غلبه نگاه کوتاه‌مدت در معاملات سهام

بررسی نوسانات بازار سهام در سال‌های اخیر به‌وضوح نشان‌دهنده حاکمیت تفکر کوتاه‌مدت بر عمده معاملات سهامداران است؛ به‌طوری که بورس تهران اخیرا رشدی پایدار و مستمر را تجربه نکرده و پس از هر دوره صعودی با اصلاح شاخص کل در مسیر نزولی مواجه شده است. بنابر‌این انتظار اینکه سهامداران پس از رشد پرشتاب روزهای اخیر، با شناسایی سود به جمع فروشندگان سهام بپردازند، امری محتمل است. موضوعی که طی معاملات روز یکشنبه بورس تهران نیز به خوبی مشهود بود. در این روز پس از پشت‌سر گذاشتن قله تاریخی، هراس از افت قیمت‌ها و همچنین برخی ریسک‌های سیاسی پیش‌رو، بسیاری از سهامداران را به صف فروش کشاند. این فشار فروش سبب شد تا بسیاری از نمادهای گروه فلزات اساسی در ساعات آغازین معاملات تا محدوده منفی قیمتی پیشروی کنند. با این حال فرصت‌طلبی خریداران از شرایط به‌وجود آمده و توجه این دسته از معامله‌گران به عوامل بنیادی حمایت‌کننده از سهام مزبور باعث شد تا در ادامه معاملات، چرخش قیمت‌ها در میان فلزی‌ها شکل بگیرد. بر همین اساس نیز با وجود فشار فروش سنگین در معاملات این گروه اکثر نمادها با اثرگذاری مثبت در محاسبه شاخص جزو گروه فلزات اساسی بودند.

 حمایت عوامل بنیادی از سهام بورسی

همانطور که اشاره شد طی معاملات روز یکشنبه حمایت عوامل بنیادی از برخی سهام همچون فلزی‌ها سبب چرخش جدی قیمت‌ها شد. امری که نشان‌می‌دهد رونق این‌بار بازار می‌تواند به واسطه تداوم عوامل بنیادی قوی همچون سطوح مناسب قیمت‌ها در بازارهای جهانی، رشد نرخ دلار و همچنین کاهش نرخ سود، رونقی مستمر و پایدار و نویدبخش دوره جدیدی از رونق در بازار سهام باشد.در این میان اما باید توجه داشت این رونق پایدار نیازمند حضور جدی‌تر سهامداران حقیقی است. این در حالی است که به‌نظر می‌رسد قوی‌ترین عامل رشد این روزهای حجم و ارزش معاملات سهام نتیجه اعتباراتی است که وارد بازار سهام شده و لزوم شفاف‌سازی در مورد این موضوع (یعنی ورود اعتبارات به معاملات) توسط سازمان بورس اما بیش از گذشته احساس می‌شود چرا‌که این پول‌های داغ همانطور که به رشد سریع و پرشتاب قیمت‌ها منتهی می‌شود، در صورت برآورده نشدن انتظارات از بازار خارج می‌شود و در نتیجه افت قابل‌توجه نماگر این بازار می‌انجامد.

 وزن تهدید اصلاح قیمت‌های جهانی؟

روز گذشته با بازگشایی بازارهای جهانی، شاهد اصلاح قابل‌توجه قیمت فلزات اساسی بودیم. این موضوع شاید به لحاظ روانی بر روند قیمتی گروه‌های مرتبط با بازارهای کالایی‌ (کامودیتی‌ها) تاثیرگذار باشد اما نکته قابل‌توجه این است که همچنان قیمت فلزات در بازارهای جهانی در سطوح مناسبی قرار داشته و این اصلاحات نمی‌تواند تهدیدی در برابر روند سوددهی شرکت‌های مرتبط باشد. با این وجود اما واکنش شدید بازار به این ریزش قیمتی در مقاطعی در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد بسیاری از معامله‌گران تحلیل درستی از روند قیمت‌ها ندارند. در عین حال رشد قابل‌توجه نرخ دلار (آزاد و مبادله‌ای) طی هفته‌های اخیر به شکل قابل‌توجهی اصلاح نسبی قیمت‌ها در بازارهای جهانی را پوشش داده است. دلار که از ۱۷ مهرماه با نزدیک شدن به مهلت اعلام تصمیم ترامپ درخصوص برجام افسارگسیخته وارد کانال ۴هزار تومانی شده بود، روز یکشنبه با قیمت ۴۱۱۴‌تومان داد‌و‌ستد شد. به این ترتیب دلیلی برای واکنش جدی منفی معامله‌گران نسبت به افت قیمت‌ها دیده نمی‌شود.

در اینجا مروری بر روند بازگشایی بازارهای جهانی خالی از لطف نیست. قیمت مس دیروز با افت ۲/ ۱ درصدی همراه شد و به ۶۹۳۶ دلار در هر تن رسید. بهای آلومینیوم نیز دیروز بیش از ۱۳ دلار کاهش یافت و ۲۱۱۷ دلار در هر تن معامله شد. روی نیز با افت ۵/ ۱ درصدی تا سطوح ۳۱۸۶ دلار در هر تن رشد کرد. سرب نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد و با افت ۱۴/ ۱ درصدی به سطوح ۲۴۵۸ دلار در هر تن در بورس لندن رسید.فولاد اما در معاملات دیروز با رشد قیمت همراه شد. در این‌خصوص با شروع محدودیت تولید واحدهای فولادی و زغال‌سنگ، سرمایه‌گذاران خوش‌بین به تداوم روند مطلوب قیمت‌ها، شاهد افزایش تقاضا در بورس‌های شانگهای و دالیان برای این کامودیتی‌ها بودند و آثار مثبت این تقاضا، بر روی سایر بخش‌های فولادسازی نیز دیده شد. شهر تانگشان چین از بعدازظهر روز شنبه اقدام به اعمال محدویت‌های تولید بر روی واحدهای زنجیره فولاد بر اساس دو دسته‌بندی واحدهای نارنجی (۴۸ ساعت توقف و ۱۲ ساعت کار) و واحدهای قرمز (۶۰ ساعت توقف و ۱۲ ساعت کار) کرد. این موضوع سبب شد تا با بازگشایی بازارهای جهانی شاهد تداوم رشد فولاد در اوج قیمت ۶ هفته باشیم. همچنین در معاملات روز گذشته، قیمت بیلت فولاد با رشد ۵/ ۱ دلار و ثبت رشد هفتگی ۱/ ۱درصدی همراه شد.

 معامله‌گران در انتظار تصمیم کنگره آمریکا

نزدیک شدن به زمان اعلام تصمیم کنگره آمریکا درخصوص پایبندی این کشور به برجام از جمله ریسک‌های سیاسی است که طبیعتا مورد توجه بازار سهام و معامله‌گران قرار دارد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در هفته پایانی مهرماه، ضمن ایراد اظهارات تند علیه ایران، سرنوشت توافق هسته‌ای را به تصمیم کنگره سپرد تا در یک مدت ۶۰ روزه این موضوع را تعیین تکلیف کند. درخصوص نتیجه‌گیری کنگره تحلیل‌های بسیاری شنیده می‌شود. با وجود احتمال افزایش فشارهای سیاسی و غیرسیاسی آمریکا بر ایران، بر هم زدن ماهیت برجام با توجه به حمایت دیگر کشورهای درگیر در این تفاهم‌نامه، سناریوی غیرمحتملی به نظر می‌رسد. در این میان نتیجه هر چه باشد اما حداقل در کوتاه‌مدت مورد توجه بازار قرار می‌گیرد.

 همگام با بازیگران بازار

روز یکشنبه خالص تغییر مالکیت میان بازیگران اصلی بازار ۲۵۹ میلیون سهم و در مسیر حقوقی به حقیقی بود. این جابه‌جایی‌ رقمی معادل ۲۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی منتقل کرد. بیشترین میزان خالص خرید در معامله‌گران حقیقی به نماد معاملاتی توسعه معادن و فلزات اختصاص داشت. به این ترتیب یکشنبه حدود ۹۵ میلیون سهم «ومعادن» به ارزش ۶/ ۱۵ میلیارد تومان به نفع معامله‌گران حقیقی بازار منتقل شد.پس از «ومعادن»، بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها در نماد معاملاتی شرکت آلومینیوم ایران شکل گرفت. به این ترتیب ۳۸ میلیون سهم «فایرا» به ارزش ۳/ ۶ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد.در آن سوی بازار اما بیشترین تحرک حقوقی‌ها در نماد معاملاتی پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت تبریز و گروه بهمن دیده شد. به این ترتیب طی معاملات این روز، افزون بر یک میلیون سهم «شبندر» از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی سهامداران حقوقی منتقل شد. این جابه‌جایی رقمی معادل ۶۵۰ میلیون تومان به پرتفوی این گروه از معامله‌گران منتقل کرد. «شبریز» نیز یکشنبه شاهد تغییر مالکیت بیش از ۴۰۰ میلیون تومانی به نفع حقوقی‌ها بود. در «خبهمن» نیز یکشنبه حدود ۴ میلیون سهم به ارزش ۴۳۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی منتقل شد.

 در بازار چه گذشت؟

در دادوستدهای روز یکشنبه، شاخص کل بورس تهران ۱۸۶ واحد (معادل ۲/ ۰ درصد) رشد کرد و به رقم ۹۰ هزار و ۶۵۵ واحد رسید. شاخص کل هم وزن (با اثر یکسان نمادها) اما با افت ۱۳/ ۰ درصدی مواجه شد. موضوعی که نشان از تاثیرگذاری نمادهای بزرگ بازار سهام بر نماگر این بازار دارد. ارزش معاملات خرد بورس تهران نیز روز یکشنبه به ۱۹۲ میلیارد تومان رسید که حدود ۴۸ درصد از این رقم در اختیار ۱۰ نماد با بیشترین ارزش معاملات قرار داشت.

بررسی روند صنایع بورسی در روز یکشنبه نشان می‌دهد از ۳۸ ‌صنعت مورد بررسی، شاخص ۱۷ صنعت با رشد همراه شد و ۱۵ صنعت نیز معاملات روزانه خود را با افت پشت سر گذاشتند. (شاخص ۶ صنعت بدون تغییر ماند). در این میان گروه محصولات چوبی با تک نماد «چفیبر» بیشترین بازدهی (حدود ۴ درصد) در میان صنایع بورسی را کسب کرد. گروه زراعت نیز طی معاملات این روز رشد حدود ۵/ ۲ درصدی را تجربه کرد. پس از آن نیز فلزی‌ها در مرکز توجه معامله‌گران قرار داشتند. به این ترتیب روز یکشنبه، شاخص گروه فلزات اساسی با رشد بیش از ۵/ ۱ درصدی همراه شد.در مقابل اما گروه‌های محصولات کاغذی، فرآورده‌های نفتی، خودرو و استخراج زغال‌سنگ در قعر جدول بازدهی روز یکشنبه صنایع بورسی قرار گرفتند. گروه معدنی‌طی معاملات این روز با وجودافت شاخص، بیشترین حجم معاملات را در اختیار گرفتند. فلزی‌ها نیز به لطف توجه سهامداران به دو نماد «فولاد» و «فملی» بیشترین ارزش معاملات در میان صنایع بورسی را به خود اختصاص دادند.بیشترین افزایش قیمت روز یکشنبه بورس تهران نیز از آن نماد معاملاتی شرکت‌های کاشی الوند، آلومینیوم ایران، سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران و گروه بهمن شد. در مقابل اما نماد معاملاتی شرکت‌های قند نقش جهان، سیمان غرب، کمک فنر ایندامین و معدنی دماوند بیشترین کاهش قیمت یکشنبه بورس تهران را تجربه کردند.

بورس