در روزنامه‌های «اختر» و «قانون» هم مقاله می‌‌نوشت. با وجود این، اندیشه‌های افرادی مانند میرزا آقاخان کرمانی، میرزا ملکم‌خان، آخوندزاده و دیگران، مانند اندیشه‌های ژان ژاک روسو و مونتسکیو در کشور نهادینه نشد. ولی خلأهای نظریه‌پردازی در جنبش مشروطه، خود را نشان داد. میرزا آقاخان کرمانی و عموما دیگر اندیشمندان سیاسی- اجتماعی ایران در پیش از مشروطه، با چند مشکل مواجه بودند؛ اول اینکه، سطح سواد و آگاهی جامعه ایران در آن روزگار بسیار پایین بود. دوم اینکه، فرصت آنها بسیار اندک بود و نکته دیگر اینکه در مواجهه اندیشه‌‌‌های خود با نظام سیاسی مستقر تعجیل کردند.

 

از گفت‌وگوی علی ططری استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ

اخبار مرتبط