شروط پایداری نشاط معاملاتی در بازار سهام شناسایی شد
روز رونق در بورس تهران
شروط پایداری رونق بورس
با وجود قدم گذاشتن بورس در مسیر رونق اما شروطی برای تداوم این وضعیت دیده می‌شود. در این خصوص دو عامل داخلی شامل از سرگیری عرضه‌های اولیه و حذف موانع ساختاری و دو شرط بیرونی شامل وضعیت بازارهای جهانی و همچنین اعلام تصمیم کنگره درخصوص برجام می‌تواند بر پایداری رونق بورس تهران اثرگذار باشد.
۱- لزوم از سرگیری عرضه‌های اولیه در بازار سهام: همه به یاد داریم هفته‌های پایانی سال گذشته که سازمان بورس در اقدامی عجیب اقدام به توقف عرضه اولیه سهام و همچنین اوراق بدهی کرد، در این میان اما لیست بلند بالایی از شرکت‌های آماده عرضه چه از کانال بورس و چه فرابورس تهیه شده بود. در این لیست شرکت‌هایی نیز حضور داشتند که به گفته مقامات مسوول، پرونده عرضه آنها آماده بود و حتی زمزمه ورود آنها به بازار در روزهای آخر سال نیز شنیده می‌شد. این وقفه حدود ۵ ماه ادامه پیدا کرد و مجددا از اواخر تیر ماه سال‌جاری این عرضه‌ها از سر گرفته شد. بعد از آن شاهد تسریع روند حضور شرکت‌ها در بورس و فرابورس بودیم؛ به‌طوری که طی ۳ ماه، سهام ۱۰ شرکت در بازار سهام عرضه شد. از این میزان ۴ شرکت بورسی و ۶ شرکت فرابورسی شدند. پس از آن اما با وجود آمادگی چند بنگاه اقتصادی برای ورود به بازار سهام، باز شاهد جلوگیری از عرضه‌های اولیه بودیم. موضوعی که به نظر می‌رسد به برخی تفکرات نادرست بازمی‌گردد. تفکراتی که جذابیت عرضه‌های اولیه برای معامله‌گران را عامل خروج نقدینگی از دیگر سهام بازار می‌داند و معتقد است این فضای منفی سبب تشکیل صف‌های فروش در دیگر سهام بورسی برای تامین نقدینگی برای خرید سهم جدید می‌شود. طی معاملات روز گذشته علاوه بر توجه سهامداران به نماد تازه‌وارد «های‌وب»، دیگر نمادها نیز فضایی مثبت را تجربه کردند. مجموع این عوامل رونق بازار را در پی داشت. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد مقام سیاست‌گذار با توسعه عرضی بازار سهام (افزایش شرکت‌های حاضر با عرضه‌های اولیه) می‌تواند سبب ورود نقدینگی جدید به این بازار شود تا رونق هرچه بیشتر معاملات رقم بخورد.
۲. حذف موانع ساختاری: میزان محدودیت در بازار رابطه مستقیمی با میزان دانش مالی سرمایه‌گذاران، عمق بازار، میزان توسعه‌یافتگی و در مجموع کارآیی بازار دارد. افزایش ابزارهای مشتقه و همچنین برداشتن محدودیت‌هایی همچون حجم مبنا و دامنه نوسان از جمله مواردی است که می‌تواند پیش‌شرط پایداری رونق بازار سهام باشد. درحالی ابزارهای مشتقه یکی از ارکان اصلی بازارهای مالی دنیا به‌شمار می‌رود که در شرایط کنونی شاهد یکطرفه بودن بورس تهران به دلیل عدم تنوع ابزارهای معاملاتی هستیم.
حجم مبنا (حداقل تعداد برگه سهامی که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز در قیمتی به ثبت برسد) و دامنه نوسان قیمت (پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه رسمی معاملاتی بورس، قیمت سهام می‌تواند نوسان داشته باشد) نیز از جمله ابزارهای کنترلی بازار سهام هستند که برای روزهای هیجانی معاملات به‌ویژه در شرایط منفی تدبیر شده‌اند. محدودیت‌هایی که البته مانعی بر سر راه توسعه بازار سهام ایران به‌شمار می‌روند. گفته می‌شود در بسیاری از بورس‌های کشورهای پیشرفته، حد نوسان بالاتری وجود داشته یا سازوکاری حاکم است که حد نوسان، دست بازیگران بازار را نمی‌بندد؛ یعنی به محض اینکه قیمت‌ها به حد نوسان تعیین‌شده، می‌رسند مجددا حراج برگزار می‌کنند و قیمت جدید را بالاتر از حد نوسان تعیین‌شده کشف می‌کنند. در بورس تهران اما این محدودیت‌ها باعث تحلیل‌گریزی معامله‌گران شده است. از یک‌طرف یکی از روش‌هایی که امروز سفته‌بازان بازار سهام ایران به‌صورت پی در پی از آن استفاده می‌کنند و اتفاقا نتایج بسیار خوبی هم از آن گرفته‌اند، سوءاستفاده از دامنه‌نوسان و ایجاد صف‌های سنگین در خرید سهام است. به این ترتیب جریان مالی بازار از سهام‌های بنیادی خارج و به سمت سهام‌های سفته بازی هدایت می‌شود. از سوی دیگر سفته‌بازان بر سهم‌هایی با حجم مبنای پایین کار کرده تا اوقاتی که می‌خواهند به دستکاری قیمتی یک سهم یا به اصطلاح چاق کردن سهم بپردازند، هزینه زیادی برای حجم مبنا ندهند و سهم راحت بالا برود.
۳. پایان هفته و اعلام تصمیم کنگره: نزدیک شدن به زمان اعلام تصمیم کنگره آمریکا درخصوص پایبندی این کشور به برجام از جمله ریسک‌های سیاسی است که طبیعتا موردتوجه بازار سهام و معامله‌گران قرار دارد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در هفته پایانی مهرماه، ضمن ایراد اظهارات تند علیه ایران، سرنوشت توافق هسته‌ای را به کنگره سپرد تا در یک مدت
۶۰ روزه این موضوع را تعیین‌تکلیف کند. از این مهلت ۶۰ روزه چند روز بیشتر باقی نمانده است و به احتمال زیاد تا پایان هفته جاری (۱۳ دسامبر تا ۱۵ دسامبر) کنگره تصمیم خود را اعلام می‌کند. درخصوص نتیجه‌گیری کنگره تحلیل‌های بسیاری شنیده می‌شود. سرنوشت توافق هسته‌ای تا به اینجا به نفع ایران رقم خورده است، چراکه با وجود احتمال افزایش فشارهای سیاسی و غیرسیاسی آمریکا بر ایران، برهم زدن ماهیت برجام از سوی این کشور به دلیل حمایت دیگر کشورهای درگیر، سناریوی غیرمحتملی به‌نظر می‌رسد. جالب این که خودرویی‌ها که همواره بیشترین تاثیر را از ریسک‌های سیاسی می‌پذیرند، چند روز مانده به اعلام تصمیم کنگره با رشد همراه شده‌اند که نشان از نگاه مثبت بازار به این موضوع دارد. با این حال در صورتی که خبر ناخوشایندی از کنگره آمریکا منتشر شود، احتمال افزایش فشار فروش و برگشت جریان فعلی از سهام گروه خودرو وجود دارد.
۴. وضعیت بازارهای جهانی: روز گذشته با بازگشایی بازارهای جهانی، قیمت اغلب فلزات اساسی با رشد همراه شد. قیمت مس دیروز با رشد ۴/ ۰ درصدی همراه شد و به ۶۶۰۵ دلار در هر تن رسید. روی نیز با رشد ۶/ ۰ درصدی قیمت تا سطح ۳۱۰۵ دلار در هر تن رشد کرد. سرب نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد و با افزایش ۸/ ۰ درصدی به سطح ۲۴۷۲ دلار در هر تن در بورس لندن رسید. بهای آلومینیوم اما دیروز بیش از ۴ دلار کاهش یافت و ۲۰۱۰ دلار در هر تن معامله شد. (قیمت‌ها در لحظه تنظیم این گزارش ساعت ۱۵ ذکر می‌شوند)
باید توجه داشت به‌صورت کلی بازارهای جهانی وارد دوره‌ای شده‌اند که به‌صورت فصلی کاهش تقاضا شکل خواهد گرفت. به این ترتیب طی چند ماه آتی نمی‌توان انتظار جهش قیمتی در میان فلزات پایه داشت. در این میان فولاد به‌عنوان یک استثنا مطرح می‌شود. بر این اساس افزایش محدودیت عرضه فولاد در چین در نقش حمایت از قیمت فولاد در بازارهای جهانی برآمده است.با این وجود باید توجه داشت همچنان قیمت فلزات در بازارهای جهانی در سطوح مناسبی قرار داشته و نکات مطرح شده درخصوص عدم انتظار برای تداوم جهش قیمتی فلزات پایه در چند ماه آتی، نمی‌تواند تهدیدی در برابر روند سوددهی شرکت‌های مرتبط باشد. در عین حال با توجه به رشد قیمت دلار (آزاد و مبادله‌ای) از اواسط مهر تاکنون می‌توان انتظار داشت با انتشار گزارش‌های ماهانه و همچنین گزارش‌های ۹ ماهه این شرکت‌ها روی سامانه کدال، بار دیگر شاهد افزایش اقبال معامله‌گران به سهام فلزی-معدنی باشیم.
تداوم اقبال معامله‌گران به تازه‌وارد بورسی
اقبال مناسب معامله‌گران به نماد معاملاتی شرکت داده‌گستر عصرنوین سبب شد تا نماد این شرکت که کمتر از ۳ ماه از حضورش در بورس تهران می‌گذرد، در صدر نمادها با بیشترین حجم و ارزش معاملات قرار گیرد. در ابتدای معاملات روز گذشته صف بیش از یک میلیارد سهمی «های‌وب» در مرحله پیش‌گشایش با توجه به حجم سنگین عرضه‌ها برچیده شد و این سهم تا ۵۵۵ تومان نیز افت کرد. در ادامه اما بار دیگر «های‌وب» تا صف خرید پیش رفت و در انتها با رشد حدود ۴ درصدی به معاملات روزانه خود پایان داد. در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» به دفعات درخصوص تازگی گروه اطلاعات و ارتباطات برای معامله‌گران است. به این ترتیب با وجود اینکه به نظر می‌رسد سهامداران آشنایی کافی با صورت‌های مالی این شرکت ندارند اما برنامه‌های موجود در شرکت داده گستر عصر نوین و همچنین شنیدن اخبار مثبت پیرامون آن عامل اقبال معامله‌گران به این سهم است.
موج مثبت در میان پالایشی‌ها
پالایشی‌ها که معاملات روز گذشته را کم‌رونق شروع کرده بودند، در ادامه با توقف برخی نمادهای معاملاتی هم‌گروه همچون «شاوان» و «شراز» با توجه به اطلاعات دریافتی مبنی بر تعدیل با اهمیت سود هر سهم، در مرکز توجه معامله‌گران قرار گرفتند. این موضوع فضایی عمومی در اغلب نمادهای پالایشی ایجاد کرد تا جایی که تمامی نمادهای پالایشی دیروز با رشد قیمت همراه شدند. این در حالی است که همچنان فعالان بازار در انتظار انتشارصورت‌های مالی شرکت‌های پالایشی برای روشن‌تر شدن مسیر آتی قیمتی این سهام هستند.
در بازار چه گذشت؟
همان‌طور که اشاره شد، در دادوستدهای روز دوشنبه، شاخص کل بورس تهران ۳۵۳ واحد (معادل ۴/ ۰ درصد) رشد کرد و به رقم ۹۱ هزار و ۵۵۲ واحد رسید. شاخص کل هم وزن (با اثر یکسان نمادها) نیز با رشد ۰۷/ ۰ درصدی همراه شد. موضوعی که نشان از رشد دسته‌جمعی نمادهای بازار سهام دارد. ارزش معاملات خرد بورس تهران نیز روز دوشنبه به ۲۸۵ میلیارد تومان رسید. حدود ۶۳ درصد از این رقم در اختیار ۱۰ نماد با بیشترین ارزش معاملات قرار داشت. بررسی روند صنایع بورسی در روز دوشنبه نشان می‌دهد از ۳۸ صنعت مورد بررسی، شاخص ۱۵ صنعت با رشد همراه شد و ۱۸ صنعت نیز معاملات روزانه خود را با افت پشت‌سر گذاشتند. (شاخص ۵ صنعت بدون تغییر ماند). در این میان گروه اطلاعات و ارتباطات با تک نماد «های وب» بیشترین بازدهی (حدود ۴ درصد) در میان صنایع بورسی را کسب کرد. خودرویی‌ها نیز طی معاملات این روز رشد حدود ۲/ ۳ درصدی را تجربه کرد. پس از آن نیز معدنی‌ها در مرکز توجه معامله‌گران قرار داشتند. به این ترتیب روز دوشنبه، شاخص گروه کانه‌های فلزی با رشد حدود ۳ درصدی همراه شد. در مقابل اما گروه‌های خدمات فنی مهندسی، سایر محصولات کانی غیرفلزی در قعر جدول بازدهی روز دوشنبه صنایع بورسی قرار گرفتند. بیشترین حجم معاملات نیز از آن خودرویی‌ها شد. دو گروه اطلاعات و ارتباطات و فلزی‌ها نیز در رده‌های بعدی بیشترین حجم معاملات روزانه در میان صنایع بورسی قرار گرفتند. بیشترین افزایش قیمت روز دوشنبه بورس تهران نیز از آن نماد معاملاتی شرکت‌های کاشی الوند، حمل و نقل پتروشیمی، ایران خودرو و نفت سپاهان شد. در مقابل اما نماد معاملاتی شرکت‌های تولیدی گرانیت بهسرام، سیمان کردستان، آلومینیوم ایران و ایران ارقام بیشترین کاهش قیمت دوشنبه بورس تهران را تجربه کردند.
همگام با بازیگران بازار
روز دوشنبه خالص تغییر مالکیت میان بازیگران اصلی بازار حدود ۳۹ میلیون سهم و در مسیر حقوقی به حقیقی بود. این جابه‌جایی رقمی معادل ۵ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی منتقل کرد. بیشترین میزان خالص خرید در معامله‌گران حقیقی به نماد معاملاتی شرکت داده‌گستر عصر نوین اختصاص داشت. به این ترتیب دوشنبه حدود ۲۸ میلیون سهم «های‌وب» به ارزش ۱۶ میلیارد تومان به نفع معامله‌گران حقیقی بازار منتقل شد.پس از «های‌وب»، بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها در نماد معاملاتی شرکت ایران خودرو شکل گرفت. به این ترتیب ۱۸ میلیون سهم «خودرو» به ارزش ۳/ ۵ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. در آن سوی بازار اما بیشترین تحرک حقوقی‌ها در نماد معاملاتی شرکت‌های معادن منگنز ایران، فولاد کاوه جنوب کیش و ملی صنایع مس ایران دیده شد. به این ترتیب طی معاملات این روز، افزون بر ۲ میلیون سهم «کمنگنز» از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی سهامداران حقوقی منتقل شد. این جابه‌جایی رقمی معادل ۱۲ میلیارد تومان داشت. «کاوه» نیز دوشنبه شاهد تغییر مالکیت بیش از یک میلیارد تومانی به نفع حقوقی‌ها بود. در «فملی» نیز دیروز حدود ۵/ ۴ میلیون سهم به ارزش ۹۰۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی منتقل شد.
ارسال نظر