کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی

مشمولان طرح: طرح کارورزی قرار است به دانش‌آموختگان دانشگاهی تعلق گیرد. منتها این دانش‌آموختگان باید ۲ شرط داشته باشند، نخست آنکه بیکار باشند و دوم آنکه هیچ‌گونه سابقه کاری نداشته باشند. در حقیقت بیکاران تحصیل‌کرده‌ای که سابقه کار دارند، مشمول طرح اول نمی‌شوند. علاوه‌بر این یک سقف تعدادی نیز برای طرح مذکور در نظر گرفته شده است، براساس اعلام سازمان برنامه و بودجه کشور، این طرح برای ۱۰۰هزار نفر پیش‌بینی شده است.  مفاد طرح: هدف طرح کارورزی این است که مهارت و اشتغال‌پذیری دانش‌آموختگان دانشگاهی را افزایش دهد. به مشمولان طرح کارورزی قرار است ماهانه ۳۰ درصد حداقل دستمزد یعنی ۳۳۴ هزار تومان حقوق پرداخت شود. حداقل دوره کارورزی ۶ ماه و حداکثر ۱۲ ماه است. با این اعداد می‌توان به برآوردی از بار مالی طرح مذکور رسید. منابع مورد نیاز برای پرداخت ۳۳۴ هزار تومان به ۱۰۰ هزار نفر طی مدت ۶ ماه بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان خواهد شد. اگر بازه مذکور به یک سال افزایش یابد، منابع مورد نیاز نیز ۲ برابر خواهد شد. علاوه بر اینها دولت تقبل کرده تا سالی ۵۰ هزار تومان نیز برای تامین بیمه مسوولیت مدنی یا بیمه حوادث به‌ازای هر کارورز بپردازد که مجموعا معادل ۵ میلیارد تومان می‌شود. این رویکرد به‌منظور حمایت از واحد پذیرنده صورت گرفته است. هرچند سازمان برنامه در این طرح، میزان مجموع کمک‌های بلاعوض دولت را ۶/ ۱۶۷میلیارد‌تومان عنوان کرده و در حقیقت میزان پرداخت حقوق به هر کارورز به ۱۲ ماه نخواهد رسید. انتظار دولت این است که ۷۰ درصد از کارورزان در واحدهای پذیرنده یا سایر بنگاه‌‌های اقتصادی جذب شوند.  سهم رشته‌های تحصیلی: در طرح سازمان برنامه و بودجه کشور، برآوردی از سهم رشته‌های تحصیلی در طرح کارورزی ارائه شده است. برآورد سازمان برنامه این است که سهم رشته‌های زیرشاخه «مهندسی تولید و ساخت» از باقی رشته‌ها بیشتر است. در حقیقت تخمین زده می‌شود که یک‌سوم از مشمولان طرح کارورزی مهندسی خوانده باشند. سهم گروه «علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق» نیز بسیار نزدیک به رشته‌های مهندسی و کمی کمتر از یک سوم است. رشته‌های «علوم انسانی و هنر» نیز در رتبه سوم و با سهم ۱۱ درصدی از کل مشمولان کارورزی قرار دارد. رشته‌های «علوم، ریاضیات و محاسبات»، «بهداشت و رفاه»، «کشاورزی و دامپزشکی» و «علوم تربیتی» سهم کمتری از طرح کارورزی دارند. متعاقبا برآوردی از گروه‌های عمده شغلی نیز ارائه شده سهم آنها نزدیک به سهم تحصیلات کارورزان است. از این رو بیشترین سهم را گروه شغلی «استخراج معدن و تولید صنعتی» دارد.  توزیع استانی: سازمان برنامه و بودجه کشور در مورد تمامی طرح‌های مذکور، توزیع استانی نیز ارائه کرده است. طبیعتا انتظار بر این است که سهم استان‌ها منطبق بر درجه جمعیتی و ظرفیت اشتغال‌زایی آنها تنظیم شده باشد. انتظار سازمان برنامه و بودجه بر این است که بیشترین کارورزان را از دو استان خوزستان و فارس جذب کند. برآوردها این است که از هر یک از این دو استان، ۵۶۰۰ کارورز به واحد‌های پذیرنده معرفی شود. نکته جالب اینجاست که استان کرمانشاه در مقام بعدی قرار دارد و انتظار دولت این است که ۵۵۰۰ کارورز در این استان حضور داشته باشند؛ درحالی‌که برای استان تهران عدد کمتر ۵۴۰۰ نفر در نظر گرفته شده است. در آن سوی جدول نیز برای استان قم کمترین ظرفیت پذیرش کارورزان تخمین زده شده که ۱۳۰۰ نفر است.

مشوق بیمه سهم کارفرمایی

طرح دوم در نظر دارد تا با حمایت از کافرمایان و کارآفرینان کارگاه‌های تولیدی و خدماتی، جذب نیروی کار جدید را تسهیل کند. در این طرح سهم بیمه کارفرما از سوی دولت پرداخت می‌شود. براساس اعلام سازمان برنامه و بودجه، قرار است ۲۰۰ هزار نفر از بیکاران دانشگاهی شغل اولی زیر این چتر حمایتی قرار گیرند. این طرح برای زمانی است که بیکار تحصیل‌کرده جذب شغلی شده است. پیش‌بینی سازمان برنامه این است که از بین این ۲۰۰ هزار نفر، ۷۰ هزار نفر طی فرآیند کارورزی جذب کار شده‌اند. برای این دست از افراد، تشویق بیمه‌ای به مدت ۳ ماه و برای دیگر افراد، به مدت ۸ ماه دایر خواهد بود. برآورد دولت این است که جهت تشویق بیمه‌ای کارفرمایان باید بیش از ۳۲۰ میلیارد تومان را به شکل بلاعوض کمک کند. از نظر سهم استانی نیز بار دیگر الگوی طرح اول تکرار شده است، یعنی استان‌های خوزستان، فارس و کرمانشاه سهم بیشتری از سایر استان‌های کشور خواهند داشت.

مهارت‌آموزی در محیط واقعی

سومین طرح حمایتی دولت برای ایجاد ظرفیت‌های اشتغال‌زایی، تسهیل جذب کارآموزان در محیط کار است. دولت به این منظور، تنها هزینه جذب کارآموز، یعنی بیمه حوادث را برای ۲۰۰هزار نفر از جوانان شغل اولی تعهد کرده است. در این طرح دولت به ازای هر مهارت‌آموز باید ۸۰‌هزار‌تومان به شکل سالانه پرداخت کند که مجموعا برآورد سازمان برنامه و بودجه این است که در سال‌جاری ۱۶ میلیارد تومان صرف این طرح شود. در طرح مهارت‌آموزی سهم استان تهران بیش از سایر استان‌ها و ۶/ ۲ میلیارد تومان است.

یارانه دستمزد

طرح چهارم حمایت از اشتغال معطوف به مناطق محروم و کمتر برخوردار است. در این مناطق برای ۶۰ هزار نفر از جوانان شغل اولی تسهیلاتی در نظر گرفته شده است. برای این افراد مشوق بیمه‌‌ای به مدت ۱۲ ماه و کمک هزینه دستمزد به اندازه یک‌سوم حداقل دستمزد، در نظر گرفته شده است. دولت برای این طرح باید بیش از ۱۶۰میلیارد تومان در نظر داشته باشد که در قالب یارانه دستمزد پرداخت خواهد شد. طرح مذکور تنها در ۸ استان کمتربرخوردار کشور اجرا می‌شود که در بین آنها سهم استان‌های کرمانشاه، لرستان و سیستان‌و‌بلوچستان بیش از سایر استان‌ها است.

بانکداری پیوندی

طرح پنجم توسعه اشتغال و تولید سازمان برنامه و بودجه، طرح توسعه تامین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی است. بانکداری پیوندی به این معناست که پیوند مالی بین یک موسسه مالی رسمی با یک موسسه مالی غیررسمی محلی برقرار می‌شود. گروه هدف این طرح را روستاییان آسیب‌پذیر تشکیل می‌دهند که دسترسی آنها به تسهیلات بانکی بدون ضمانت و وثیقه ممکن نیست. هدف طرح افزایش توسعه کسب‌وکارهای خرد و خانگی در مناطق روستایی است. در موسسه مالی غیررسمی همگی باید ساکن محله یا روستای مشخصی باشند و تعداد اعضای گروه بین ۱۵ تا ۲۵ نفر باشد. گروه نیز باید دارای حساب مشترک در بانک کشاورزی باشد. دولت پیش‌بینی کرده که این طرح به مدت ۳ سال به طول انجامد و اعتبار مورد نیاز برای ظرفیت‌سازی آن در سال‌جاری ۱۲ میلیارد تومان باشد.

توسعه اشتغال در صنعت

یکی از طرح‌‌های مهم دولت، برنامه توسعه اشتغال در بخش صنعت است. در این طرح قرار است برنامه اشتغال در صنایع کوچک و خوشه‌های صنعتی اشتغال‌زا پیگیری شود و همچنین طرح‌‌های نیمه تمام صنعتی در ۵ رشته فعالیت‌زا در سال ۹۷ به اتمام برسند. انتظار دولت این است که از اجرای طرح‌های اشتغال توسعه صنعتی بتواند ۱۲۶ هزار فرصت شغلی ایجاد کند. براساس اعلام سازمان برنامه و بودجه، تجهیر منابع این طرح‌ها از محل تسهیلات بانکی به مبلغ ۷/ ۴ هزار میلیارد تومان خواهد بود. سهم دولت نیز تامین سود تسهیلات به میزان ۷۴۰ میلیارد تومان است. برخی از اهداف این طرح عبارتند از: ایجاد ۱۲۰ کارخانه دوزندگی صنعتی، ایجاد ۱۰ واحد جواهرسازی استانی و ۲ هزار کارگاه خانگی تولیدی در حوزه سنگ‌های زینتی و جواهرات، اجرای ۲۵ پروژه در صنعت چرم، ایجاد ۲۵۰ واحد تولیدی در رشته صنعت مصنوعات چرمی، ایجاد ۱۰۰۰ واحد تولیدی در رشته صنعت پلاستیک و ایجاد ۲۵۰ واحد تولیدی در رشته صنعت سنگ.