پس از مدت‌ها شاهد روند فراگیر و افزایشی رشد قیمت‌ها هستیم
جوانه خوش‌بینی در بازار آتی
اینکه جریان غالب در بازار ابزارهای مالی بورس کالا به نقطه عطف خود رسیده یا خیر، مطلبی است که در روزهای آینده می‌توان از روند عمومی معاملات استنباط کرد. آن هم در شرایطی که تکانه مثبت جدیدی در بورس اوراق بهادار نیز تجربه شده است. بنابراین امکان‌پذیری تغییر فاز بسیاری از بازارها ایجاد شده، اما در این خصوص نمی‌توان با قطعیت اظهار نظر کرد. شاید هفته آینده بتوانیم از روند معاملات به پاسخ این سوال دست یابیم.
آیا نقره پتانسیل صدرنشینی بازار آتی را دارد؟
نزدیک به 3 ماه است که بازار آتی بورس کالا مهمان قراردادهای نقره است. با ورود این محصول آن هم به عنوان دارایی سرمایه‌ای، این انتظار وجود دارد که فشار معاملاتی روی محصول زعفران به عنوان پرحجم‌ترین محصول این بازار کاسته شود. اگرچه هنوز هم حجم دادوستدهای نقره پایین است، اما عموم کارشناسان حوزه آتی، چشم‌اندازهای مثبتی برای آینده این محصول متصور هستند. معاملات آتی نقره در حالی در بازار آتی بورس کالای ایران انجام می‌شود که دارایی پایه‌ای به شکل گواهی سپرده، همچون سایر محصولات کشاورزی برای آن تعریف نشده و همچون کالایی سرمایه‌ای است که قیمت تسویه در روز سررسید آن معادل حاصل ضرب بهای هر گرم نقره در بازار جهانی در میانگین نرخ خرید و فروش دلار سنا است. این فرمول کشف نرخ برای نقره زمینه افزایش جذابیت این محصول در بازار آتی به شمار می‌رود. زیرا علاوه بر آنکه نقره به عنوان فلزی گرانبها قابل معرفی است، کاربرد صنعتی نیز دارد و می‌تواند در صنعت مورد استفاده قرار گیرد. اینکه بورس کالای ایران با چنین فرمولی امکان معاملات آتی را برای نقره فراهم کرده است، می‌تواند دورنمای مثبتی را برای ورود سایر دارایی‌های سرمایه‌ای به این بازار ترسیم کند. همان‌طور که از اواخر سال گذشته زمزمه‌هایی برای ورود چند محصول از گروه فرآورده‌های نفتی و بازگشت آتی طلا به شکل واحدهای صندوق طلای قابل معامله در بورس کالا ایجاد شده، حکایت از توسعه و تعمیق این بازار در سال جاری دارد و به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک شاهد رینگ بندی محصولات بازار آتی بورس کالا همچون بازار فیزیکی آن باشیم.
بازار مشتقه زعفران نگین
زعفران نگین که در حال حاضر سه سررسید فعال بر تابلوی آتی بورس کالای ایران دارد، در جریان معاملات روز گذشته، با افزایش3 هزار موقعیت باز برای دادوستد این محصول همراه شد که ثمره آن 2میلیارد و 400 میلیون تومان نقدینگی در این بازار است. در حال حاضر نرخ دارایی پایه گواهی سپرده زعفران در بازه 11 هزار و 900 تا 12 هزار و 100 تومانی نوسان می‌کند. در حالی که نزدیک‌ترین سررسید آتی زعفران نگین که 27 تیرماه است، در دادوستدهای روز سه‌شنبه خود با نرخ پایانی 13 هزار و 80 تومانی و در آخرین سررسید آتی یعنی 23 آبان، با نرخ 14 هزار و 720 تومانی معامله می‌شود. از این رو نرخ آتی زعفران نگین بالاتر از قیمت دارایی پایه نوسان می‌کند که به معنی بالاتر بودن نرخ آتی از قیمت دارایی پایه است که نشان دهنده وضعیت کونتانگو یا فورواردیشن بازار آتی زعفران نگین است. پرحجم‌ترین سررسید زعفران نگین، مربوط به سررسید شهریور ماه است که به تعداد هفت هزار و 741 قرارداد مورد دادوستد قرار گرفت. وجه تضمین کلیه نمادهای فعال این محصول 400 هزار تومان تعیین شده است.
متعادل شدن نرخ تسویه تنها دارایی سرمایه‌ای بازار آتی بورس کالا
در حال حاضر دو قرارداد نقره در تابلوی آتی بورس کالای ایران قابل معامله است که وجه تضمین هر قرارداد به ازای هر 100 گرم نقره، به میزان 350 هزار تومان در نظر گرفته شده است. البته وجه تضمین اولیه این قراردادها در ابتدا 245 هزار تومان بوده که به دلیل نوسانات قیمتی بازار، بورس کالا اقدام به افزایش آن کرده است و مبلغی را که طبق فرمولی مشخص از سوی بورس کالای ایران محاسبه می‌شود، به وجه تضمین اولیه اضافه کرده است. از این رو لازم است معامله‌گران بازار آتی برای گرفتن تعهد خرید یا فروش در این بازار به ازای هر قرارداد، مبلغی به میزان 350 هزار تومان را در حساب تحت اختیار بورس کالا واریز کنند، تا امکان معامله داشته باشند. دو نماد SILKH00 و SILMOOO به ترتیب با قیمت تسویه 19 هزار و 610 و 20 هزار و 50 تومانی در روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش مورد معامله قرار گرفتند.
از آنجا که نقره به عنوان کالایی سرمایه‌ای در تابلوی معاملات آتی بورس کالا وارد شده است، می‌توان از روی رفتار معامله‌گران این بازار به طور نسبی به ذهنیت آنها نسبت به انتظارات تورمی بازارهای موازی نظیر ارز پی برد. بدیهی است که ارزش فعلی هر گرم نقره در بازار آتی طبق فرمول قیمت تسویه آن محاسبه شود. در معاملات اواسط روز گذشته، بهای هر گرم نقره در بازار جهانی 89/ 0 دلار به ثبت رسید که حکایت از افت محدود 47/ 0 درصدی داشت. اگر بخواهیم قیمت واقعی روز گذشته را مبتنی بر متغیرهای اصلی محاسبه کنیم، به عدد 19 هزار و 669 تومان خواهیم رسید. یعنی ارزش فعلی هر گرم نقره به میزان 19 هزار و 669 تومان است که در مقایسه با آخرین قیمت آتی سررسید خرداد ماه، 59 تومان بالاتر است و سررسید آتی مردادماه بالاتر از قیمت تسویه فعلی در حال معامله است. اینکه دورنمای بهای ارز در بازار داخلی مبهم است و نوسان‌های مکرر و غیرقطعی در پیش گرفته است، دلیل اصلی افت و خیزهای نرخ تسویه قراردادهای آتی نقره به شمار می‌رود. زیرا معامله‌گران این بازار تحت تاثیر اهرم اصلی این بازار یعنی بهای ارز قرار دارند و به محض تغییر آن سعی می‌کنند، معاملات خود را همسو با تکانه‌های ارزی تعدیل کنند. با توجه به صعود بهای آزاد ارز به کانال 23 هزار و 190 تومانی در ابتدای معاملات روز گذشته، ذهنیت کاهشی معامله‌گران این بازار نیز تضعیف شد. از این رو معامله قراردادهای آتی نقره که برای مدت زیادی به صورت بک‌واردیشن (سررسید قرارداد آتی در قیمتی پایین‌تر از نرخ واقعی فعلی) مورد دادوستد قرار می‌گرفت، تا حد زیادی از این فاصله کاسته شد و میل به همگرایی این دو نرخ به یکدیگر پدیدار شد. اینکه تا چه زمانی این فرضیه معتبر باشد، هنوز مشخص نیست و به شدت به نوسان بهای ارز در بازار آزاد گره خورده است. برآیند ورود نقدینگی از مسیر قراردادهای آتی نقره در معاملات روز گذشته، مثبت ارزیابی می‌شود. زیرا موقعیت‌های باز در هر دو سررسید فعال نقره افزایش داشته است و به میزان 8میلیارد و 537 میلیون تومان نقدینگی به واسطه دادوستد این محصول به بورس کالای ایران وارد شده است.
