عباس سلیمی نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران و فعال سیاسی اصول‌گرا به کلی تغییر رویکرد روحانی را نفی می‌کند و معتقد است روحانی هیچ‌گونه تغییری نداشته است. 

 

 

اخیرا این انتقاد بسیار مطرح می شود که روحانی به سمت اصول‌گرایان چرخش داشته و بر وعده‌های خود پایداری لازم را نشان نمی‌دهد. تحلیل شما از این موضوع چیست؟

 

 

برخی از دوستان ما که در دوران انتخابات برخی واقعیت‌ها را نادیده می‌گرفتند، امروز برای توجیه و تبیین خطای خود اظهارات دیگری را مطرح می‌کنند که به همان میزان خطاست. آقای روحانی دارای خصوصیات و جهت‌گیری‌هایی بود که طی چهارسال حضور در مسند امور اجرایی به‌خوبی آن را نشان داد. همچنین کارنامه طولانی او قبل از پذیرش این مسئولیت نیز مشخص بود. بنابراین یک شناخت جامع نسبت به او از قبل وجود داشت. منتها وقتی این بحث مطرح می‌شد که آقای روحانی اهل این نیست که برای امور اجرایی کار فوق‌العاده‌ای انجام دهد و خود را به سختی بیندازد و کارنامه او هم این را نشان داده است، دوستان این مطلب را کاملا نادیده می‌گرفتند. بنابراین به دلایلی که ذکر کردم، روحانی نمی‌تواند یک دولت پرجوش‌وخروش را اداره کند؛ وقتی ریاست جمهوری خود فعال نباشد طبیعتا وزرا نیز به تبع او، یک کار روتین را انجام خواهند داد. در شرایط فعلی که ما به شکل فوق‌العاده‌ای تحت فشار دشمنان هستیم و حتی به شکلی غیرانسانی آن هم در دوران صلح تحریم‌ها را درباره ما اعمال می‌کنند، دولتی باید روی کار باشد که بتواند با پرکاری خود این کاستی‌ها را جبران کند. روحانی دارای این خصوصیات نیست، قصد ندارم بگویم این ضعف ایشان است یا خیر، اما یکی از ویژگی‌های شخصیتی ایشان این است که زود خسته می‌شوند و حتما باید برای کار کردن در فضای کاملا مناسب قرار بگیرند. طبیعتا به این طرف و آن طرف رفتن و بازدید کردن سختی‌هایی دارد که آقای روحانی تحمل آن را ندارد و دوستان هم این نکات را می‌دانستند. با این روحیات نمی‌توان کار را به‌گونه‌ای به پیش برد که جامعه از مشکلات اقتصادی رهایی یابد.  اما بعضی از دوستان سیاسی ما برای این‌که همچنان بتوانند بر سر قدرت بمانند، برخلاف این واقعیت با مردم سخن گفتند و به‌گونه‌ای اظهار کردند که گویا فقط روحانی است که می‌تواند منافع مردم را تامین کند. این موضوع را درباره شهرداری هم می‌توانید ببینید. تمام امور شهرداری تقریبا متوقف مانده است و با این استدلال که بودجه و پول نیست تقریبا همه پروژه‌ها روی زمین مانده است. این واقعیت است که ما می‌توانستیم فردی را انتخاب کنیم که به فعالیت‌های اقتصادی تحرک بخشد، انصافا شخصیتی مثل دکتر قالیباف فردی بود که می‌توانست با کار فوق‌العاده خود این امر را محقق کند و روح تازه‌ای به کالبد امور اجرایی بدمد، اما از آقای روحانی انتظار معجزه نمی‌رفت و می‌دانستیم که مثل چهار سال گذشته و مثل قبل از آن که در برخی از مسئولیت‌ها حضور داشته است، رفتار خواهد کرد.

 

یکی از دلایل برجسته شدن مشکلات در این مقطع شاید این باشد که در دولت فعلی، ضعف‌ها و انتقادها بیشتر بیان و پذیرفته می‌شود؛ در حالی که در دوره‌های قبل روحیه انتقادپذیری پایین بود و کارهایی که انجام می‌شد هر قدر هم اندک، برای برجسته کردن آن از سوی دولت‌ها و حامیان آن‌ها فضاسازی زیادی انجام می‌گرفت.

 

خیر من این گونه فکر نمی‌کنم و این را هم یک نوع ظلم به جامعه می‌دانم. آقایان چون می‌دانند روحانی دور بعد نخواهد بود در حال تخریب ایشان هستند. این از سر صداقت نیست و به نوعی ظلم به جامعه است. همه می‌دانستند آقای روحانی چگونه است، اما حقیقت را از ملت پنهان کردند، امروز هم حقیقت دیگری را از جامعه پنهان می‌کنند. در حال حاضر، انتقاد کردن از روحانی اصلا موضوعیتی ندارد زیرا ایشان پس از پایان این دوره به‌طور طبیعی نمی‌تواند در مسند ریاست جمهوری باشد. بنابراین این انتقادها از سر اصلاح گری و دنبال کردن خیر جامعه نیست. این افراد منافع خود را دنبال می‌کنند، آن‌ها از موضع انتقاد سخن می‌گویند تا بتوانند گزینه آینده خود را به‌عنوان فردی که منتقد دولت بوده به مردم بقبولانند، اما این امر خیلی مورد قبول ملت واقع نخواهد شد مگر این‌که باز یک هنرمندی سیاسی نشان دهند و بتوانند فریب دیگری را رقم بزنند.

 

با این تفاسیر، از نظر شما بحث چرخش روحانی به کلی منتفی است؟

 

بله، روحانی همین بوده که هست و هیچ چرخشی نداشته است. این‌ها حرف‌های بی‌حسابی است که گفته می‌شود.

 

 

یعنی حتی در رویکرد ایشان نسبت به دولت یازدهم هم هیچ‌گونه تغییری به وجود نیامده است؟

 

خیر به هیچ وجه. تغییر فاحشی در ایشان وجود نداشته است. می‌بینید که در پست‌های مهم و حساس مثل وزارت کشور، وزارت امورخارجه و وزارت اطلاعات همان وزرا را ابقا کرده و همان گرایش‌ها حفظ شده است. ببینید من نمی‌خواهم بگویم روحانی تلاش نمی‌کند، بلکه شرایط کشور به‌گونه‌ای است که تلاش فوق‌العاده‌ای را می‌طلبد. شرایط عادی با شرایط ویژه فرق دارد، آقایان این مطلب را می‌دانستند که باید رئیس‌جمهوری روی کار بیاید که بتواند شرایط ویژه را مدیریت کند و خود او بیشتر از وزرا تلاش و آن‌ها را وادار به کار کند و می‌دانستند که روحانی، رئیس‌جمهوری شرایط ویژه نیست. این‌که این ویژگی، ایراد اوست یا خیر بحث دیگری را می‌طلبد، ولی به‌هرحال این جزو خصوصیات ایشان است. این ایراد به ما برمی‌‌گردد که او را به‌عنوان بهترین گزینه به مردم معرفی می‌کنیم و این ظلم به جامعه است که برخلاف اطلاعات و ارزیابی‌مان چیزی را به جامعه عرضه می‌داریم.

 

 

 

بعد از تقدیم پیش‌نویس بودجه ۹۷ به مجلس که انتقادها و واکنش‌هایی را دربرداشت، جایگاه روحانی را در میان احزاب حامی او چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

 

احزاب حامی ایشان به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ آن‌هایی که حزب سیاسی مستقلی از روحانی ندارند، همچنان به حمایت خود ادامه خواهند داد، اما یک دسته هم ملاحظه آینده خود را خواهند کرد که درحال حاضر نیز می‌کنند. آن‌هایی که فکر می‌کنند گزینه موردنظرشان می‌تواند با دست پرتری در انتخابات حضور یابد سعی می‌کنند از موضع انتقاد با روحانی برخورد کنند؛ انتقاداتی که تازه نیست و آقایان نیز به آن واقف بودند، اما امروز آن را به خاطر مصالح خود بیان می‌کنند، بنابراین همه حامیان ایشان به یک شکل عمل نخواهند کرد، بلکه آینده‌نگری یا ملاحظات آینده باعث می‌شود برخی از آن‌ها به روحانی انتقاد کرده و بحث تغییر و چرخش او را مطرح کنند. خیر، به نظر من این دروغ دیگری است که می‌خواهند به خورد مردم دهند. آقای روحانی هرگز عوض نشده است، بلکه آقایان دچار ملاحظات جدیدی شده‌اند.

 

خود شما جهت‌گیری‌های کلان بودجه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

 

بحث بودجه به بررسی‌های کارشناسی نیاز دارد؛ به طور مثال، افزایش عوارض خروج که برخی در نقد آن خود را طرفدار ملت جلوه‌گر می‌سازند، کار خوبی است که تا اندازه‌ای در توجیه کسانی که توجه ندارند که نباید در شرایط تحریم سرمایه‌های ملت را به‌ویژه در کشورهایی که خود آن‌ها عامل فشار بر ایران هستند، هزینه کنند، کارایی دارد. برخی از نمایندگان مجلس و حتی برخی از کسانی که جزو فراکسیون امید هستند با ظاهری عوام‌فریبانه که گویا از ملت حمایت می‌کنند، به این سیاست در بودجه امسال انتقاد کردند. کدام ملت؟ مگر چند درصد ملت، سالی چندبار برای گذراندن اوقات‌فراغت به خارج از کشور می‌روند؟ وقتی از ملت سخن می‌گوییم باید منافع اکثریت را در نظر بگیریم. در حال حاضر، ارز محدودی که ما داریم و باید برای وارد کردن قطعات، فناوری و مواداولیه صرف شود، توسط عده‌ای در خارج از کشور خرج می‌شود. بله، ممنوعیتی برای سفر نیست، اما کسانی که می‌روند باید هزینه آن را هم پرداخت کنند تا صرف برطرف کردن نیازهای ضروری جامعه و نزدیک شدن به عدالت اجتماعی شود. یا در ارتباط با حذف یارانه برخی از کسانی که به غلط یارانه دریافت می‌کنند، گام مثبتی برداشته شده است. برخی نقاط مثبت و منفی در این بودجه وجود دارد که امیدوارم این بررسی‌ها و اظهارنظرها براساس منافع ملی باشد. اگر منافع ملت را در نظر بگیریم باید در برابر برخی زیاده‌خواهی‌ها بایستیم و تصمیمات دولت در این رابطه نیز اقدام خوبی است. از ابتدا هم قرار بود بحث یارانه‌ها حساب شده باشد نه علی‌السویه توزیع شود؛ بنابراین لازم است برای نزدیک شدن به عدالت اجتماعی تغییراتی در بحث یارانه‌ها صورت گیرد که در بودجه امسال آمده است. نمایندگان مجلس یا برخی از نیروهای اصلاح طلب که چشمشان به آراست، باید چشم خود را از آرا بردارند و براساس مصالح ملی عمل کنند. این اشتباه است که با رویکرد رأی، همه مواضع خود را تنظیم کنیم.

 

 

به نظر شما مهم‌ترین رسالت روحانی با توجه به رویکرد انتخاباتی او چه بود و اگر این رسالت تا انتهای این دوره محقق نشود چه مخاطراتی کشور را تهدید می‌کند؟

 

آقای روحانی برخی اظهارات تاکتیکی انتخاباتی داشت که همه می‌دانستند فقط برای دوره انتخابات است، برخی هم تاکتیک انتخاباتی نبود؛ بلکه متناسب با شرایط جامعه قول‌هایی را به مردم داد. قطعا بخش دوم قول‌ها باید به جد پیگیری شود تا جامعه ما بعضی مشکلات که برخی ریشه در داخل کشور و برخی ریشه در خارج دارد را حل و فصل کند. روحانی، نیازمند این است که همه نیروهای توانمند را به مشارکت در این زمینه دعوت کند، اما من این دعوت را خیلی نمی‌بینم، یعنی گرچه روحانی در دوره انتخابات حرف‌های سیاسی زد که باعث رنجش برخی از دلسوزان شد، اما بلافاصله باید این مطلب را اصلاح می‌کرد که البته با تاخیر اصلاح کرد، اما امروز تداوم آن را شاهد نیستیم. در حال حاضر، برای حل مشکلات باید تحرک ویژه‌ای در جامعه به وجود آید و این تحرک ویژه به وجود نخواهد آمد مگر این‌که قوه مجریه روح جدیدی را به جامعه بدمد، یعنی بکوشد همه سلایق را با خود همراه کند و جمع همه توانمندی‌های جامعه را مدیریت کند. به طور مثال، چه ایرادی دارد از افرادی مثل قالیباف، توکلی و... به‌عنوان نیروهای توانمند و پرکار دعوت کرده و از آن‌ها مشاوره بخواهد. این اقدام نه‌تنها اشکالی ندارد بلکه موقعیت روحانی را در جامعه ارتقا خواهد داد و برای مردم ثابت خواهد شد که روحانی حاضر است حتی با منتقد خود برای حل مشکلات جامعه همراه شود. روحانی باید یک حرکت همه جانبه را صورت دهد تا این تحرک، احساس ویژه‌ای را به جامعه القا کند. امیدوارم اطرافیان او بگذارند چنین کاری صورت بگیرد، زیرا هنوز هم دیر نشده و روحانی وقت قابل‌توجهی در اختیار دارد برای این‌که یک کارنامه مطلوب از خود در تاریخ به ثبت برساند.

 

کسانی که معتقدند در رویکرد روحانی تغییر ایجاد شده همچنین معتقدند ادامه این روند خطر پوپولیسم را تشدید می‌کند. شما که منکر هرگونه تغییر در رویکرد روحانی هستید، انتخابات ۱۴۰۰ را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

 

اتفاقا این حرف آن‌ها گفته‌های مرا در ابتدای مصاحبه کاملا تایید می‌کند، یعنی کسانی که سخنشان در انتخابات ۹۶ چیز دیگری بود در انتخابات بعدی بگویند دیدید آن‌چه ما گفتیم درست بود و روحانی مرد این میدان نیست و با انتقاد به او رأی مردم را متوجه خود کنند. در حال حاضر، آقایان نگران این موضوع هستند و آن را هم بیان می‌کنند. بنابراین دغدغه آن‌ها مردم نیستند، بلکه از دست دادن جایگاه قدرت است. آن‌ها خود اذعان می‌کنند که ما خطا کردیم و حرف طرف مقابل درست بود و روحانی نمی‌تواند این مشکلات را برطرف کند و اقدامات ویژه‌ای را صورت دهد. منتها یک تعبیر پوپولیسم برای آن به کار می‌برند تا طرف مقابل نتواند از این سخن درست بهره‌ای را ببرد. همین‌طور هم خواهد شد، قطعا اگر روحانی نتواند کار ویژه‌ای را انجام دهد، منتقد او در انتخابات گذشته بین مردم جایگاه پیدا خواهد کرد.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.