهها و اندیشکدهها ادعا کردهاند که ایران در حال بازسازی برنامه هستهای و موشکی خود است و این میتواند تهدیدی جدی برای اسرائیل باشد. در هر صورت باید دید که آیا این سفر میتواند به تحقق سیاست نتانیاهو در مورد دفع کامل تهدید ایران برای اسرائیل کمک کند یا این بار ترامپ تلاش خواهد کرد مقاومت جدی در برابر برهم زدن امنیت منطقه از سوی نتانیاهو نشان دهد.
* پژوهشگر ارشد مسائل بینالملل
سرمقاله امروز روزنامه دنیای اقتصاد را بشنوید:
