به این ترتیب به دنبال افت ۷/ ۰ درصدی شاخص کل بورس تهران طی نیم ساعت نخست معاملات روز گذشته، معاملات بورس ‌بازان نیز شکل محتاط‌تری به خود گرفت. به طوری که پس از ۳ جلسه که ارزش معاملات خرد روزانه (بدون احتساب معاملات بلوک و اوراق) در محدوده ۲هزار میلیارد تومانی قرار داشت، شاهد افت این متغیر به ۱۸۲۱ میلیارد‌تومان بودیم. البته همین رقم هم بسیار بالاتر از متوسط ارزش معاملات خرد در آبان است. در حالی میانگین روزانه ارزش معاملات خرد در هفته جاری به ۲۰۴۹ میلیارد تومان رسید که این متغیر در هفته آخر آبان کمتر از ۹۳۶ میلیارد تومان بود. در معاملات روز گذشته بورس تهران باز هم حقیقی‌ها فعال‌تر بودند و شاهد تغییر مالکیت ۲۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان از ارزش بازاری بورس تهران به سمت حقیقی‌ها بودیم. به این ترتیب طی هفته جاری مالکیت ۶۵۴ میلیارد تومان از کل سهم‌های بورس تهران از معامله‌گران حقوقی به بورس‌بازان حقیقی منتقل شد.

در عین حال روز گذشته سهام ۳۱۴ بنگاه در بورس تهران مورد دادوستد قرار گرفت. در این بین ۱۳۰ نماد با رشد قیمت پایانی (متوسط وزنی قیمت سهم در طول یک جلسه معاملاتی) همراه شدند. این در حالی بود که آخرین قیمت ۱۴۴ نماد در مدار مثبت معاملات قرار داشت. از ۱۴۴ نمادی که در پایان معاملات در سطوح مثبت قیمتی بودند ۵۴ نماد با صف خرید همراه بودند. ارزش مازاد تقاضایی که برای این سهم‌ها ایجاد شده بود در پایان بازار به ۱۰۲ میلیارد تومان رسیده بود. در این بین نمادهای «دانا» و «ونیکی» به ترتیب با صف خریدهایی به ارزش ۱۸ میلیارد و ۵۳۳ میلیون تومان و ۱۳ میلیارد و ۲۰۵ میلیون تومان پرتقاضاترین نمادهای بورس تهران بودند. این در حالی بود که ۷ نماد هم با صف فروشی به ارزش ۴۷ میلیارد تومان مواجه شده بودند. سنگین‌ترین صف فروش بازار متعلق به نماد «وصنا» بود. ارزش مازاد عرضه این سهم در پایان بازار روز گذشته به ۲۰ میلیارد و ۶۰۸ میلیون تومان رسیده بود. دومین صف فروش سنگین بازار هم متعلق به «ددام» بود که ارزش آن به بیش از ۱۸ میلیارد و ۱۸۰ میلیارد تومان رسیده بود.

هفته پررونق صنایع بورس تهران

به واسطه عمیق‌تر شدن جنگ تجاری در طول سال جاری، محتمل بودن رکود اقتصادی از نگاه تحلیلگران و همچنین ثبات دلار در کانال ۱۱ هزار تومانی از ابتدای امسال شاهد عدم اقبال بورس‌بازان به سهام شرکت‌های کامودیتی‌محور بازار سهام بودیم. اما در هفته جاری به واسطه رشد نرخ ارز و همچنین انتشار خبرهایی مبنی بر بهبود جنگ تجاری بین چین و آمریکا شاهد اقبال دوباره به این دسته از سهم‌ها بودیم. به طوری که شاخص فلزات اساسی در دو جلسه معاملاتی ابتدای هفته بیش از ۶ درصد رشد کرد. اما با افت شدید نرخ دلار از میانه کانال ۱۴ هزار تومانی در عصر روز سه‌شنبه تا کف کانال ۱۳ هزار تومانی در صبح روز گذشته، شاهد عقب‌نشینی ۳/ ۱ درصدی نماگر صنعت فلزات اساسی طی نیم ساعت ابتدایی معاملات دیروز بودیم. البته با تقویت معاملات از این ساعت قیمت سهم‌های فلزی از کف روزانه فاصله گرفته و در پایان بازار شاهد افت ۷۵/ ۰ درصدی متوسط قیمت آنها بودیم. با این اوصاف رشد شاخص این صنعت از ابتدای سال ۹۸ به ۲/ ۶۳ درصد محدود شد.

کانه‌های فلزی از ابتدای سال جاری موانع زیادی برای رشد داشتند. موانعی مانند رکود قیمت محصولات معدنی در پی تعمیق جنگ تجاری میان دو قدرت اقتصادی آمریکا و چین، افت نرخ دلار از کانال ۱۳ هزار تومان به کانال ۱۱ هزار تومانی و تعرفه ۲۰ تا ۲۵ درصدی مواد خام معدنی طی این مدت باعث شدند تا این صنعت یکی از کمترین رشدها را بین تمام صنایع داشته باشد. اما کانه‌های فلزی هم طی هفته جاری یکی از گروه‌هایی بود که با اقبال معامله‌گران همراه شد. به طوری که از شنبه تا سه‌شنبه متوسط قیمت‌ها در این گروه ۷/ ۵ درصد رشد کرد. اما این گروه همگام با جریان غالب بازار در روز گذشته از مسیر صعودی خارج شد و تن به اصلاح ۳/ ۰ درصدی شاخص صنعت داد. شاخص صنعت فرآورده‌های نفتی نیز طی ۴ جلسه معاملاتی ابتدای هفته به رشد بیش از ۹/ ۵ درصدی رسید. اما روند صعودی آنها طی روز گذشته متوقف شد و شاهد افت ۲۵/ ۰ درصدی متوسط قیمت‌ها در این گروه بودیم. این افت در شرایطی اتفاق افتاد که طی نیم ساعت نخست معاملات روز گذشته این صنعت با افت ۶/ ۰ درصدی مواجه شده بود. اما با تقویت تقاضا قیمت این دسته از نمادها هم با رشد اندکی از کف روزانه خود همراه شدند.

خودرویی‌ها از صنایعی بودند که در سال جاری رشدهای بالایی را تجربه کردند. اغلب خودروسازان بزرگ از منظر سود‌آوری به شدت شرایط نامساعدی را تجربه می‌کنند و با هر گزارش دوره‌ای شاهد افزایش عمق زیان انباشته آنها هستیم. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد عمده رشد ارزش بازار آن‌ها بهانه‌هایی غیربنیادی مانند افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های ملکی باشد. همین بهانه‌ها باعث شده تا نمادهای خودروساز از ابتدای سال جاری به متوسط رشد ۳/ ۱۷۱ درصدی دست یابند. روند صعودی قیمت این دسته از نمادها طی هفته جاری هم ادامه یافت و با احتساب رشد بیش از ۳/ ۱ درصدی شاخص صنعت ساخت خودرو و قطعات، بازدهی هفتگی آن به ۷/ ۹ درصد رسید.

پایان رشد؟

به نظر می‌رسد تداوم مسیر صعودی بورس تهران و عدم ایجاد رکود در سودآورترین بازار مالی سال ۹۸ به عوامل متعددی وابسته است. یکی از مهم‌ترین عوامل تحریک بازار سهام سرنوشت جنگ تجاری خواهد بود. طی روزهای اخیر بارها اخباری مبنی بر بهبود جنگ تجاری منتشر شده است. یکشنبه هفته آتی موعد اعمال تعرفه‌های جدید آمریکا بر کالاهای وارداتی از چین است. طی این روزها احتمالا اخبار و شایعات زیادی از بازار جهانی به گوش برسد. به این ترتیب انتظار می‌رود روز شنبه شاهد واکنش بورس‌بازان به این دسته از اخبار باشیم. نرخ دلار از میانه آبان ماه تا روز سه‌شنبه به رشد حدود ۲۳ درصدی دست یافت. به این واسطه شاهد اقبال دوباره به بازار سهام به ویژه سهم‌های کالا‌محور بودیم. اما در روز گذشته با سقوط حدودا ۱۰ درصدی نرخ دلار شاهد عقب‌نشینی بازار سهام از رشد ۱۷ روزه خود بودیم. با این اوصاف قیمت ارزهای خارجی را می‌توان یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده مسیر بعدی بورس تهران دانست. همان‌طور که پیش‌تر در «دنیای بورس» هم بررسی شده، شاهد حبابی شدن قیمت برخی سهم‌ها در بورس تهران هستیم. در صورت ادامه یافتن این روند و تعدد یافتن سهم‌هایی که با حباب قیمتی همراه هستند می‌توان شاهد به وجود آمدن یک ریسک بزرگ در بازار سهام کشور بود. به طوری که اگر این شرکت‌ها بخش عمده‌ای از بازار را تشکیل دهند با ترکیدن حباب قیمتی آنها می‌توان شاهد سقوطی بزرگ در بورس تهران بود. به همین دلیل به نظر می‌رسد باید نظارت بیشتری بر این شرکت‌ها از سوی سازمان بورس اعمال شود تا ریسکی بازار را تهدید نکند.