رشد دسته‌جمعی فرابورسی‌ها

اواخر شامگاه شنبه، فعالان بازار در حاشیه نشست سران ۲۰ قدرت اقتصادی جهان، شاهد مذاکرات مقامات ایالات متحده و چین بر سر رفع موانع تجاری بود. در این نشست رئیس‌جمهوری آمریکا متعهد شد تا برنامه وضع تعرفه ۲۵ درصدی را بر ۲۰۰ میلیارد دلار از کالاهای چینی متوقف کند و در طرف مقابل، چین هم وعده داد تا میزان خرید خود را از کالاهای آمریکایی افزایش دهد. رفع تنش تجاری می‌تواند ضمن گسترش دروازه‌های تجارت جهانی، تقاضا برای مواد خام به ویژه از سوی تولیدکنندگان چینی را تقویت و بورس کالامحور تهران را منتفع کند. به این ترتیب با آغاز معاملات روز گذشته در بازارهای جهانی، شاهد بهبود قابل توجه قیمت فلزات بودیم.

به این ترتیب بهای مس با رشد ۶/ ۱ درصدی در سطح ۶۲۹۸ دلار در هر تن قرار گرفت. روی نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد و با رشد ۶/ ۱ درصدی، ۲۵۸۳ دلار در هر تن معامله شد. سرب نیز با رشد ۷/ ۱ درصدی، ۱۹۸۷ دلار در هر تن قیمت خورد. در این میان بهای آلومینیوم با افزایش ۲/ ۱ درصدی، ۲۲۵۸ دلار در هر تن مورد دادوستد قرار گرفت (قیمت‌ها در لحظه تنظیم این گزارش ساعت ۱۵ روز دوشنبه اعلام می‌شود). این شرایط سبب شد تمامی نمادهای زیرمجموعه فلزی - معدنی در محدوده مثبت قیمتی به معاملات روزانه خود پایان دهند. میزان تقاضا در این صنایع به گونه‌ای بود که اغلب سهام مذکور شاهد تشکیل صف‌های طولانی در سمت خرید بودند.

در کنار آتش‌بس موقت آمریکا و چین، پس از ملاقات رئیس‌جمهور روسیه و ولیعهد عربستان سعودی، دو طرف بر تمدید برنامه کاهش تولید به منظور حمایت از بازار نفت خام تاکید کردند. این موضوع سبب بهبود معاملات این محصول شد. بنابر‌این دیروز قیمت هر بشکه نفت برنت نیز با رشد حدود ۴ درصدی به ۶۱ دلار و ۷۶ سنت رسید. این در حالی است که بهای نفت خام برنت تا سطوح بالاتر از ۶۲ دلار نیز پیش رفت. قیمت نفت خام آمریکا نیز با رشد بیش از ۲‌دلاری، معادل ۴ درصد در ساعت تنظیم گزارش در سطح ۵۲ دلار و ۹۸ سنت قرار گرفت این موضوع در مجموع سبب شد تا پتروپالایشی‌های فرابورس ایران با رشد قیمت به معاملات روزانه خود پایان دهند.

رصد فعالیت بازیگران فرابورسی

فرابورس ایران روز دوشنبه در مجموع شاهد خالص تغییر مالکیت افزون بر ۷۸ میلیون سهم به ارزش حدود ۵/ ۱۶ میلیارد تومانی به نفع معامله‌گران حقیقی بازار بود. در این میان نماد معاملاتی شرکت ذوب آهن اصفهان بیشترین مشارکت بازیگران حقیقی را به خود دید. بررسی خالص تغییر مالکیت این شرکت طی روز معاملاتی گذشته حکایت از جابه‌جایی حدود ۶۰ میلیون و ۱۶۰ هزار سهم «ذوب» به ارزش حدود ۱۰ میلیارد تومان از سوی بازیگران حقوقی به حقیقی دارد. پس از آن نیز «زاگرس» شاهد بیشترین خالص تغییر مالکیت به سمت معامله‌گران حقیقی به ارزش ۵/ ۶ میلیارد تومان بود. در آن سوی بازار نماد معاملاتی شرکت سنگ‌آهن گهرزمین شاهد بیشترین خالص خرید سهام به نام حقوقی‌ها بود. بر این اساس دیروز افزون بر ۸/ ۷ میلیون سهم «کگهر» به ارزش ۵/ ۶ میلیون تومان از سبد سهام معامله‌گران حقیقی به پرتفوی حقوقی‌ها منتقل شد. پس از آن نیز بانک دی بیشترین خالص خرید از سوی معامله‌گران عمده بازار به میزان یک میلیارد تومان را تجربه کرد.

فرابورس از دریچه آمار

در مجموع طی معاملات روز دوشنبه، فعالان بازار شاهد جابه‌جایی افزون بر ۷۴۸ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۶۴۶ میلیارد تومان در بازارهای چندگانه فرابورس بودند. از این میزان بازارهای اول و دوم در مجموع دادوستد ۴۰۵ میلیون سهم به ارزش افزون بر ۱۲۶ میلیارد تومان را به خود اختصاص دادند.

در معاملات دیروز فرابورس ایران نماد معاملاتی شرکت‌های گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی، معدنی کیمیایی زنجان گستران، پالایش نفت شیراز، پالایش نفت لاوان و پتروشیمی غدیر شاهد بیشترین افزایش قیمت بودند. در میان صنایع فرابورسی نیز گروه هتل و رستوران با دو زیرمجموعه «سمگا» و «گکوثر» صدرنشین دیگر صنایع فرابورسی شد. پالایشی‌ها دیگر گروه فرابورسی بودند که رشد حدود ۵ درصدی را در کارنامه معاملات روز دوشنبه فرابورس ثبت کرده و در رتبه دوم صنایع این بازار قرار گرفتند. در مجموع از میان ۲۷ صنعت فرابورسی، تنها ۷ صنعت با افت شاخص مواجه شدند. در این میان گروه خودرو و ساخت قطعات با کاهش بیش از ۲ درصدی قعرنشین جدول بازدهی صنایع این بازار شد.

همان‌طور که اشاره شد روز گذشته بیشترین اثرگذاری مثبت بر آیفکس به معاملات سهامداران در نماد معاملاتی «ذوب» برمی‌گردد. نماد معاملاتی ذوب‌آهن اصفهان روز گذشته در یک رالی صعودی قیمت تا سقف مجاز قیمت پیش رفت و حتی صف خرید ۴ میلیارد تومانی در این نماد معاملاتی شکل گرفت. این شرکت فرابورسی روز گذشته محصولاتی را نیز در بورس کالا عرضه کرد. به این ترتیب دیروز ذوب آهن اصفهان ۳۹۸۲ تن تیرآهن ۱۴ با قیمت پایه ۳۷۲۸‌ تومان (۴/ ۱ درصد بیشتر از پایه قبلی) در بورس کالا عرضه کرد. این محصول با میانگین قیمت ۴۰۷۵‌ تومان (۲۸/ ۹درصد بالاتر از پایه و ۷۸/ ۳ درصد کمتر از میانگین معامله قبلی) معامله شدند.

مروری بر نرخ‌های بازار بدهی

در بازار اوراق با درآمد ثابت فرابورس نیز دیروز ۳/ ۵ میلیون ورقه به ارزش ۴۸۰ میلیارد تومان در ۱۳۲۵ نوبت معاملاتی مورد دادوستد قرار گرفت. همچنین در این روز شاهد معامله حدود ۴/ ۲ میلیون ورقه اسناد خزانه اسلامی در ۱۲۰۴ نوبت معاملاتی به ارزش ۱۸۷ میلیارد تومان بودیم. «اخزا»ها در این روز در محدوده قیمتی ۶۳ تا ۹۹ هزار تومان نوسان کردند. بیشترین رشد قیمت در این روز به «اخزا۷۱۱» با افزایش قیمت حدود ۹/ ۰ درصدی اختصاص پیدا کرد. در مجموع روز گذشته، متوسط نرخ سود موثر اسناد خزانه اسلامی بدون تغییر نسبت به روز یکشنبه در سطح ۹/ ۲۳ درصد قرار گرفت.

گر چه نرخ بازدهی اوراق خزانه در مقیاس روزانه نوسان‌های کم‌دامنه‌ای را تجربه می‌کند اما بررسی روند بازدهی این اوراق در چشم‌اندازی وسیع‌تر نکات مهمی را در بردارد. به بیان دیگر، بررسی قیمت اوراق طی دو ماه اخیر نشان‌دهنده کاهش سقف انتظاری تورم در بین فعالان بازار بدهی است. واقعیت این است که با تشدید ریسک‌های محیطی از جمله آغاز دور نهایی تحریم‌ها و سقوط قیمت‌های جهانی کالاها، شاخص سهام به سرعت در مسیر نزولی قرار گرفت و بخش قابل توجهی از سرمایه‌های خرد از جریان معاملات سهام خارج شد. همزمان با این روند، قیمت اوراق خزانه رو به افزایش گذاشت و در نتیجه نرخ سود موثر اوراق را تحت فشار قرار داد. چنان که از رفتار قیمت‌ها مشاهده می‌شود، انتظارات از سودآوری در بازارهای سهام و بدهی طی این مدت تعدیل شده است. افت متوسط نرخ سود موثر اوراق خزانه از ارقام بالای ۲۸ درصد در نیمه نخست مهرماه و تنزل بازدهی به محدوده ۲۴ درصد در روز گذشته موید این ادعاست. تعدیل نرخ سود موثر اوراق خزانه را می‌توان نتیجه کاهش انتظارات تورمی دانست. وضعیتی که در افت سرعت تورم کالاها و خدمات هم طی ماه‌های مهر و آبان انعکاس پیدا کرد.

چه خبر از «تسه‌»ها؟

همچنین روز گذشته فرابورس شاهد معامله حدود ۷۴ هزار و ۵۰۰ ورقه تسهیلات مسکن به ارزش افزون بر ۴ میلیارد تومان در بازار ابزارهای نوین مالی بود در این روز اکثر اوراق تسهیلات مسکن با رشد قیمت به معاملات روزانه خود پایان دادند. به این ترتیب متوسط قیمت امتیاز تسهیلات مسکن در فرابورس، دیروز با رشد ۳/ ۲ درصدی (نسبت به روز یکشنبه) به ۵۱ هزار و ۹۳ تومان رسید. بیشترین افزایش قیمت روز گذشته در میان این اوراق نیز با رشد ۵ درصدی به «تملی۷۰۴» رسید و در مقابل سررسید فروردین ۹۷ اوراق تسهیلات مسکن بانک ملی با بیشترین افت قیمت همراه شد.

رشد ۴ درصدی اورق تسهیلات مسکن اسفند ۹۵ (تسه۹۵۱۲)، سومین روز متوالی جهش قیمت در این بازار را رقم زد. کاهش معاملات در بازار سمکن عمده‌ترین دلیل رکود اوراق عنوان می‌شود. در این‌خصوص بنا بر اظهارات نایب‌رئیس اول مشاوران املاک تهران در حال‌حاضر وام مسکن فقط ۱۲ درصد هزینه‌های خرید یک خانه را تامین می‌کند و عبور از رکود بازار مسکن نیازمند ۴ تا ۸ سال زمان است. با این حال با کاهش نرخ ارز انتظار می‌رود قیمت‌های نجومی مسکن نیز ریزش کند. طی سال گذشته قیمت مسکن در پایتخت و سایر شهرهای کشور دو‌برابر شده است.