بازار مالی بورس‌کالا با رشد قیمت‌ها همراه شد
جوانه بهای گواهی در غبار ابهام
با توجه به حفظ جریان مثبت در بازار گواهی زعفران، امکان رکوردشکنی قیمتی در این محصول وجود دارد، اما فاصله بیشتر ارزش فعلی گواهی‌‌‌های سکه با رکورد تاریخی و منفی‌شدن جریان در بازار گواهی سکه، ثبت رکورد تاریخی جدید در معاملات گواهی سکه را دور از انتظار می‌کند.بازارهای مالی و کالایی در دنیا از اهمیت زیادی برخوردارند و جهت معاملات فیزیکی را تعیین می‌کنند، اما بازار گواهی سپرده کالایی کشور، بازاری کوچک و با نسبت ورود نقدینگی محدود است، بنابراین این بازار پتانسیل چندانی برای جهت‌‌‌دهی به بازار فیزیکی ندارد. با این حال، بروز تورم کالایی در بازارهای جهانی در شرایطی که دولت سیزدهم عزم خود را برای واقعی‌‌‌سازی قیمت مواد غذایی جزم کرده، فرصت مناسبی است تا این بازار نیز رنگی از رونق به خود بگیرد.
استفاده از پتانسیل بازار گواهی سپرده کالایی، کمک مناسبی به تعیین نرخ محصولات کشاورزی در بازاری شفاف و رقابتی و به دور از هرگونه رانت‌‌‌پراکنی است و در عین حال، زمینه تامین سرمایه موردنیاز تولیدکننده از این مسیر مهیا می‌شود.
بلاتکلیفی معامله‌‌‌گران گواهی سکه
جریان غالب و فراگیری در روند معاملات بازار گواهی سپرده کالایی بورس‌کالای ایران در آخرین روز هفته مشاهده نشد. در حالی که اغلب نمادهای گواهی زعفران همچنان سبزپوش بودند، گواهی‌‌‌های سکه ظرف ساعات ابتدایی بازگشایی بازار در روز چهارشنبه، چهارم خردادماه در مسیر کاهش ارزش قدم برداشتند.
طلای سرخ در یک‌قدمی ثبت رکورد قیمتی جدید
گواهی‌‌‌های زعفران در بازار مالی بورس‌کالای ایران ظرف یک‌هفته اخیر در مسیر رشد نرخ قدم برداشتند، به‌‌‌نحوی که میانگین نرخ فروش این گواهی‌‌‌ها در دوروز پایانی هفته، یعنی سه‌‌‌شنبه و چهارشنبه به کانال 39هزار تومان صعود کرد. بیشترین نرخ فروش گواهی زعفران مربوط به نیمه دی‌ماه سال گذشته می‌شود که در این بازه زمانی، ارزش هر گواهی طلای سرخ تا کانال قیمتی 42هزار تومانی نیز صعود داشت.
مثبت‌شدن انتظارات تورمی، پایان فصل برداشت زعفران و کسری محسوس برداشت این محصول در سال گذشته، افزایش خشکسالی و پیش‌بینی کاهش برداشت زعفران در سال زراعی جدید و صعود تورم مواد غذایی در دنیا از افزایش بهای گواهی زعفران در بازار مالی بورس کالای ایران حمایت می‌کند.
در شرایطی که بازارهای جهانی با تورم قابل ملاحظه‌‌‌ای در بخش مواد غذایی روبه‌‌‌رو هستند، معاملات گواهی کالایی در بخش کشاورزی در دنیا رنگ و بوی رونق دوچندان را به خود گرفته است. این رونق، زمینه تامین سرمایه را از این بازار برای کشاورز فراهم کرده است و تحقق این مزیت می‌‌‌تواند مسیر تولید را تسریع کند. اگرچه سال‌ها از تعریف گواهی سپرده کالایی بر محصولات کشاورزی در کشور می‌‌‌گذرد، اما این بازار مطابق بازارهای مشابه جهانی رونق نگرفته و بسیار محدود مانده است.
محدودیت عملکرد بازار گواهی سپرده کالایی در بخش محصولات کشاورزی باعث می‌شود تا فرصت صعود قیمت جهانی چندان به کار کشاورزان داخلی نیاید. این در حالی است که اگر در گذشته، گواهی کالایی روی محصولات مختلف تعریف شده بود، این روزها فرصتی در اختیار کشاورزان بود تا از طریق این بازار کسب سود کرده و نسبت به تامین مالی اقدام کنند. در عین حال، استفاده از این بازار باعث می‌‌‌شد تا نقدینگی سرگردان جامعه به بخش واقعی تولید وارد شود و از این منظر مانع تورمی در اقتصاد کشور شکل می‌‌‌گرفت.
متاسفانه در حال حاضر، گواهی سپرده کالایی حتی روی محصولات کشاورزی معدودی تعریف و راه‌‌‌اندازی شده است. البته ظرف ماه‌‌‌های گذشته چند گواهی جدید همچون برنج نیز در بازار مالی بورس‌کالا تعریف شدند، اما محدودیت در تعداد سررسید باعث می‌شود تا گواهی این بازار رونق نگیرد.
مهم‌ترین دلیل عدم‌رونق بازار گواهی سپرده کالایی در بخش محصولات صنعتی و پتروشیمیایی، مشکل مالیاتی عنوان می‌شود. البته محصولات کشاورزی مشمول معافیت مالیاتی هستند و از این نظر مانعی در مسیر تعریف گواهی کالایی محصولات کشاورزی و تعمیق این بازار در داخل وجود ندارد. اما بعضا شایعاتی به گوش می‌رسد که این ذهنیت نادرست که تعریف گواهی کالایی روی یک محصول، زمینه رشد قیمت در بازار را فراهم می‌کند باعث شده است تا ظرف سال‌های گذشته، عزم جدی در مسیر تعریف گواهی کالایی روی محصولات کشاورزی استراتژیک وجود نداشته باشد. در شرایط کنونی که دولت سیزدهم عزم خود را برای واقعی‌‌‌سازی نرخ مواد غذایی جزم کرده، استفاده از ابزارهای مالی بورس‌کالا زمینه را برای واقعی‌شدن قیمت در بازاری شفاف و رقابتی فراهم کرده است و از رانت‌‌‌پراکنی نیز جلوگیری می‌کند.
انتظارات معامله‌‌‌گران گواهی سکه مثبت ماند
این هفته، گواهی‌‌‌های سکه در معاملات بازار آتی بورس‌کالای ایران در مسیر صعود قیمتی قدم برداشتند و میانگین ارزش هر گواهی سکه تا یک‌قدمی رکورد تاریخی آن که در تاریخ 22مهر سال 1399 به ثبت رسیده بود، پیش رفت. سیگنال‌‌‌های مثبت ارزی مهم‌ترین دلیل صعود ارزش معاملات بازار گواهی سکه در اولین هفته از خردادماه 1401 بود. البته تلاش اونس طلای جهانی برای حفظ کانال 1800دلاری، در شرایطی که فدرال‌رزرو ظرف هفته‌‌‌های اخیر نسبت به افزایش 75واحدی نرخ بهره اقدام کرد، نیز از صعود قیمت گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالای ایران حمایت کرد.
رکورد تاریخی ارزش گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالای ایران مربوط به 22 مهرماه سال 1399 بود که میانگین ارزش فروش هر گواهی تا 160هزار تومان اوج گرفت. روز یکشنبه اول خردادماه، میانگین نرخ فروش گواهی سکه از بازار مشتقه بورس‌کالای ایران به 146هزار تومان رسید که این رقم بیشترین نرخ فروش این گواهی پس از مهر 1399 بود. به این ترتیب، رکورد فعلی ارزش گواهی سکه با رکورد تاریخی آن فاصله 7/ 8درصدی دارد.
با توجه به توقف جریان افزایشی نرخ ارز در بازار داخل و توقف روند رو به رشد بهای طلا در بازارهای جهانی، بعید به نظر می‌رسد که رکوردشکنی قیمتی گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالای ایران به‌سادگی میسر باشد.
نکته حائز اهمیت دیگر در روند معاملات گواهی سکه، مثبت‌ماندن انتظارات قیمتی میان فعالان بازار مالی بورس‌کالا نسبت به معامله‌‌‌گران سکه در بازار فیزیکی است. این موضوع می‌‌‌تواند بیانگر انتظار فعالان این بازار از حفظ جریان رو به رشد قیمتی در میان‌مدت باشد. به شکل بنیادی انتظار می‌رود، ارزش هر واحد گواهی سکه طلا برابر یک‌صدم ارزش نرخ معامله (میانگین قیمت خرید و فروش روز) سکه در بازار فیزیکی باشد.
ظرف یک‌هفته اخیر با وجود جریان مثبت قیمتی در معاملات گواهی سکه، فعالان این بازار، نرخی بالاتر را برای خرید هر گواهی نسبت به بهای آن در بازار فیزیکی پیشنهاد کردند. این موضوع بیانگر ذهنیت افزایش بیشتر قیمت میان فعالان این بازار است.
