در همین حال، عمده گروه‌های کوچک شامل ساختمانی‌ها، سیمانی‌ها، کاشی‌سازان، تولیدکنندگان محصولات مصرفی نظیر شوینده‌ها و غذایی‌ها و برخی دیگر از صنایع کوچک بازار که در هفته‌های اخیر پیشتاز رشد بودند، در این هفته به سقف‌های مقاومتی برخورد کردند؛ هر‌چند با توجه به چشم‌انداز تورمی موجود این نوسانات کاهشی می‌تواند کوتاه‌مدت تلقی شود. در همین حال، مهم‌ترین‌ ابهام بازارکماکان به تداوم اجرای سیاست ارزی موسوم به تک‌نرخی باز‌می‌گردد؛ شرایطی که عملا بخش مهمی از صادرکنندگان را از امکان عرضه ارز صادراتی به نرخ توافقی محروم کرده است. انتظار می‌رود به محض ایجاد تغییر در سیاست مزبور و ایجاد امکان مبادله با نرخ آزاد، شرایط بورس تهران فارغ از ریسک‌های سیاسی موجود با رونق مناسبی رو‌به‌رو شود.

ترجمان اقتصادی بسیج اروپا برای حفظ برجام

روی تلکس اکثر خبرگزاری‌های داخلی و خارجی در هفته جاری هر‌جا نامی از ایران بود، مساله برجام و تلاش اروپاییان برای نجات قرارداد مزبور نیز به‌چشم می‌خورد. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی طرف اروپایی مصمم است تا با عهدشکنی ایالات متحده در زمینه خروج از این قرارداد چند‌جانبه از طریق تضمین منافع اقتصادی طرف ایرانی اقدام کند. در این میان، سخنان وزیر خارجه آمریکا نیز عملا شرایط دشواری را برای دیپلماسی ایجاد کرده و فشارها برای حفظ برجام را بر اروپاییان افزایش داده است. سوال مهم برای فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه این است که معنای اعطای تضمین اقتصادی از سوی اتحادیه اروپا در شرایط کنونی چیست و اوضاع در عمل چگونه خواهد شد؟ واقعیت این است که به دلیل غلبه دلار و سیستم تحریم‌های مالی آمریکا در سطح جهانی، تحولات اخیر به‌طور قطع تاثیر مهمی در محدود شدن منافع اقتصادی ایران از برجام به‌ویژه در زمینه امکان جذب سرمایه و همکاری با شرکای خارجی خواهد داشت اما اکنون تلاش‌ها بر سر حفظ شریان اصلی درآمدهای صادراتی کشور از جمله نفت خام و سایر محصولات متمرکز است. به‌نظر می‌رسد در صورت بالفعل شدن پیشنهاد‌های اروپایی از جمله فعال شدن بانک‌های مرکزی در زمینه تبادل درآمدهای صادراتی یا احیای یک نهاد واسط برای تضمین جابه‌جا‌یی نفتی تحت‌حفاظت اتحادیه اروپا عملا یکی از مهم‌ترین‌ منافع اقتصادی برجام که عبارت از بازگشت صادرات نفتی به بازارهای جهانی بود تا حد معقولی حفظ شود. این مهم به معنای حفظ امکان انتفاع ایران از درآمدهای صادراتی در سطحی هر چند محدودتر از قبل خواهد بود که البته با قیمت‌های بالاتر فعلی نفت تا حدی قابل‌جبران است. به این ترتیب، می‌توان گفت شرایط از لحاظ امکان اعمال سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی به‌ویژه در مقایسه با دوره قبل از برجام فراهم نیست و دسترسی به درآمدهای صادراتی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای جاری اقتصاد کشور و شرکت‌های بورسی در صورت به‌ثمر رسیدن مسیر کنونی کمابیش برقرار خواهد ماند.

بازار داغ محصولات داخلی

همزمان با افزایش فشارهای خارجی و نیز با تنظیم سیاست‌های احتیاطی از سوی سیاستمداران درخصوص واردات و رشد نرخ ارز، تقاضا برای کالاهای تولید داخل به‌ویژه در بخش مصرفی افزایش محسوسی‌ یافته است. برخی از تولیدکنندگان به‌ویژه در بخش مصرفی (شویندگان و محصولات غذایی) از رونق مطلوب فروش خود در ماه اردیبهشت خبر می‌دهند که نسبت به ماه‌های قبلی جهش معناداری نشان می‌دهد. همزمان، صادرات برخی محصولات و مصنوعات داخلی به کشورهای همسایه در بخش ساختمانی شامل کاشی و سیمان به دلیل ثبات قیمت انرژی و افت قابل‌ملاحظه ارزش ریال توجیه زیادی پیدا کرده است. در همین حال، برخی آمارهای اولیه از تجارت اردیبهشت ماه از افت حجم و ارزش واردات پس از اجرای سیاست‌های محدود‌کننده ارزی خبر می‌دهند. فارغ از سایر آثار جانبی شرایط موجود، به نظر می‌رسد خروجی کوتاه مدت تحولات اخیر برای تولیدکنندگان محصولات داخلی مثبت بوده است و انتظار می‌رود با پایداری تفاوت نرخ ارز غیر‌رسمی با رسمی، حاکمیت این شرایط مطلوب به نفع تولیدات داخلی در سال جاری ادامه یابد. از این‌رو توجه به سهام گروه‌های کوچک تولید‌کنندگان داخلی در هفته‌های اخیر را می‌توان واجد پشتوانه بنیادی لازم دانست؛ وضعیتی که می‌تواند با انعکاس آثار روند جاری در صورت‌های مالی فصل بهار بر رشد سهام این گروه‌ها مهر تاییدی بزند.

بفروش و کنار برو!

در حالی که نوسانات اخیر کاهشی در بازارهای غربی و قیمت مواد خام در هفته‌های اخیر جای خود را به ثبات و حتی جبران افت قیمت‌ها داده است، نشانه تحولات جدیدی در بازارهای نوظهور نمایان شده است. در همین راستا، با تقویت چشم‌انداز افزایش چند مرحله‌ای بهره در ایالات‌متحده و نیز فشارهای تورمی، این سناریو در حال تقویت است که ارزش دلار در بازارهای جهانی به دلیل تفاوت بهره با سایر بازارها به‌ویژه نسبت به اروپا و ژاپن افزایش یابد. این وضعیت در گام اول به ضرر بازارهای در حال توسعه است زیرا جذابیت اوراق قرضه آمریکایی به‌عنوان دارایی امن، عملا نقدینگی را از این بازارها خارج و به سمت دلار می‌کشاند. نشانه‌های این روند در هفته‌های اخیر در کاهش چشمگیر ارزش ارزهای ترکیه، آرژانتین، برزیل، هند و آفریقای‌جنوبی و برخی دیگر از بازارهای در حال توسعه پدیدار شده است. گروهی از تحلیلگران بر این باورند که ادامه مسیر انقباضی در ایالات‌متحده به‌ویژه با سرعت بالای مد‌نظر بانک مرکزی این کشور، این پتانسیل را دارد که تلاطماتی در بازارهای مالی در نیمه دوم سال میلادی ایجاد کند؛ وضعیتی که موجب شده ضرب‌المثل قدیمی «در ماه می‌بفروش و کنار برو» بار دیگر توسط گروهی از کارشناسان تکرار شود؛ کنایه‌ای که بیش از هر‌چیز به چشم‌انداز نامطمئن بازارهای مالی با توجه به ارزش‌گذاری‌های بالا و تغییر با اهمیت سیاست‌های پولی آمریکا اشاره دارد.