بخش خصوصی خودروسازی ایران سال‌هاست در اختیار شرکت‌های چینی قرار دارد؛ به‌نحوی‌که در حال حاضر بخش اعظم تیراژ خصوصی‌ها را محصولات چینی در اختیار گرفته‌اند. هر چند حضور چینی‌ها در صنعت خودرو کشور بیش از یک دهه قدمت دارد، اما پر رنگ شدن نقش آنها در این صنعت، به دوران تحریم (سال‌های ۹۱ و ۹۲) مربوط می‌شود. اگر نگاهی به تاریخچه خودروسازی خصوصی ایران بیندازیم، متوجه حضور برندهای بزرگ و معتبری مانند دووموتورز، فولکس واگن و هیوندایی خواهیم شد. این در حالی است که بیشتر این برندها به‌تدریج و به‌دلیل اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، از کشور رفته و جای خود را به چینی‌ها دادند.

به‌عنوان مثال، دووموتورز که محصولاتی محبوب را در کرمان موتور مونتاژ می‌کرد، به‌دلیل تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا و خرید سهامش از سوی جنرال موتورز، از ایران رفت و جای خود را به برندهای چینی داد. فولکس واگن نیز که روزگاری محصولاتش در بم خودرو مونتاژ می‌شد، در نهایت قید ایران را زد و چینی‌ها در دو مقطع جای آن را در خودروسازی خصوصی کشور گرفتند. شرایط به شکلی پیش رفت که همزمان با تشدید تحریم‌ها، (به‌خصوص در سال‌های ۹۱ و ۹۲)، خودروسازان چینی جای پای خود را در ایران محکم تر کرده و در حال حاضر نیز بیشترین تیراژ را در بخش خصوصی خودروسازی کشور در اختیار دارند. هرچند خودروسازان چینی توانسته‌اند از حیث کمی و تنوع، مشتریان ایرانی را به خود جلب کنند، با این حال هنوز در بخش کیفی و همچنین داخلی‌سازی قطعات، آمار چندان رضایت بخشی را به ثبت نرسانده‌اند. البته سطح کیفی خودروهای چینی در مجموع طی این سال‌ها افزایش یافته، اما هنوز اعتماد کامل مشتریان ایرانی را به‌دست نیاورده‌اند.

هرچه هست، طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، طی سال ۹۶ در مجموع ۱۲۶ هزار و ۳۳۸ دستگاه خودرو در بخش خصوصی کشور به تولید رسیده که این آمار متضمن افزایش تیراژ حدودا ۲۵ درصدی آنها در مقایسه با سال ۹۵ شده است. بر این اساس سهم خودروسازان خصوصی از کل خودروهای سواری تولیدی کشور طی سال ۹۶، به رقمی حدود ۹ درصد رسیده است. جزئیات آمار اعلامی اما نشان می‌دهد بیشترین تیراژ در بین شرکت‌های بخش خصوصی، به «مدیران خودرو» رسیده، چه آنکه این شرکت توانسته در سال گذشته ۷۰‌هزار و ۱۲۸ دستگاه محصول متعلق به دو برند چری و ام‌وی‌ام چین را در کشور مونتاژ کند. با توجه به این آمار، مدیران خودرو با افزایش ۵/ ۲۷ درصدی تولید در مقایسه با سال ۹۵ مواجه شده است. بیشترین تیراژ در آمار تولید ۹۶ مدیران خودرو نصیب ام‌وی‌ام مدل X۲۲ و پس از آن، ام‌وی‌ام ۳۱۵ جدید شده است.

از آن سو اما «کرمان موتور» که ۴۱ هزار و ۸۰ دستگاه تیراژ طی سال ۹۶ داشته، نتوانسته تولید خود را نسبت به سال ۹۵ افزایش دهد و در مجموع با حدود یک درصد کاهش تولید مواجه شده است. این شرکت محصولاتی از هیوندایی، جک و لیفان را مونتاژ می‌کند و بیشترین تیراژ در این بین نیز متعلق به جک شاسی‌بلند مدل S۵ است. پس از این محصول، لیفان X۶۰ دارای بیشترین تیراژ است و در بین محصولات هیوندایی نیز مدل i۲۰ دارای بیشترین رقم تولید است. هیوندایی پس از توافق هسته‌ای و اجرایی شدن برجام به ایران برگشت و همکاری خود را با بخش خصوصی صنعت خودرو ایران از سر گرفت.

از کرمان موتور بگذریم و سری هم به «گروه بهمن» بزنیم، شرکتی که توانسته در سال گذشته، تیراژی ۱۱ هزار و ۳۲۶ دستگاهی از خود به جا بگذارد. این خودروساز در حال حاضر مزدا۳ و خودروهای چینی بسترن را در مدل‌های B۳۰ و B۵۰ مونتاژ می‌کند و در این بین، مزدا۳ بیشترین تیراژ را در اختیار دارد. گروه بهمن در مقایسه با سال ۹۵، ۱۸۱ درصد به تیراژ خود افزوده است.در بین دیگر شرکت‌های بخش خصوصی اما «خودروسازان‌ بم» نیز که پس از مدت‌ها دوری، به عرصه تولید بازگشته، توانسته طی سال ۹۶ یک هزار و ۶۹ دستگاه محصول چینی را مونتاژ کند. این شرکت بخش خصوصی، در حال حاضر محصولاتی از جیلی چین تولید می‌کند و با توجه به آمار وزارت صنعت، تیراژ آن نسبت به سال ۹۵، حدودا ۴۳ برابر شده است.همچنین دو شرکت بخش خصوصی دیگر یعنی سازه‌های دیار خودرو و صنعت خودرو آذربایجان نیز به ترتیب ۱۷۶ و ۴۷۷ دستگاه تیراژ در سال ۹۶ داشته‌اند که نسبت به سال ۹۵، با افزایش تولید مواجه شده‌اند. در نهایت اما راین خودرو هیچ تولیدی در سال ۹۶ نداشته‌ و به‌نوعی باید این شرکت را تعطیل شده دانست.