آرامشی شکننده بر بازار آتی بورس‌کالا حاکم شد
دلهره زیر پوست بازار مشتقه
آتی طلایی بورس‌کالا قرمزپوش شد
هر سه نماد معاملاتی واحدهای صندوق طلا در بازار آتی روز گذشته با نوسان منفی نرخ مبادله شدند که البته در ساعات پایانی معاملات، کاهش نرخ تسویه تا حد زیادی تعدیل شد. نزدیک‌‌‌ترین سررسید این بازار که در 25خردادماه از تابلو خارج می‌شود، با بهای 10هزار و 280تومان مبادله شد که البته نرخی بالاتر از بهای دارایی پایه خود یعنی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق طلای لوتوس است و نرخ تسویه دو نماد دیگر این بازار که در مرداد و مهرماه از تابلو خارج می‌شوند، به 10هزار و 750تومان و 11هزار و 490تومان رسید. به این ترتیب، با توجه به بالا بودن بهای معاملاتی اوراق آتی نسبت به دارایی پایه خود، این بازار در شرایط کونتانگو یا فورواردیشن قرار دارد که البته نیروی محرکه بروز آن تحرک‌های قیمتی در دو متغیر اثرگذار بر این بازار است. در حال حاضر، اخذ موقعیت تعهدی در این بازار به 2میلیون و 200هزار تومان وجه تضمین نیاز دارد که به دلیل افت و خیزهای مکرر بهای تسویه این اوراق طی روزهای اخیر به‌نسبت باثبات ارزیابی می‌شود.
بهای آزاد ارز و نرخ جهانی اونس طلا به عنوان دو سیگنال مستقیم قیمتی به این اوراق عمل می‌کنند که در روزهای اخیر در مسیر افزایشی حرکت کردند و سبب افزایش بهای این اوراق تاکنون شده‌اند. البته روز گذشته به دلیل عقب‌نشینی بهای آزاد ارز تا حدی افزایش بهای اوراق آتی طلایی بورس‌کالا تعدیل شد که شاهد قرمزپوشی هر سه‌نماد مبادلاتی آن در بازار بودیم. در مقابل، اونس طلا در معاملات جهانی روز دوشنبه به بهای 1860دلار (در لحظه تنظیم این گزارش) در هر اونس صعود کرد که بالاترین سطح در بیش از یک‌هفته گذشته ارزیابی می‌شود. این افزایش بهای اونس طلا با کاهش ارزش شاخص دلار محقق شد و با افزایش نگرانیها مبنی بر اینکه بالا بردن نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو، اقتصاد ایالات‌متحده را به سمت رکود سوق خواهد داد، توجه به فلزات گرانبها به عنوان پناهگاه امن سرمایه تشدید شد. شاخص دلار به روند کاهشی خود ادامه داد؛ زیرا سرمایه‌گذاران تصور خود را مبنی بر اینکه افزایش نرخ‌های بهره آمریکا باعث افزایش بیشتر ارزش دلار می‌شود، تعدیل کردند و در عین حال امیدوار بودند که کاهش محدودیت‌ها در چین می‌‌‌تواند رشد جهانی را تقویت کند. فدرال‌رزرو نرخ سیاستی معیار خود را در سال‌جاری 75واحد پایه (75/ 0درصد) افزایش داده است و در مسیر افزایش مجدد آن با افزایش 50واحدی (5/ 0درصد) در هر یک از دو نشست بعدی در ماه ژوئن و جولای است.
دو کالای دیگر این بازار یعنی نقره و زعفران‌نگین، با نوسان مثبت نرخ تسویه سبزپوشی بازار آتی را در روز گذشته رقم زدند. زعفران نگین در حال حاضر با سه‌سررسید و نقره با دو نماد معاملاتی امکان دادوستد در این بازار را دارند که البته این دو محصول نیز افت‌وخیزهای متعددی را تجربه می‌کنند و نمی‌‌‌توان با صراحت از روند مشخص قیمتی برای این دو کالا صحبت کرد.
موشکافی جریان معاملات آخرین هفته اردیبهشت‌‌‌ماه
کلیت جریان معاملات تابلوی آتی بورس‌کالا در هفته گذشته نسبتا آرام بود که البته با توجه به دورنمای مبهم متغیرهای اثرگذار بر این بازار نمی‌‌‌توان این آرامش را به ثبات بازار تشبیه کرد؛ زیرا این احتمال وجود دارد که هر لحظه با مخابره سیگنالی متفاوت از روند فعلی بازار، جریان قیمتی دستخوش تغییراتی شدید شود و اهالی بازار آتی و سایر ابزارهای مالی-کالایی در بورس‌کالا با واکنش سریع، استراتژی معاملاتی خود را همسو با آن تغییر دهند. از این رو آرامش فعلی حاکم بر تابلوی معاملات آتی بورس‌کالا شکننده ارزیابی می‌شود که دیر یا زود از بین خواهد رفت. اینکه بازار آزاد ارز به‌عنوان راهبر اصلی معاملات عموم ابزارهای مالی-کالایی روز گذشته (تا لحظه تنظیم این گزارش) در مسیر کاهشی، نوسان قیمتی را تجربه کرد، قرمزپوشی نمادهای سرمایه‌‌‌ای بازار آتی و سایر ابزارهای طلایی بورس‌کالا را توجیه می‌کند. بنابراین با خودنمایی افت قیمت در عموم نمادهای سه‌بازار گواهی سپرده، قراردادهای آتی و صندوق‌های کالایی، بار دیگر حرکت سینوسی قیمت در این بازارها برجسته شد که به نااطمینانی فعلی دامن می‌‌‌زند.
در آخرین هفته معاملاتی تابلوی آتی بورس‌کالا در اردیبهشت‌‌‌ماه، شاهد مبادله 37هزار و 137قرارداد آتی بودیم که نسبت به هفته ماقبل آن از افت 15درصدی حکایت داشت. این میزان قرارداد ارزشی بالغ بر 216میلیارد تومان داشت که البته ارزش این مبادلات به دلیل نوسان مثبت قیمت‌های تسویه در هفته گذشته نزدیک به 3درصد افزایش را تجربه کرد. اما نقدینگی واردشده به این بازار با توجه به رشد قیمت‌ها و تبلور انتظارات تورمی مثبت طی هفته گذشته، به میزان 5/ 12درصد افزایش یافت. اگرچه بازار آتی بازاری دوطرفه به شمار می‌رود و کسب موقعیت خرید یا فروش همسو با روند بازار، امکان کسب سود در زمان‌‌‌های کاهش و افزایش نرخ را برای معامله‌‌‌گران خود فراهم می‌کند، اما تجربه ثابت کرده است که محرک‌‌‌های افزایشی بر جریان معاملات اثر مضاعفی برجای گذاشته و اهالی بازار نسبت به آن واکنش بیشتری نشان می‌دهند. به این ترتیب، افزایش میزان نقدینگی و اخذ موقعیت‌‌‌های تعهدی بیشتر (خرید و فروش همزمان) در این بازار قابل توجیه است. به عبارت دقیق‌‌‌تر در هفته گذشته به میزان 254هزار و 6موقعیت تعهدی در این بازار باز شد و مجموع نقدینگی موجود در این بازار به 725میلیارد تومان رسیده است.
امید به توسعه بازار آتی، امیدی واهی است؟
تابلوی آتی بورس‌کالا با هشت‌نماد فعال از سه‌دارایی نقره، واحدهای صندوق طلا و زعفران‌نگین به دادوستد خود ادامه می‌دهد و هنوز خبری از بازگشایی نماد جدید برای سایر کالاها نیست. از این رو به‌رغم اظهارات گذشته برخی از متولیان امر مبنی بر شکل‌گیری عزم جدی برای تکمیل زنجیره ابزارهای مالی-کالایی و ورود سایر محصولات نظیرکالاهای صنعتی و معدنی، محصولات پتروشیمیایی و فرآورده‌های نفتی به بازار آتی، دیگر محصولاتی که پیش از این در تابلوی آتی قابل مبادله بودند نیز به‌تدریج از تابلوی معاملاتی خارج شده‌اند و خبری از بازگشایی نمادی مبتنی بر دارایی پایه جدید به‌جز سه‌محصول فعلی (نقره، زعفران‌نگین و واحدهای صندوق طلا) به گوش نمیرسد. بنابراین این مطلب می‌‌‌تواند مسیر توسعه این بازار نوپا و به‌نسبت جذاب را تحت فشار قرار دهد. اگرچه تجربه شکست‌خورده ورود مس کاتد به تابلوی آتی بورس‌کالا دلیلی موجه برای تعلل بیشتر نسبت به ورود سایر محصولات جدید به این بازار به شمار می‌رود؛ اما نمی‌‌‌توان نسبت به راه‌‌‌اندازی معاملات آتی برای سایر کالاها بدبین بود؛ چرا که پیش‌شرط توسعه و تعمیق این بازار افزایش نمادهای معاملاتی در سررسیدهای گوناگون و مبتنی بر دارایی‌‌‌های پایه متنوع است که می‌‌‌تواند جذابیت معاملاتی این اوراق پیش‌نگر کالایی را در بین اهالی بازار سرمایه و به‌ویژه معامله‌‌‌گران بورس‌کالا افزایش دهد.
