بزرگ‌ترین چالش‌های جهان دیجیتال

ندا لهردی

از حمله به سایت صندوق بین‌المللی پول گرفته تا سرقت اطلاعات شخصی کاربران شبکه PlayStation شرکت Sony و کاربران Sega؛ همه و همه اتفاقاتی هستند که این روزها نگرانی افراد مختلف در سرتاسر دنیا را به دنبال داشته‌اند. دنیای تکنولوژی و اطلاعات حالا همراه با تغییرات بزرگی که به وجود آورده، مفاهیم جدیدی را هم به زندگی افراد اضافه کرده است؛ مفاهیمی مانند جنگ سایبری و سرقت اطلاعات شخصی از شبکه‌های اجتماعی و اینترنتی. این مفاهیم جدید در پنج سال گذشته شکل جدی‌تری به خودشان گرفته و در نهایت دولت‌ها و سیاستگذاران را مجبور به اتخاذ تصمیم‌هایی کرده است. حالا گویا تکنولوژی به جای کاربردهای مفید معمولش، چالش‌های جدیدی را ایجاد کرده است که سیاستگذاران با آنها رو به رو هستند. از طرفی بعضی بحران‌های جهانی مانند موضوع انرژی هم در این سال‌ها به یکی از دغدغه‌های بزرگ در صنعت تکنولوژی تبدیل شده‌اند. با این اوصاف است که لابراتوارهای تحقیقاتی شرکت General Electric با همکاری کارشناسان و مقامات دولتی اخیر به بررسی چالش‌ها و مشکلات پیش روی سیاستگذاری برای صنعت تکنولوژی در سال آینده میلادی پرداخته و این چالش‌ها را معرفی کرده‌اند.

صنعت اطلاعات شخصی

این شاید بزرگ‌ترین چالش پیش روی کارشناسان امنیت در فضای مجازی باشد، چون در آن کاربران که مهم‌ترین سرمایه شرکت‌های اینترنتی محسوب می‌شوند آسیب می‌بینند. درست به همین دلیل هم هست که این موضوع اهمیت قابل توجهی پیدا کرده است، تا جایی که در اجلاس جهانی اقتصاد در ماه فوریه گذشته گزارشی درباره آینده اطلاعات شخصی به عنوان یک دارایی و سرمایه جدید منتشر شد.

در واقع سیاستگذاران باید تصمیماتی اتخاذ کنند که در آن شرکت‌ها اجازه تبادل یا فروش اطلاعات شخصی کاربران از شبکه‌های اینترنتی را نداشته باشند. این موضوع در واقع نیاز به ایجاد یک تعامل درست میان شرکت‌ها و کاربران اینترنتی دارد، به طوری که از کاربران به عنوان ابزاری برای ایجاد یک صنعت درآمدزا از اطلاعات شخصی استفاده نشود. به این ترتیب از طرفی شرکت‌های اینترنتی می‌توانند با استفاده از فرصت‌های جدید درآمدزایی کنند و از طرف دیگر هم وجود قوانین راهکاری‌های درست هم از سرقت اطلاعات شخصی افراد جلوگیری می‌کند.

جنگ‌های سایبر

این هم مفهوم جدیدی از جنگ که این روزها به تدریج برای همه مردم جهان شناخته می‌شود؛ جنگی که ممکن است با نفوذ هکرها یا یک ویروس آغاز شود. حالا برای اغلب کارشناسان مهم‌ترین اولویت برای مقابله با جنگ‌های سایبری افزایش سطح امنیت سایت‌ها و زیر ساخت‌های دولتی و مهم است تا به این ترتیب تمام راه‌های نفوذ بسته باشد. این موضوع برای دولت‌ها آنقدر اهمیت دارد که به تشکیل نهادهای ویژه و مراکز امنیتی بزرگ منجر می‌شود. دولت آلمان هم به تازگی اقدام به ایجاد یک مرکز ویژه حفط امنیت سایبری کرده است تا زیرساخت‌ها و سایت‌های دولتی را از حمله و نفوذ کرم‌ها و ویروس‌های اینترنتی محفوظ نگه دارد.

انتخاب‌های دقیق و هوشمند

مهم‌ترین موضوع در شرایط بحران، بررسی و توجه به راه‌های نجات از آن است. بسیاری از راه‌های نفوذ از طریق نقایص موجود در سیستم‌های پیشرفته ایجاد می‌شود. اما نتایج تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که سیاست‌گذاران باید به مشاغل نه چندان با اهمیت و کلیدی هم توجه کنند؛ چون در بسیاری از موارد همین مشاغل می‌توانند راه نجات از بحران باشند. کارشناسان معتقدند که ایده ابداع تکنولوژی‌های مهم و کاربردی از میان کاربران عادی و نیازهای روزمره‌شان شکل می‌گیرد، به این خاطر هم بهتر است به کاربران عادی و کارهایی که می‌توانند انجام بدهند به عنوان یک ابزار مفید توجه شود.

با این اوصاف است که انتخاب و تصمیم‌گیری درست می‌تواند به حل یک بحران بزرگ کمک کند. در واقع شرایط نامناسب و اتفاقات پیش‌بینی نشده هم به دنبال انتخاب‌های نادرست به وجود می‌آیند. البته حل دقیق و هوشمندانه مشکلات کوچک هم می‌تواند از ایجاد یک بحران بزرگ جلوگیری کند و به این دلیل باید چالش‌های هر قدر کوچک را هم جدی گرفت.

اقدام به موقع

با توجه به اتفاقات اخیر در زمینه امنیت فضای سایبر و حملاتی که دست کم هر ماه هزاران کاربر را درگیر می‌کند، تصمیم‌گیری و اقدام به موقع را به عاملی مهم تبدیل می‌کند. «پل ولکر» یک اقتصاددان آمریکایی در چند سال پیش به دولت‌های اروپایی درباره بحران‌های امنیتی اخطار داده بود؛ اما به عقیده بسیاری از کارشناسان عدم اقدام به موقع باعث شده است که این بحران‌ها همچنان تا امروز هم ادامه پیدا کنند. حالا اما اغلب کارشناسان امنیت سایبر معتقدند که سال ۲۰۱۲ سال بحران است. به عقیده آنها هر تغییر در ساختار سیاسی و اجتماعی جوامع می‌تواند انگیزه‌ای برای نفوذ هکرها و واکنش آنها باشد. این بهانه در سال آینده می‌تواند انتخابات آمریکا هم باشد.

حتی استفاده از ابزارهای ارتباطی هم در این مورد تاثیر دارد. تحقیقات اخیر در این زمینه نشان می‌دهد که ابزارهای ارتباطی قدیمی مانند ایمیل هر چند همچنان هم مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما به دلیل شناخته‌تر بودن راه‌های نفوذ به آنها، نمی‌توانند چندان ایمن باشند. حملات مکرر ویروس‌ها به ایمیل‌های شخصی افراد می‌توانند گواه خوبی برای این موضوع باشند. درست به این دلیل است که راه‌های ارتباطی جدید حداقل تا مدتی می‌توانند ایمن باشند. در این مورد البته شیوه استفاده افراد از ابزارهای ارتباطی موجود هم تاثیر قابل توجهی دارد.

برنامه‌های بلندمدت

با تمام اینها اما برنامه‌ریزی‌های درست و دقیق برای آینده می‌توانند از ایجاد بحران‌های پیچیده و بزرگ جلوگیری کنند. در این میان کارشناسان امنیت سایبر معتقدند از آنجایی که شدیدترین آسیب‌های امنیتی معمولا به دنبال به‌روز نشدن دانش و آگاهی از وجود ابزارهای جدید به وجود می‌آیند، قبل از هر چیز دولت‌ها و مسوولان باید به تقویت سیستم‌های آموزشی خود در این زمینه بپردازند. از طرف دیگر اما ارتقای زیرساخت‌ها و اقدامات لازم برای حفظ امنیت آنها هم می‌تواند راه خوبی برای جلوگیری از حملات و جنگ‌های سایبری آینده باشد.

بحران انرژی

در سال‌های اخیر انرژی و هزینه‌های مربوط به آن به دغدغه مهمی برای شرکت‌های تکنولوژی تبدیل شده است. این شرکت‌ها در واقع به خاطر استفاده از فناوری‌های نوین در صنعت معمولا مورد توجه فعالان محیط زیست و مصرف بهینه انرژی قرار دارند. با این اوصاف است که محصولات و خدمات صنعت تکنولوژی در صورت مصرف بالا چندان با استقبال افراد در بازار مواجه نمی‌شوند. در واقع فناوری‌هایی که استفاده از آنها گران‌تر از خدمات قدیمی گذشته باشد، هرگز نمی‌توانند مورد توجه قرار بگیرند. به این ترتیب است که سیاست‌گذاران این صنعت حالا به دنبال راه‌های جدید برای کاهش مصرف انرژی در این صنعت هستند.

اتخاد سیاست‌های بین المللی

تکنولوژی هرگز نمی‌تواند محصور و محدود باشد. هر چند ممکن است بعضی از محصولات و خدمات در این صنعت بومی سازی شده و تنها در شهر یا کشور خاصی مورد استفاده قرار بگیرند؛ اما این صنعت نمی‌تواند در اختیار افراد یا کشورهای خاصی باشد. به عقیده کارشناسان، بزرگ‌ترین مشکل اقتصادهای مدرن امروزه این است که تصمیمات و سیاست‌های ملی اتخاذ می‌کنند. این در حالی است که تکنولوژی یک دانش به روز و همگانی است که رشد آن در سطح جهانی رقم می‌خورد و به همین دلیل بهتر است دولت‌ها و مسوولان سیاست‌گذاری در آنها به تصمیم‌گیری درباره تکنولوژی و صنایع وابسته آن به صورت یک موضوع جهانی نگاه کنند.