افزایش صادرات اوکراین، خوش‌بینی را به بازار مواد غذایی بازگردانده است
شیپور صلح در مزارع گندم
رفع خطر کاهش عرضه
بهای گندم در معاملات آتی بورس کالایی شیکاگو پس از رفع خطر اعتصاب کارکنان خطوط ریلی ایالات‌متحده کاهش یافت. روز گذشته هر بوشل گندم در بورس‌کالای شیکاگو با قیمت 3/ 8دلار معامله شد. البته ارزش گندم نسبت به اواسط ماه میلادی گذشته که قیمت‌ها به کف یکساله خود نزدیک شده بود، همچنان بالاتر است. خطوط ریلی وظیفه جا‌‌‌به‌‌‌جایی حدود 24درصد از غلات تولیدشده در ایالات‌متحده را بر عهده دارند و در زنجیره عرضه گندم نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. هفته گذشته، اخباری در خصوص اعتصاب کارکنان خطوط ریلی راه‌‌‌آهن آمریکا منتشر شد که نگرانی‌ها را در زمینه قطع زنجیره حمل‌ونقل کالاهای حیاتی همچون مواد غذایی و زغال‌سنگ افزایش داد. خبرها حاکی از آن است که تلاش‌های اتحادیه کارگری و مدیران راه‌‌‌آهن برای جلوگیری از وقوع اعتصابی که می‌‌‌توانست بیش از 2میلیارد دلار در روز به اقتصاد آمریکا ضربه بزند، موفق بوده است.
خوش‌بینی به عرضه مواد غذایی، به‌خصوص گندم، با افزایش صادرات گندم اوکراین و روسیه تقویت شده است. در پی افزایش صادرات، سازمان برآورد عرضه و تقاضای موادغذایی نیز پیش‌بینی خود از میزان عرضه جهانی گندم را از 6/ 3میلیون تن به 1/ 1میلیارد تن افزایش داد. طبق گزارش وزیر زیرساخت‌‌‌های اوکراین، تاکنون حدود 165فروند کشتی حامل 7/ 3میلیون تن محصولات غذایی، پس از انعقاد قرارداد بین اوکراین و روسیه با میانجی‌گری سازمان ملل و ترکیه بنادر این کشور را به مقاصد مختلف ترک کرده‌‌‌اند. بعد از اجرای این قرارداد، سه‌بندر این کشور باز شده‌اند و طبق اعلام این وزارتخانه، این بنادر می‌‌‌توانند حدود 100 تا 150فروند کشتی را ماهانه ارسال کنند. البته در ابتدای سپتامبر رئیس‌‌‌جمهور روسیه نسبت به استمرار صادرات از این کریدور امن ابراز تردید کرد و گفت: در حالی که قرار بود غلات خارج‌شده از این منطقه رهسپار کشورهای فقیر شود، حداقل 50درصد آن از اروپای غربی سردرآورده و این موضوع باعث تردید ما برای موفقیت‌‌‌آمیز بودن این توافق شده است.
این موضوع مجددا زمینه رشد نرخ در این بازار را فراهم کرد. سخنان پوتین نیز موجب افزیش بهای گندم در هفته‌‌‌های گذشته شد. اما به‌‌‌نظر می‌رسد با ادامه صادرات اوکراین، نگرانی‌ها از بسته‌‌‌‌شدن کریدورهای امن کاهش یافته است. همچنین طبق اعلام این وزارتخانه، روز گذشته 10فروند کشتی حامل بیش از 169هزار تن مواد غذایی بنادر اودسا را ترک کردند. پیش از حمله نظامی روسیه به اوکراین، این کشور که از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گندم دنیاست، ماهانه تا 6میلیون تن گندم را به کشورهای دنیا صادر می‌‌‌کرد.
تسهیل صادرات روسیه
وزارت کشاورزی روسیه نرخ عوارض برای صادرات غلات در هفته سوم ماه سپتامبر را اعلام کرد. براساس اعلام این وزارت، عوارض صادراتی برای گندم، جو و ذرت در این مدت کاهش خواهد یافت. همچنین براساس دستورالعمل جدید، عوارض صادراتی گندم 2668روبل، جو 2353روبل و ذرت 3696روبل پیش‌بینی شده است. پس از وقوع جنگ، روسیه برای نظارت بیشتر بر بازار و کنترل قیمت محصولات کشاورزی، میزان عوارض را به‌صورت هفتگی اعلام می‌کند. این کشور همچنین به صورت هفتگی و بسته به میزان صادرات، مجوزها و میزان ذخایر استراتژیک، اقدام به اعلام عوارض صادراتی خود می‌کند. در گزارش جدید وزارت کشاورزی روسیه آمده است، با ادامه کمپین برداشت در مناطق کلیدی تحت کشت گندم در نیمکره‌شمالی، تقریبا وضعیت مشخص‌‌‌تری از میزان و کیفیت محصول، به‌خصوص گندم در بازارها روشن می‌شود. همچنین با توجه به این گزارش، نتایج حاصل از برداشت زمستانی اخیر در روسیه از رکورد بالای تولید خبر می‌دهد. در این شرایط، اگر ریسک قطع کریدور امن حمل غلات برطرف شود، احتمال عقبگرد مجدد در نرخ محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی وجود دارد.
افزایش بهای کودهای شیمیایی
در پی قطع گاز قاره سبز از طرف روسیه، اتحادیه اروپا قوانین چندگانه‌ای را که شامل افزایش مالیات برخی صنایع و بسته‌‌‌های حمایتی به برخی دیگر از صنایع و خانوارهاست، تصویب کرد. اما برخی از صاحبان صنعت در این قاره معتقدند، این اقدامات کافی نیست و برای جلوگیری از افزایش بی‌‌‌رویه قیمت‌ها باید اقدامات دیگری را نیز انجام داد. کود شیمیایی یکی از صنایعی است که از افزایش قیمت گاز تاثیر مستقیم می‌پذیرد. همچنین افزایش بهای کودهای شیمیایی مانند آمونیاک موجب افزایش بهای محصولات غذایی در ماه‌‌‌های آتی خواهد شد. جیکوب هانسن، رئیس شرکت کودهای شیمیایی فورتراستپ، می‌‌‌گوید ما به گاز بیشتر با قیمت‌های پایین‌‌‌تر نیاز داریم تا بتوانیم به تولید ادامه دهیم. آمونیاک تولیدشده توسط اروپا، از ابتدای اوت و با افزایش بی‌‌‌رویه بهای گاز طبیعی، حدود 70درصد کاهش یافته است. گاز عنصر حیاتی در تولید آمونیاک است.
در آرژانتین اما کشاورزان، محصولات گندم خود را به دلیل تداوم خشکسالی رها کرده‌‌‌اند. بورس کالایی بوئنوس‌آیرس با اعلام این خبر هشدار داد که در صورت تداوم کاهش بارش، احتمال کمبود گندم در این ناحیه وجود دارد. این بورس که درحال حاضر مساحت زمین‌‌‌های زیر کشت گندم در این کشور را بیش از 6میلیون هکتار تخمین می‌‌‌زند، در اعلامیه‌‌‌ای بیان کرد، برخی کشاورزان زمین‌‌‌های خود را بهدلیل خشکی خاک رها کرده‌‌‌اند. در ماه گذشته مساحت زمین‌‌‌های کاشت گندم با سطح رطوبت معمولی یا خشک از 29درصد به 46درصد رسیده همچنین میزان محصولاتی که در وضعیت معمولی یا بد هستند، از 18درصد به 34درصد افزایش یافته است.
بازار سویا و ذرت
بهای سویا پس از احتمال افزایش دوباره نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو و واهمه از رکود و تقاضای ضعیف، به زیر سطح 5/ 14دلار به ازای هر بوشل کاهش یافت. در سمت عرضه اما افزایش فروش آرژانتین از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سویا در جهان و آب و هوای مساعد در آمریکا پیش‌بینی‌‌‌ها نسبت به افزایش عرضه را مثبت کرده است. آمار فروش صادرکنندگان سویا در ایالات‌متحده در سال‌جاری بسیار خوب بوده است؛ گرچه کاهش محصولات تولیدی آمریکا و بی‌‌‌ثباتی تقاضا از سمت چین، عوامل نگران‌‌‌کننده‌‌‌ای برای معاملات آینده هستند. طبق گزارش وزارت کشاورزی آمریکا، سال گذشته سویا حدود 39درصد از صادرات آمریکا در ماه سپتامبر را شامل می‌‌‌شد. پیش‌بینی می‌شود، امسال این میزان حدود 3درصد از مدت مشابه در سال گذشته بیشتر شود.
فصل برداشت سویا و ذرت به‌زودی آغاز می‌شود. تولیدکنندگان نیز از کاهش میزان برداشت بهدلیل آب‌وهوای نامساعد در سال‌جاری نگران هستند. عواملی همچون افزایش دمای زودتر از موعد، بیماری و تکرار رخداد چندباره هوای گرم و خشک می‌‌‌توانند حتی بیشتر از انتظار به برداشت آتی محصولات صدمه بزنند. بررسی زمین‌‌‌های ذرت در ایالات‌متحده نشان می‌دهد که به‌جز ایالت‌‌‌های داکوتا، مینه‌‌‌سوتا و ایلینویز غربی که پیش‌بینی می‌شود بهتر از سال گذشته عمل کنند، انتظار می‌رود میزان برداشت محصول باقی ایالت‌‌‌ها از جمله کانزاس و نبراسکا بهدلیل کاهش بارندگی و خشکسالی کمتر از سال گذشته باشد.
تشدید تهدید خشکسالی
به عقیده متخصصان، مناطق اصلی کشاورزی در آرژانتین در معرض شدید‌‌‌ترین خشکسالی در 30سال گذشته قرار گرفته‌‌‌اند. این مساله واهمه از وقوع خشکسالی‌‌‌های فراگیر را افزایش داده است. کشاورزان دشت‌های وسیع پامپاس در این کشور، پس از حدود چهارماه عدم‌بارندگی فصل کاشت ذرت را آغاز می‌کنند. همچنین پیش‌بینی‌‌‌ها حاکی از تداوم خشکسالی و کاهش بارندگی‌‌‌هاست. به گزارش رویترز، کریستین روسو، کارشناس ارشد کشاورزی در بورس روزاریو معتقد است، این یکی از پیچیده‌‌‌ترین شرایطی است که در دهه‌‌‌های اخیر تجربه می‌شود و می‌‌‌توان آن را بدترین سناریو برای کاشت ذرت در 27سال اخیر دانست. هیزنکناشت، هواشناس مرکز اقلیم‌شناسی کاربردی، با اشاره به شهرهای کشاورزی همچون پرگامینو در بوئنوس‌آیرس گفت، این شهر در بازه زمانی ژوئن تا اوت تنها حدود 6میلی‌متر بارندگی داشته که کمترین میزان از سال 1933 است.
