«دنیای اقتصاد» بررسی کرد
کالاهای پایه؛ عضو اصلی در سبد دارایی جهانی
بازارهای فیزیکی نیاز به مقدار زیادی سرمایه و توانایی جابه جایی و تحویل مواد خام داشتند. بنابراین تمام افراد توانایی ورود به این بازارها را نداشته و فقط افراد و شرکت‌های دارای مهارت و سرمایه زیاد می‌توانستند به این بازارها ورود کنند. بنابراین تجارت کالاهای فیزیکی نه تنها نیازمند آگاهی عمیق از خصوصیات این بازارها بود، بلکه همچنین به درک و تخصص در مورد ویژگی‌های لجستیکی مانند حمل و نقل مواد اولیه از یک منطقه از جهان به نقطه‌ای دیگر را نیز نیاز داشت. واضح است که تجارت کالایی از محل تولید به منطقه مصرف فیزیکی، خود یک کسب و کار پیچیده بود که فقط برای خبرگان معدودی در هر صنعت قابل انجام بود.ایجاد بازار برای قراردادهای آتی و اختیار خرید، ابزارهایی بودند که ورود کالاهای پایه‌ای به بورس‌ها را میسر ساختند. این ابزارها که مشتق شده از بازارهای واقعی کالاها هستند، فرآیند قیمت‌گذاری از معادله عرضه و تقاضای کالاهای پایه را تسهیل می‌کردند.
برای شناخت بهتر این ابزارها در ادامه تعریف می‌شوند:
قرارداد آتی یاFutures عبارت است از: قراردادی قانونی که در تالار بورس معاملات آتی صورت می‌پذیرد و طی آن خرید یا فروش یک کالا یا سند مالی در زمانی در آینده انجام می‌شود. قراردادهای آتی بر اساس کیفیت، کمیت و زمان و مکان تحویل هر کالا کاملا استاندارد شده و مشخص هستند و در این میان، تنها متغیر، قیمت است که در تالار معاملات بورس مشخص می‌شود.
قراردادهای اختیار خرید یا Options نوعی از قرارداد است که در آن حق خرید یا فروش یک جنس مشخص، با قیمتی معین و در زمانی محدود مورد معامله قرار می‌گیرد. قرارداد اختیار برای خریدار کاملا اختیاری است، در حالی‌که فروشنده ملزم به اجرای مفاد قرارداد است. این نوع قرارداد در اقتصاد اسلامی «خیار» و در حالت جمع «خیارات» نامیده می‌شود و در اکثر متون فارسی این واژه به‌صورت «قرارداد اختیار» نیز ترجمه شده است.
قراردادهای آتی و اختیار خرید اغلب دارای یک مکانیزم تحویل هستند که باعث می‌شود اولا مسوولیت نقل و انتقال کالا از خریداران سلب شود و همچنین هزینه‌های نقل و انتقال نیز در کنار قیمت کالاها در یک فضای رقابتی منعکس شود. پژوهش‌های متعددی درخصوص قیمت کالاهای پایه با مکانیزم تحویل صورت گرفته که نشان می‌دهند یک همگرایی میان قیمت کالای خام به علاوه هزینه‌های حمل و نرخ تنزیل زمانی با قیمت‌های آتی وجود داشته است و به زبان ساده تر قیمت یک کالا در بازار آتی با سه فاکتور قیمت کنونی کالای پایه در محل تولید، مدت زمان و هزینه‌های حمل معین می‌شود. در این بین عمل کشف قیمت در بورس‌های کالایی از اهمیتی حیاتی برخوردار است، از این رو برای توزیع به‌موقع و دقیق اطلاعات رسانه‌ها به‌طور روزافزونی نیز نقش خود را در جهان ایفا می‌کنند. برای مثال هر شماره « وال استریت ژورنال»، معاملات آتی و اختیاری را بر پایه قیمت‌های آتی گزارش می‌کند.
برای استفاده از این اطلاعات حیاتی مربوط به قیمت، مردم باید دسترسی راحتی به آن داشته باشند. بنابراین، بورس‌ها باید دادو‌ستد‌های انجام شده در تالار بورس را هم به اعضای بورس و هم به عموم مردم گزارش کنند و این تعهد امروزه معنی کاملا متفاوتی از آنچه حتی ۲۰ سال پیش می‌داد می‌دهد. توسعه سریع در ارتباطات دوربرد، یک بازار فروش جهانی را ایجاد کرده است. امروزه بورس‌هایی شبیه هیات بازرگانی شیکاگو از جدیدترین تکنولوژی برای فرستادن لحظه‌ای اطلاعات قیمت استفاده می‌کنند. علم الکترونیک دست در دست ابداع ابزارهای نوین، بر سهولت عملیات در این بازارها افزودند و میلیون‌ها انسان در سراسر جهان از ابزارهایی که بورس‌های کالایی ارائه می‌دهند، برای تصمیم‌گیری در مورد خرید و فروش استفاده می‌کنند.
همزمان با توسعه زیرساخت‌ها، ابزارهای بازار کالا، ویژگی اهرمی (leverage) یافتند. اهرم در واقع توانایی انجام معاملات بزرگ در بازار با استفاده از سرمایه اندک بود. اهرم‌ها دو ویژگی را به خریداران و فروشندگان افزودند: اول اینکه بتوانند ریسک خود را افزایش دهند و دوم اینکه با سرمایه‌ای اندک خریدهای بیشتری داشته باشند. هنگام استفاده از اهرم‌ها موجودی شخصی به‌عنوان وثیقه استفاده می‌شود.با ایجاد ابزارها و زیرساخت‌های مدرن تر، بنگاه‌های تجاری دریافتند که می‌توانند با استفاده از معاملات آتی، بدون احتیاج به تحویل دادن یا گرفتن کالایی که قرارداد آتی بر پایه آن استوار بود، خود را در مقابل بی‌ثباتی قیمت حفظ کنند.قیمت کالاهای پایه در دوازده سال اخیر رشد چشمگیری را تجربه کرده و قیمت اکثر کالاهای پایه، بیش از سایر دارایی‌ها بالا رفته است. این امر موجب آن شده تا این کالاها از یک گروه کوچک در سبد‌های دارایی به جریان اصلی سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در سراسر جهان تبدیل شوند.در حالی‌که توسعه بازارهای کشاورزی یک قرن طول کشید، بازارهای مالی در کمتر از ۱۵ سال به تکامل رسیدند و از خیلی جهات بازارهای کشاورزی را پشت سر گذاشتند. از زمانی‌که هیات بازرگانی شیکاگو اولین قراردادهای معاملات آتی مالی خود را در سال ۱۹۷۵ معرفی کرد تا‌کنون، تعداد قراردادهای آتی که در طول سال در بورس معامله می‌شوند، از ۲۰۱۲۵ به بیش از ۱۷۹ میلیون فقره رسیده است!یعنی بیش از ۷۴ درصد کل ۲۴۲میلیون قرارداد معامله شده در این بورس‌ها بوده است.
ارسال نظر