زیردریاییهای جدید روسیه میتوانند تراژدی هیروشیما را به توان ۱۰ برسانند
شاهزاده ولادیمیر در دریا
«سباستین روبلین» در تحلیلی برای نشنال اینترست نوشت، همچون موشکهای بالستیک هستهای زیردریایی (SSBNs) که از سوی آمریکا، چین، فرانسه، بریتانیا و هند آزمایش میشوند هدف اصلی زیردریایی کلاس «بوری» تقریبا به شکل غیرقابلباوری سهمناک است: نابود کردن شهرهای دشمن، حتی اگر دیگر نیروهای هستهای در اولین ضربه هستهای از میان بروند. هر یک از ۱۶ موشک «آر-۳۰ بولاوا» حدود ۶ کلاهک هستهای ۱۵۰ کیلوتنی حمل میکند که بهگونهای طراحی شده که هر یک به اهدافی جداگانه اصابت کند. این به این معناست که هر «بوری» میتواند حدودا بارانی متشکل از ۷۲ کلاهک هستهای را بباراند که ۱۰ برابر مخربتر از بمبی است که از ارتفاع ۵۸۰۰ مایلی روی شهرها و پایگاههای نظامی هیروشیما انداخته شد. این زیردریایی در کلاس «بوری» پیشرفتهترین موشکهای بالستیک هستهای زیردریایی در نیروی دریایی روسیه است و قرار است جایگزین ۷ موشک بالستیک هستهای زیردریایی کلاس دلتا در دوران شوروی شود. در تمام دوران جنگ سرد، زیردریاییهای شوروی پر سر و صداتر از همتایان غربی خود بودند و از این رو در برابر شناسایی و حمله از سوی زیردریاییهای تهاجمی غرب آسیبپذیر بودند. این مشکل در نهایت در دهه ۱۹۸۰ مرتفع شد یعنی زمانی که شوروی موفق به وارد کردن فناوریهایی از ژاپن و نروژ برای تولید زیردریایی تهاجمی کلاس آکولا شد که سرانجام، قابل مقایسه با زیردریاییهای تهاجمی کلاس لسآنجلس ایالات متحده بود که کمصدا بوده و کمتر قابلردیابی بود. مدل مفهومی در مورد «پروژه بوری ۹۵۵» طی دهه ۸۰ آغاز شد. پس از فروپاشی شوروی، در سال ۱۹۹۶ روسیهای که نیازمند به پول بود تصمیم گرفت که با گرفتن سه لاشه ناقص کشتی آکولا و تبدیل آنها به طرح بازنگری شده بوری، از هزینههای خود بکاهد. کار روی آن در «سورودوینسک» کلید خورد و کشتیای که برای این کار انتخاب شد «یوری دالگورکی» بود (او کسی است که شهر مسکو را بنا کرد). استارت کار در سال ۲۰۰۸ زده شد و در ژانویه ۲۰۱۳ به سرانجام رسید.
هدف اصلی این زیردریایی با قابلیت حمل موشکهای بالستیک هستهای همانا پنهان ماندن طولانی مدت برای آشکار کردن قدرت آتش وحشتانگیزش است؛ استراتژیای که به یُمن وجود رآکتورهای هستهای که به زیردریاییها اجازه میدهد ماهها زیر آب باشند، میسر و البته راحتتر شد. در راستای این هدف، «بوری» براساس استانداردهای بالای کمصدایی و مخفی ماندن نسبت به دوران شوروی طراحی شد و از قابلیت گریز از دست دشمنانی که مسیرش را پیدا کنند، برخوردار است.
پوسته و بدنه خارجی و براق ۱۷۰ متری «بوری» بیشتر شبیه به مهندسی زیردریاییهای غربی است تا کلاس دلتای باکسیر. بدنه و دستگاههای درون این غول ۲۴ هزار تنی با تجهیزات صداگیر عایق شده است. رآکتور ۱۹۰ مگاواتی OKF-۶۵۰B یک سیستم پیشرانه جت مانندی را پیش میراند که باعث میشود این زیردریایی بهطور غیرمعمولی بیصدا باشد؛ درحالیکه در زیر دریا با سرعت ۳۰ نات دریایی به پیش میرود. این باعث میشود «بوری» کمصداتر باشد و در سرعتهای بالا هم کمتر صدایش شنیده شود؛ برخلاف زیردریاییهای ملخدار کلاس اوهایو. رسانههای روسی مدعیاند که خصلت کمصدایی این زیردریایی بهگونهای است که «بوری» را به جایگاه بازدارندگی در نیمکره غربی رسانده اگرچه موشکهای بالستیک هستهای زیردریایی روسی در آبهای کشورهای دوست به شکل تاریخی نقشی حفاظتی و نه تهاجمی مییابند. برای دفاع در برابر کشتیها و زیردریاییهای دشمن، «بوری» دارای ۸ اژدر ۵۳۳ میلیمتری و ۶ لانچر ضدحمله در جلوی خود است. اگر وضعیت برای خدمه ۱۰۷ نفری آن دشوار شود، این زیردریایی از این قابلیت برخوردار است که نیروها را از پشت تخلیه کند.
«بوری» اساسا میتواند ۱۲ موشک بالستیک بزرگتر و پیشرفتهتر R-۳۹ «بارک» (SLBM) را حمل کند. اما R-۳۹ در سال ۱۹۹۸ پس از شکست در سه پرتاب آزمایشی لغو شد. از این رو، «بوری» بازطراحی شد تا ۶ موشک کوچکتر بولاوا که نسخه بهروزشدهای از موشکهای قارهپیمای بالستیک TOPOL-M است، را حمل کند. بولاوا در ۱۰ مورد از ۲۷ مورد پرتابی بهدلیل ضعفهای ساختاری نشان داد که خیلی مشکلساز است. دو شکست پس از آن رخ داد که بولاوا روی «بوری» بهکار گرفته شد. برنامه کنترل تسلیحات هستهای جهانی که در دوران جنگ سرد با عقد پیمان «منع موشکهای هستهای میانبرد» میان ایالات متحده و روسیه شکل گرفته بود، با خروج آمریکا به رهبری دونالد ترامپ در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸ میلادی فروپاشید و به این ترتیب رقابتی نامحدود در موضوع ساخت و گسترش موشکهای میانبرد میان کشورهای قدرتمند جهان از جمله چین به وجود آمد.موشک بولاوا در ارتفاع پایین پرواز میکند که همین امر شناسایی و ردیابی آن را مشکل میسازد و زمانی که «بوری» در حال حرکت است بولاوا میتواند شلیک شود. با این حال، اطلاعات خاص نشان میدهد که دقت R-۳۰ ممکن است ۴ برابر کمتر از Trident D۵ SLBMs آمریکایی باشد. این یعنی R-۳۰ یک سلاح استراتژیک است که فاقد دقتنظر برای هدف قرار دادن سیلوهای هستهای در سناریوی اولین ضربه هستهای است. از سه زیردریایی کلاس «بوری» فعال، یوری دالگورکی در ghadzhievo مستقر است (نزدیک مورمانسک) که به ناوگان شمال روسیه تعلق دارد؛ درحالیکه «الکساندر نوسکی» و «ولادیمیر مونوماک» بخشی از ناوگان اقیانوس آرام است که در ویلیوشینسک در شبهجزیره کامچاتکا مستقر است. با این حال، این زیردریایی پیشرفته در کلاس «بوری-آ» که «شاهزاده ولادیمیر» (Knyaz Vladimir) نام گرفته است، اولین زیردریایی بهروزشده مدل ۹۵۵A محسوب میشود.
تحلیلگر نشنال اینترست میافزاید هر پنج زیردریایی پیشرفته روسی در کلاس «بوری-آ» تا سال ۲۰۲۱ بهکارگیری خواهند شد. هر چند شواهد نشان میدهد برنامه جدول زمانی روسیه مدام در حال تغییر است. روسیه در سالهای اخیر مبالغ زیادی صرف نوسازی تجهیزات نظامی خود کرده است، اما راه درازی دارد تا به پای آمریکا برسد؛ زیرا بودجه نظامی این کشور یکبیستم بودجه نظامی آمریکاست.