تصرف سنندج از سوی روس‌ها

در زمان آغاز این جنگ، هنوز در ایران ارتش منظم مدرن تشکیل نشده‌بود و بنابراین از ایل‌ها و عشایر کرد به‌عنوان نیروی حافظ مرز و امنیت کشور استفاده می‌شد. در استان کرمانشاه و به‌ویژه در غرب استان، ایل‌های کلهر، گوران، سنجابی، قلخانی، احمدوند، لک و... به‌عنوان نیروهای دفاعی ایران به‌کار گرفته ‌شدند. در شهریور ماه سال ۱۲۹۴ خورشیدی (سپتامبر ۱۹۱۶ میلادی) روسای عشایر کرمانشاه در ماهیدشت جمع شده و برای مبارزه با نیروهای مهاجم عثمانی توافق کردند. در نتیجه این توافق تلگرافی تنظیم و خطاب به احمدشاه قاجار مخابره شد. روس‌ها در دسامبر ۱۹۱۵ همدان را اشغال کردند. چون ارتش ششم عثمانی در بین‌النهرین به جنگ با بریتانیا مشغول بود، هدایت عملیات علیه روس‌ها در کرمانشاه به فیلد مارشال کلمار فرایهر فون آلمانی محول شد. فون به همراه نظام‌السلطنه مافی عشایر کرد استان کرمانشاه را سازمان داد تا به جنگ در برابر روسیه و مقاومت در برابر پیشروی آنها دست زنند.

با این حال نیروهای روس تزاری به فرماندهی ژنرال نیکلای باراتف بیستون را در ۱۱ فوریه ۱۹۱۶ و کرمانشاه را در ۱۳ فوریه ۱۹۱۶ تسخیر کردند. پیشروی‌های بعدی روس‌ها و تصرف بیجار در ۱۹ فوریه و سنندج در ۲۵ فوریه ۱۹۱۶ سبب شد تا نیروهای ائتلاف آلمان-عثمانی با هدایت سرهنگ آرتور بُپ ‌وابسته نظامی جدید آلمان و دو سرگرد آلمانی دیگر به نام‌های سرگرد لئوناردی و سرگرد ابرهارد و متشکل از چهار گردان ارتش عثمانی و پنج هزار نفر از عشایر کرد که توسط ماکس اتو شونمان جمع شده ‌بودند، با پشتیبانی هزار ژاندارم ایرانی به مقاومت در برابر روس‌ها بپردازند تا کرمانشاه به‌عنوان منطقه حائل میان نیروهای روسیه و بریتانیا در دست متفقین (ائتلاف آلمان-عثمانی) باقی بماند. روس‌ها در ۱۶ آوریل ۱۹۱۶ کرند و سرپل ذهاب و قصر شیرین را نیز تصرف کردند، اما همین‌که به خانقین رسیدند، خبر شکست ژنرال چارلز تاون‌شند ‌ فرمانده نیروهای بریتانیا در برابر نیروهای عثمانی منتشر شد و روس‌ها پیشروی خود را متوقف کردند. شیوع بیماری در میان سربازان روس سبب شد در روز ۲۲ مه ۱۹۱۶ دست به عقب‌نشینی زدند. اگرچه روس‌ها به هدف خود یعنی رسیدن به نیروهای بریتانیا نرسیدند، اما دولت موقت در کرمانشاه سقوط کرد و مهاجران به قصرشیرین و از آنجا به عثمانی گریختند.کرمانشاه تا فوریه ۱۹۱۷ در اشغال روسیه تزاری باقی ماند.