مثلث مبارزه تجاری با آمریکا

در تازه‌ترین تحول اما دیروز، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، دستور دوبرابر شدن تعرفه واردات برخی از محصولات آمریکایی را صادر کرد، فرمانی که کمک کرد تا در کنار اقدامات بانک مرکزی ترکیه در زمینه نقدینگی و اثر حمایتی آن بر واحد پول ترکیه، ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا پس از افت در هفته های اخیر،کمی احیا شود و افزایشی ۶ درصدی را تجربه کند. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» کالاهایی که ترکیه واردات آنها از آمریکا را مشمول تعرفه دوبرابری کرده شامل الکل، خودرو و تنباکو است. پیش از این در روز سه‌شنبه نیز به دستور رئیس‌جمهوری ترکیه واردات کالاهای الکترونیک نظیر گوشی‌های آیفون شرکت آمریکایی اپل، به ترکیه بایکوت شد. بلومبرگ برآورد کرده است ارزش کالاهایی که فهرست آنها برای افزایش تعرفه اعلام شده است، بالغ بر یک میلیارد دلار از واردات کالاهای آمریکایی به ترکیه را شامل می‌شود. این میزان با ارزش صادرات فولاد و آلومینیوم ترکیه به آمریکا برابری می‌کند. هفته گذشته فولاد و آلومینیوم ترکیه با هدف تنبیه این کشور مشمول افزایش تعرفه قرار گرفته بودند. در سال‌جاری میلادی ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا افت ۴۰ درصدی را تجربه کرده است که منعکس‌کننده افزایش نگرانی‌ها در مورد نفوذ روز افزون اردوغان بر اقتصاد کشور و تکرار دستورات وی مبنی بر کاهش نرخ بهره به‌رغم تورم بالا در این کشور است.

اتحاد ضدآمریکایی روس‌ها با ترک‌ها

در چنین شرایطی روسیه که خود تحریم‌های آمریکا را تجربه می‌کند، اعلام کرده است که حاضر است تجارت خود با ترکیه را با ارزی غیر از دلار آمریکا انجام دهد. روز سه‌شنبه سرگئی لاروف وزیر خارجه روسیه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با همتای ترک خود گفت:‌ «استفاده از پول‌های ملی برای تجارت دوجانبه سال‌هاست که یکی از ماموریت‌های روسای جمهوری دو کشور روسیه و ترکیه بوده است.» وی افزود:‌ «فرآیند مشابهی در روابط ما با ایران نیز شکل گرفته است. نه فقط با ایران و ترکیه، بلکه ما با چین هم در حال هماهنگی امور هستیم تا مبادلات تجاری با پول‌های ملی انجام شود.» با وجود همه اینها اما لاوروف از اقدامی عاجل در زمینه حذف دلار در مبادلات با ترکیه سخن نگفت و ناظران هنوز نمی‌دانند که آیا در این زمینه دو کشور روسیه و ترکیه که هردو تحت‌فشار تحریم‌های آمریکا هستند، به توافقی دوجانبه دست یافته‌اند یا نه. این در شرایطی است که ترکیه سابقه‌ای طولانی در حذف دلار از مبادلات تجاری بین‌المللی خود دارد. در اکتبر گذشته بود که بانک‌های مرکزی ایران و ترکیه توافقی رسمی را در زمینه تجارت با پول‌های ملی خود امضا کردند. پیش از آن نیز دو کشور از یورو برای تجارت با یکدیگر استفاده می‌کردند.

چین، ضلع سوم مبارزه تجاری با آمریکا

پس از اوج‌گیری تنش‌های تعرفه‌ای چین با آمریکا که زمینه‌ساز یک جنگ تجاری تمام‌عیار در سطح جهان شد، چین در تازه‌ترین اقدام علیه تعرفه‌های آمریکا بر واردات محصولات خورشیدی چینی به سازمان تجارت جهانی شکایت کرد. به گزارش رویترز، وزیر بازرگانی چین در توضیح این شکایت کشورش اعلام کرد که تصمیم آمریکا برای اعطای یارانه به شرکت‌های فعال در حوزه انرژی‌های تجدید‌پذیر و اعمال تعرفه بر محصولات وارداتی چینی به‌شدت بر بازار جهانی آسیب وارد کرده و به منافع چین ضربه زده است، تیری که در فضای گسترده درگیری‌های تجاری از چله رها شده است. وزارت بازرگانی چین ضمن بردن این شکایت به سازمان تجارت جهانی اواخر روز سه‌شنبه در پایگاه داده‌های خود نوشت که اینگونه سیاست‌های آمریکا در چارچوب قوانین نبوده و نه‌تنها حقوق چین را خدشه‌دار کرده است، بلکه اقتدار سازمان تجارت جهانی را نیز زیر سوال برده است. واشنگتن ماه ژانویه اعلام کرد که تعرفه‌های خود موسوم به تعرفه‌های «محافظتی» خود را به مدت ۴ سال بر این کالاهای چینی اعمال می‌کند. با این توضیح که این تعرفه‌ها در سال نخست ۳۰ درصدی خواهند بود و طی ۴ سال به‌تدریج روند کاهشی را طی خواهند کرد تا به ۱۵ درصد برسند. در بیانیه وزارت بازرگانی چین آمده است: ‌«با توجه به آنکه تخطی‌های آمریکا به‌شدت در حوزه محصولات فتوولتائیک (مرتبط با نور خورشید) به بازار جهانی آسیب زده است، توسل چین به مکانیسم دادرسی سازمان تجارت جهانی ضروری به‌نظر می‌رسد تا بدین ترتیب از حقوق و منافع بر حق خود «محافظت» و بتواند قوانین تجارت چندجانبه را مستولی کند.» اما با توجه به تیرگی‌های اخیر روابط تجاری دو کشور به‌نظر نمی‌رسد این اقدام تاثیر زودهنگامی بر شرکت‌های عمده تولیدکننده محصولات خورشیدی چینی وارد کند.

پنگ‌پنگ، یک محقق سندیکای صنایع انرژی‌های تجدیدپذیر چین این مجادله را به «ذره‌ای از یک کشمکش تجاری بزرگ» تشبیه کرد و گفت:‌« مشکل محصولات خورشیدی سال‌ها وجود داشته است. من فکر می‌کنم چین این موضوع را به‌عنوان بهانه‌ای برگزیده است تا ریتم مبارزات تجاری را حفظ کند.»

این در شرایطی است که آمریکا، چین را به استفاده از یارانه و حجم زیاد تولید با هدف کاهش قیمت‌ها متهم کرده و مدعی شده که چین با این کار رقبای آمریکایی خود را در بخش‌های مختلف از کسب و کار بیرون کرده است. بنا بر آمار منتشر شده از سوی سندیکای صنعت فتوولتائیک چین، ظرفیت تولید ماژول‌های خورشیدی آمریکا از ۵/ ۱ گیگاوات در سال ۲۰۱۱ به یک گیگاوات در سال گذشته کاهش یافت که دلیل آن ورشکستگی شرکت‌های آمریکایی فعال در این حوزه بوده است. چین مدعی است که تولیدکنندگانش نه به واسطه یارانه‌های مستقیم که به واسطه فضای رقابت شدید که افت قیمت‌ها را در پی داشت در این عرصه منتفع شده‌اند.

پس از اینکه سازمان برنامه‌ریزی دولتی چین برنامه‌هایی را برای محدود کردن ظرفیت جدید تولید از ۵۳ گیگاوات در سال ۲۰۱۷ به ۳۰ گیگاوات در سال جاری اعلام کرد، شرکت‌های چینی در سال‌جاری با موج جدیدی از تعطیلی مواجه شدند. با وجود این تغییر سیاستی، تولیدکنندگان محصولات خورشیدی چینی تولید خود را افزایش دادند و صادرات محصولات آنها از ماه ژانویه تا ماه مه ۲۱ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافت. البته تنها بخشی از این صادرات چین به آمریکا اختصاص یافت در حالی که هند بزرگترین بازار چینی‌ها بود.

تقلای چین در دستیابی به هدف رشد در بحبوحه جنگ تجاری

در شرایطی که تنش‌های تجاری چین با بزرگ‌ترین اقتصاد جهان به اوج خود رسیده، نهاد برنامه‌ریز دولت چین اعلام کرده است که پکن قصد دارد رشد اقتصادی خود را طی نیمه دوم سال میلادی جاری در یک محدوده منطقی حفظ کند و به‌رغم تنش‌های تجاری با آمریکا، چین اطمینان دارد که هدف رشد سالانه خود را محقق خواهد ساخت. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، کونگ لیانگ، سخنگوی کمیسیون توسعه ملی و اصلاحات چین گفت: «گرچه تنش‌های بین چین و آمریکا اثر منفی بر اقتصاد چین برجا خواهد گذاشت، اما چین اطمینان دارد که هدف رشد اقتصادی سالانه خود را محقق خواهد ساخت.» چین قصد دارد امسال رشد اقتصادی خود را به ۵/ ۶ درصد برساند. این در حالی است که تولید ناخالص داخلی چین در فصل دوم سال میلادی جاری نسبت به سال پیش از آن ۷/ ۶ درصد رشد کرد اما نسبت به رشد ۸/ ۶ درصدی سه ماهه نخست امسال کاهش را به ثبت رساند. داده‌های دولتی چین نیز از فشار بر کسب و کارهای این کشور حکایت دارند.