سازوکار شناسایی یارانه‌بگیران در لایحه بودجه ۹۷ توسط وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی تشریح شد. سازوکاری که نشان می‌دهد دولت تنها اقشار تحت فشار اقتصادی را در لیست یارانه قرار خواهد داد. علاوه‌بر این، علی ربیعی برنامه سه سطحی دولت برای پاک شدن فقر از چهره اقتصاد ایران را نیز به اشتراک عموم گذاشت. براساس گفته‌های او، دولت در نظر دارد که ۷۰‌درصد حداقل دستمزد را به عنوان کف حمایت اجتماعی تعیین و با این فرمول، فقر را ریشه‌کند.

دایره یارانه‌بگیران

اگر لایحه بودجه در مجلس تصویب شود و تغییراتی در خصوص یارانه‌ها اتفاق نیفتد، سال آینده حدود ۴۲ میلیون نفر در فهرست یارانه‌ای دولت قرار خواهند گرفت. ربیعی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری، جزئیات بیشتری از این فهرست را رسانه‌ای کرد. بر این اساس، سرفهرست یارانه‌بگیران سال بعد، مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی هستند. تعداد این افراد به ۸‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر می‌رسد. ربیعی همچنین از شناسایی ۳ میلیون زن سرپرست خانوار توسط وزارتخانه نیز خبر داد. در نتیجه زنان سرپرست خانوار و در حقیقت خانواده آنان، گروه دوم یارانه‌بگیران را تشکیل می‌دهند. روستاییان جامعه هدف سوم را نشان می‌دهند. به گفته وزیر رفاه، از این کانال نیز به ۸ میلیون از روستاییانی که در کشت محصولات با مشکل مواجه شدند یا منابع آب و خاک کافی در اختیار ندارند، یارانه پرداخت خواهد شد. بازنشستگانی که با حداقل دریافتی و امکانات زندگی می‌کنند، گروه بعدی را شامل می‌شود. برآورد دولت از این گروه، ۸/ ۴ میلیون نفر است. گروه پنجم، بسیجیان و ایثارگرانی را پوشش می‌دهد که توانایی انجام کار ندارند.

ربیعی برآورد این گروه را ۷/ ۱ میلیون نفر اعلام کرد. اما گروه‌های دیگری نیز تحت پوشش یارانه قرار می‌گیرند که میزان دقیقی از آنها در دسترس نیست. خانوارهای دارای بیماران خاص، افراد دچار سوءتغذیه و... گروه‌های دیگر را تشکیل می‌دهد. اما در هر صورت تعداد یارانه بگیران از یک سقف مشخص عبور نخواهد کرد. ربیعی میزان کل یارانه‌بگیران را بین ۴۰ تا ۴۱ میلیون نفر اعلام کرد. حساب و کتاب اعداد نیز همین نتیجه را می‌دهد. دولت برای پرداخت یارانه در سال بعد، ۲۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است. اگر قرار باشد دولت در سال آینده ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به هر شخص یارانه بپردازد، حدود ۴۲ میلیون نفر تحت پوشش یارانه قرار می‌گیرند.  دولت همچنین راهکاری را برای افرادی که در نظام شناسایی قرار نمی‌گیرند نیز پیش‌بینی کرده است. این افراد می‌توانند خود را به نهادهای حمایتی معرفی کنند. برای صحت‌سنجی ادعای آنها، دولت حساب‌های بانکی آن افراد را مورد بررسی قرار می‌دهد و سپس در مورد این افراد تصمیم می‌گیرد. به گفته ربیعی، رصد حساب‌های بانکی تنها به افرادی که خود را مستحق دریافت یارانه می‌دانند، محدود است. در واقع حساب‌های بانکی دیگر افراد مورد واکاوی دولت قرار نخواهد گرفت.

سازوکار مقابله با فقر

وزیر رفاه همچنین از سازوکار پیش‌بینی شده دولت برای زدودن فقر نیز سخن گفت. برای این منظور، دولت سه لایه را تعریف می‌کند. لایه اول ناظر بر فقیرترین قشر جامعه است و با استفاده از حداقل دستمزد، شناسایی می‌شوند. رویکرد دولت در برابر لایه اول، حمایت دائمی و مداوم است. براساس توضیحات ربیعی، ۶۰ تا ۷۰ درصد حداقل دستمزد، به عنوان کف حمایت اجتماعی تعریف شده است. مثلا اگر حداقل دستمزد را یک میلیون تومان در نظر بگیریم، کف حمایتی ۷۰۰‌هزار تومان به‌دست می‌آید؛ در نتیجه به خانوارهای لایه اول مقدار ۷۰۰ هزار تومان در ماه پرداخت خواهد شد. احتمالا میزان کف حمایتی و پرداخت به خانوارها براساس بعد خانوار، متفاوت خواهد بود.  ربیعی سیاست دولت در برابر لایه دوم و میانی را یک رویکرد مکمل اعلام کرد. این گروه خانوارهایی را هدف قرار می‌دهد که درآمد دارند، اما درآمد آنها از کف حمایتی کمتر است. در نتیجه مابه‌التفاوت آن به لایه دوم پرداخت خواهد شد. اگر کف حمایتی ۷۰۰ هزار تومان باشد و درآمد یک خانوار ۳۰۰ هزار تومان، در نتیجه در ماه به این خانواده ۴۰۰ هزار تومان پرداخت خواهد شد.  لایه سوم، لایه خروجی نامیده شده است. ربیعی سیاست دولت در قبال این گروه را سیاست رفاهی توانمندسازی اعلام کرد. این گروه افراد بیکار را در برمی‌گیرد. برای این افراد کف حمایتی پرداخت می‌شود اما پس از قرار گرفتن در پوشش حمایتی، بلافاصله به سازمان فنی و حرفه‌ای نیز معرفی می‌شوند. ربیعی معتقد است که سیاست‌های اشتغالی دولت در مرحله بعد، این افراد را وارد بازار کار خواهد کرد. به گفته وزیر رفاه، دولت حداکثر یک یا دو سال این لایه را تحت پوشش خود قرار می‌دهد.

اخبار مرتبط