از سال گذشته بحث یارانه‌های پنهان به طور جدی‌تری در دولت مطرح و برای اولین‌بار بود که ارقام کلانی در این رابطه منتشر شد. سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد دولت سالانه بیش از ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان پرداخت می‌کند و در ادامه جزییات این رقم از این حکایت داشت که حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان آن مربوط به حوزه انرژی، نفت و مشتقات آن است و جالب‌تر آنکه از این حوزه بالغ بر ۲۵۰ هزار میلیارد تومان یارانه‌ بابت بنزین تعلق می‌گرفت.

قاچاق سوخت

به هر حال یارانه‌ای که بابت سوخت و به ویژه بنزین پرداخت می‌شد، سبب شده بود که اختلاف قیمت سودآوری بین ایران و کشورهای همسایه ایجاد و محلی شود برای افزایش قاچاق سوخت و هدررفت منابع یارانه‌ای که دولت پرداخت می‌کرد. به طور مثال سود قاچاق بنزین از ایران به ترکیه در هر لیتر به ۱۵ هزار و ۶۰۰ تومان و به جمهوری آذربایجان در هر لیتر به ۵۳۰۰ تومان می‌رسید. این ارقام در اصل همان منابعی است که در نتیجه پرداخت یارانه‌های پنهان محلی برای سودآوری قاچاقچیان شده بود.

اختلاف قیمت بین سوخت در ایران و کشورهای منطقه موضوعی است که حدود ۱۰ سال پیش و در قانون هدفمندی یارانه‌ها مورد توجه قرار گرفت تا این روند اصلاح شود. بر این اساس در قانون آمد که باید قیمت فروش داخلی بنزین، نفت گاز، نفت کوره، نفت سفید و گاز مایع و سایر مشتقات نفت با لحاظ کیفیت حامل‌ها و با احتساب هزینه‌های مربوطه به تدریج تا پایان برنامه پنج ساله پنجم توسعه کمتر از ۹۰ درصد قیمت تحویل روی کشتی (فوب) در خلیج فارس نباشد ولی طی این سالها فقط دو بار قیمت سوخت افزایش پیدا کرد؛ یک بار در زمان محمود احمدی‌نژاد در دولت دهم و بار دوم هم در سال ۱۳۹۳ در دولت یازدهم روحانی.

عدم توزیع مناسب یارانه بین دهک‌ها

در کنار بحث قاچاق سوخت، عدم توزیع مناسب یارانه بین دهک های درآمدی نیز مطرح است؛ چرا که طبق آخرین گزارش سازمان برنامه و بودجه دهک بالای درآمدی به دلیل مصرف بیشتر تا ۲۳ برابر بیشتر از سایر دهک ها از یارانه بنزین استفاده می‌کنند.

با این حال گرچه از سال گذشته بحث افزایش قیمت بنزین بارها مطرح شد و مخالفان و موافقان زیادی در این رابطه با توجه شرایط کشور داشت و در قانون بودجه نیز اعمال نشد، اما به هر ترتیب پرداخت بی‌رویه یارانه سوخت و هدررفت منابع و از سوی دیگر با توجه به شرایط خاص موجود که دولت نیازمند تامین منابع و هزینه‌کرد آن به طور کارا است، اصلاح حامل‌های انرژی و به عبارتی اصلاح یارانه‌های پنهان در دستور کار قرار گرفت.

در جریان تدوین لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ بارها مسئولان سازمان برنامه و بودجه اعلام کردند با توجه به این‌که در سال آینده تامین مالی از طریق نفت در بودجه به حداقل خواهد رسید، گزینه‌های جایگزین را مورد توجه قرار می‌دهند. بر این اساس افزایش پایه‌های مالیاتی و تامین منابع از طریق اصلاح یارانه‌های پنهان در دستور کار قرار می‌گیرد و اکنون پیش از اجرای قانون بودجه سال ۹۹ و در چارچوب ساختار بودجه ایران اجرایی شده است.

بر اساس اصلاح قیمت انجام شده برای خودروهای شخصی (هر نفر تنها یک خودرو) ماهانه ۶٠ لیتر بنزین در کارت سوخت شارژ می‌شود. قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای ١۵٠٠ تومان و نرخ آزاد بنزین نیز  ٣٠٠٠ هزار تومان است.

همچنین سهمیه بنزین برای موتورسیکلت‌ها ۲۵ لیتر و برای تاکسی‌های اینترنتی هم به طور ویژه (بیش از ۶٠ لیتر) است.

البته دولت برای پوشش بخشی از آسیب ناشی از آثار تورمی قیمت سوخت طرح حمایتی در دستور کار قرار داده که بر اساس آن مبلغی به حساب بخشی از خانوارها واریز خواهد شد که میزان پرداخت به خانوارهای تک نفره ۵۵، دو نفره ۱۰۳، سه نفره ۱۳۸، چهار نفره ۱۷۲ و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان خواهد بود.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.