دنگ زیر سایه پینگ
گائو به سی‌ان‌ان می‌گوید: «هرگز تصور نمی‌کردم که روزی فرا برسد که یک خانواده چینی صاحب خودرو شود. هرگز باور نمی‌کردم که چین روزی بزرگ‌ترین خودروساز دنیا شود.» او تصریح می‌کند: «این از رویاهای من هم فراتر بود که روزی را ببینم که چین در تولید خودرو از ایالات‌متحده پیشی بگیرد.»
روز ۱۸ دسامبر چهلمین سالگرد روزی است که چین حرکت خود را برای تبدیل شدن از یک کشور فقیر آسیایی به یک ابرقدرت آغاز کرد. این عصر بزرگ تحولات به‌طور گسترده‌ای تحت عنوان «اصلاحات و گشایش» شناخته می‌شود. زمانی که سیاستمدار قدرتمند چینی و رهبر این کشور دنگ شیائوپینگ رهبر حزب کمونیست در سال ۱۹۷۸ دستور به تغییرات داد، تولید ناخالص داخلی چین تنها ۱۵۰ میلیارد دلار بود. حالا ۴۰ سال بعد این رقم به ۱۲ تریلیون دلار رسیده است که تنها از کشور آمریکا در این زمینه عقب است.
درحالی‌که ۴۰ سال از این تلاش و جهد چینی‌ها گذشته است، حالا جنگ بر سر آینده معجزه اقتصادی چین شروع شده است. چین هم‌اینک به نقطه عطف خود رسیده و حالا دو دیدگاه در اقتصاد دنیا حاکم است: یکی به رهبری دونالد ترامپ که خواستار اقتصاد باز است و دیگری نیز رویکرد شی‌جین‌پینگ است که در نظام کمونیستی کشورش، خواستار کنترل بیشتر بر تمامی جوانب اجتماعی، از جمله اقتصاد شده است. عصر «اصلاحات و گشایش» چنان تغییر یافته است که فراموش شده است نیم قرن پیش چه بلایی بر سر این کشور آمده بود. در سال ۱۹۷۸، چین در چنگال فقر شدید که از دهه‌ها سوءمدیریت در حوزه اقتصادی و سیاسی نشات می‌گرفت، گرفتار آمده بود. صدها میلیون کارگر، عمدتا در مناطق روستایی از سوءتغذیه رنج می‌بردند. اقتصاد در آستانه ورشکستگی مطلق قرار گرفته بود.
امروزه چین نزدیک به ۱۰ درصد از ثروت جهان را در اختیار دارد. تنها در ۲۰ سال گذشته، ثروت هر فرد بزرگسال ۴ برابر شده و تنها یک درصد از جمعیت چین در فقر مطلق به سر می‌برد. چین درحال‌حاضر ۶۰۰ میلیاردر دارد که بیش از هر نقطه دیگر دنیا است. از نظر تاریخی، بسیاری از اعتبارهای موجود چین توسط اصلاحگر بزرگ این کشور یعنی دنگ به دست آمده است، که پس از دوران تاریک و پر هرج و مرج مائو زی‌دانگ این اتفاق رقم خورده است. آنچه دنگ خلق کرد، یک رویکرد آزمایشی و بی‌همتا در کشوری کمونیستی بود که اقتصاد آن درحال از بین رفتن بود اما وی اقتصاد را احیا و برخی از آزادی‌های فردی را آزاد کرد.
چین گام به گام تغییر کرد. به‌عنوان مثال کشاورزان توانستند محصولات مازاد خود را بفروشند و از این طریق سود به دست آورند. کارآفرینان کسب‌وکارهای خود را به راه انداختند. در برخی از ایالت‌های این کشور، مناطق ویژه اقتصادی برای تجارت آزاد تاسیس شد. در سال ۱۹۹۰ هم بازار سهام چین که شاید مهم‌ترین سمبل بازار آزاد باشد، به‌طور رسمی از نو بازگشایی شد. گائو که از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۸ به‌عنوان مترجم برای دنگ کار می‌کرد، رهبر سابق چین را یک عملگرا می‌شناسد. گائو که هم‌اینک در موسسه مرکز مطالعات پکن فعالیت می‌کند به سی‌ان‌ان می‌گوید: ایده اساسی دنگ این است که شما با بحث بین سوسیالیسم و کاپیتالیسم، تمرکز اصلی را از دست می‌دهید. چیزی که بسیار اهمیت دارد کاری است که انجام خواهید داد. این چیزی است که غذا را بر سفره چینی‌ها خواهد آورد.
گائو به یاد می‌آورد که جلسه‌ای در سال ۱۹۸۶ بین دنگ و رئیس بورس نیویورک برگزار شد و رهبر چین از وی خواست تا بازار سهام چین را راه بیندازد. این درحالی است که چنین چیزی تا چند سال پیش از آن یک تابو به‌حساب می‌آمد. گائو می‌گوید: آن جلسه را خیلی خوب یادم است. دنگ بسیار متواضع بود. او به مدیر بورس نیویورک گفت که شما آمریکایی‌ها خیلی خوب می‌دانید که چگونه پول‌سازی کنید اما در اینجا در چین بسیار فقیر هستیم.
چین حالا دیگر یک کشور فقیر نیست. این کشور بسیار تغییر کرده و حالا موضوعات زیادی وجود دارد که باید برای آن جشن بگیرد. در پکن، اوایل سال‌جاری یک نمایشگاه برگزار شد. این نمایشگاه روزانه هزاران نفر بازدید‌کننده داشت. برخی از غرفه‌های این نمایشگاه محصولات الکترونیک و فناوری‌های پیشرفته چینی را به نمایش گذاشته بودند و به خوبی گذر زمان را در این کشور کمونیستی نشان می‌دادند. اما برخی از بازدیدکنندگان متوجه مورد عجیبی از سوی پروپاگاندای این کشور کمونیستی شدند و آن اینکه رد حضور شی‌جین‌پینگ از دنگ در این نمایشگاه بیشتر بود، درحالی‌که از دنگ همواره به‌عنوان رهبر عصر اصلاحات و گشایش و سرمعمار یاد می‌شد.
فرانک چینگ، استاد فناوری در دانشگاه هنگ‌کنگ می‌گوید: «موزه‌هایی در سراسر کشور وجود دارد که تصاویر دنگ را جمع کرده‌اند. درحالی‌که دنگ همواره یک چهره تاریخی قابل‌توجه برای چینی‌ها به حساب می‌آمد.»
تعریف و تمجید از شی‌جین‌پینگ یک امر غیرمعمول در چین مدرن به‌حساب نمی‌آید و او مدام به‌عنوان یک رهبر قدرتمند در رسانه‌های این کشور مورد تعریف و تمجید قرار می‌گیرد. این عقبگرد در چین امروز از آنجا ناشی می‌شود که شی‌جین‌پینگ با برخی از اصلاحات اقتصاد لیبرالی دنگ موافق نیست و وی با تقویت بخش‌خصوصی به شکل سابق مخالف است. شرکت‌ها تحت فشار هستند تا نقش حزب کمونیست را در داخل سازمان‌هایشان تقویت کنند تا به این شیوه نقش حزب کمونیست در سراسر کشور بیش از گذشته برجسته شود. چینگ می‌گوید: شی‌جین‌پینگ کشور را از عصر اصلاحات و گشایش دوران دنگ به‌شدت دور کرده است.
ارسال نظر